Bijdrage 24 januari 2018: moni­toring en plan van aanpak weide­vogels

Voorop staat dat de leefomgeving en het voedsel (insecten) voor de weidevogels moet verbeteren: geen intensieve landbouw, ander maaibeleid, hoger waterpeil, bloem- en kruidenrijk grasland, minder gifgebruik en minder mest op het land. Alleen een ander maaibeleid helpt niet als er geen voedsel is. Als de landbouw niet ingrijpend verandert, zal ook de weidevogelstand niet toenemen.

Toen de intensieve landbouw niet bestond (voor de jaren ’60 van de vorige eeuw), waren predatoren geen probleem. Die horen erbij. De natuur was toen nog meer in balans. De echte predator is de mens, en in dit geval de mens in de landouw. Als je echt stappen wilt maken moet er intensief worden gewerkt aan verandering van de landbouw. Natuurlijke predatoren als de vos en roofvogels zijn van groot belang in de natuur. Door deze dieren te minimaliseren verslechtert het biologisch evenwicht alleen nog maar veel meer.

Predatoren

Ik vind het op zijn minst opmerkelijk dat de PAL in zijn advies de landbouw als oorzaak van de enorme vermindering van het aantal weidevogels zeer magertjes benoemt, terwijl er heel veel wetenschappelijke rapporten zijn verschenen waarin dat is vastgesteld en er nota bene een groot aantal wetenschappers door de PAL zijn geraadpleegd. Als advies wordt wel genoemd om de predatie vos en roofvogels te minimaliseren om de weidevogels te redden. De voorzitter van de PAL is tegelijkertijd voorzitter van de Faunabeheereenheid Zuid-Holland en belangenverstrengeling van rollen is hierbij een groot gevaar, blijkens ook het advies.

De mens en zijn (economisch) handelen is de grootste predator. Die moeten we aanpakken door zijn handelen zodanig aan te passen dat de weidevogels weer een kans krijgen. Transitie naar een volledige natuurinclusieve landbouw is noodzakelijk om de biodiversiteit, inclusief de weidevogels weer een kans te geven!

Realisatie natuurinclusieve landbouw

Allereerste wil ik een opmerking maken over de vergelijkbaarheid van de acht agrarische collectieven in Zuid-Holland. De vergelijkbaarheid van de diverse agrarische natuurverenigingen is nihil. De onderlinge samenhang is ver te zoeken en het hangt als los zand aan elkaar! Dit moet echt beter! Is de gedeputeerde bereid om hier stappen in te ondernemen?

De gedeputeerde heeft ambitieuze plannen voor een betere inrichting van de gebieden voor de weidevogels, maar heeft tegelijkertijd aangegeven boeren niet te kunnen dwingen om natuurinclusieve landbouw te gaan bedrijven. Hoe denkt u deze ambities te kunnen waarmaken?

“Ik heb vertrouwen in de boer” hoor ik de gedeputeerde dan zeggen, maar waarop is dat gebaseerd? Ondertussen zijn we er niet veel mee opgeschoten voor de weidevogels, ondanks de tientallen miljoenen euro’s die aan agrarisch natuurbeheer zijn besteed. We moeten nu echt spijkers met koppen gaan slaan. Ik wil alvast graag een aantal suggesties voor meer provinciale mogelijkheden voor sturing met u delen.

Bijvoorbeeld strenge voorwaarden stellen bij de pacht van de gronden die in bezit zijn van de provincie. Ook als zal de pacht misschien minder opleveren, de natuur kan er beter van worden.
Ook kan de provincie via het ruimtelijk instrumentarium sterker sturen en de regie voeren door bepaalde en meer gebieden beter te beschermen.
In de nieuwe Wet Natuurbescherming heeft de provincie instrumenten in handen om de natuur beter te beschermen door veel kritischer te zijn op het verlenen van ontheffingen en vergunningen om dieren te doden. Vaak worden beschermde dieren, en ook weidevogels, onnodig verontrust door het verlenen van ontheffingen voor het doden van in het wild levende dieren vanwege economische belangen. Ook komen er veel beschermde dieren terecht in muskusrattenvallen. Dit moet worden verninderd.
De provincie kan er bij het Rijk en het IPO op aandringen dat regels worden aangescherpt, waardoor de natuur inclusief de weidevogels beter beschermd worden in de toekomst en natuurinclusieve landbouw de norm gaat worden!

Door de economische en ecologische belangen meer in evenwicht te brengen is dus veel winst te behalen. Nu prevaleren de economische belangen meestal.

Uit het overzicht van de gedeputeerde over de voortgangsrapportage ANLB 2017 blijkt dat er met name veel goede ontwikkelingen zijn op het gebied van natuurwinst in de Alblasserwaard. Hoe komt dit? Daar kan van geleerd worden.

Inzet en betrokkenheid vrijwilligers

We hebben informatie gekregen dat de weidevogelvrijwilligers nauwelijks betrokken zijn door de agrarische collectieven. Bent u bereid dit te bespreken met de collectieven om hier verbetering in aan te brengen?

Aanpak verwilderde en zwerfkatten

De Partij voor de Dieren vraagt aandacht voor de aanpak van verwilderde en zwerfkatten door diverse maatschappelijke organisatie via de zogenaamde TNR methode: trap neuter and return. Is de gedeputeerde bereid om deze organisatie via subsidie financieel te ondersteunen om het aantal verwilderde en zwerfkatten in de natuur terug te brengen. Organisaties als de Dierenbescherming, Zwerfkattenopvang Rijnmond en Stray Animal Foundation Platform zetten zich in om verwilderde en zwerfkatten te vangen, te neutraliseren en terug te zetten bij boerderijen en maneges, waardoor het aantal in de natuur wordt terug gebracht.

Onderbouwing investeringen

We vinden de onderbouwing van de 6,3 miljoen euro onvoldoende onderbouwd en vinden de plannen te vaag. We zijn er bezorgd over dat voor de zoveelste keer miljoenen euro’s in agrarisch natuurbeheer wordt gepompt zonder dat de weidevogels er echt iets mee opschieten. Hoe gaat nu onderzocht worden of deze plannen wel de benodigde extra versterking van de weidevogelpopulaties op gaat leveren en hoe wordt ingegrepen als dit niet het geval is? De provincie moet streven naar vooraf opgestelde meetbare doelen, zodat je tijdens de uitvoering ook meetbaar kunt toetsen of die doelen behaald gaan worden en of het geld dus wel effectief besteed wordt.

Motie symposium bloem- en kruidenrijk grasland

De motie symposium bloem- en kruidenrijk grasland kan als afgedaan worden beschouwd. Wel is het, gezien de interessante dag, aanbevelenswaardig om weer een dergelijke dag te organiseren en boeren bewuster te maken van het grote belang (en zeker ook hun belang van het vergroten van de biodiversiteit) inclusief de weidevogels.

Satelliet herkent weidevogelvriendelijke gebieden

De Rijksuniversiteit Groningen heeft via wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat via een satelliet weidevogelvriendelijke gebieden in kaart gebracht kunnen worden. Zo kan worden bepaald hoe intensief weilanden gebruikt worden tot op groot detailniveau, zelfs zo nauwkeurig dat de groei van het gras en de soort gras op individuele weilanden bepaald kan worden. Dit kan een waardevolle aanvulling zijn om succesvolle gebieden te bepalen voor weidevogels.