Bijdrage Koers­do­cument rijke groen­blauwe leef­om­geving

Evaluatie beleid afgelopen vier jaar

Allereerst bevreemdt het mij ten zeerste dat de provincie in dit geval niet voldoet aan zijn eigen plannings- en control cyclus. Het natuurbeleid van de afgelopen vier jaar wordt namelijk niet geëvalueerd en we gaan gewoon verder met nieuw beleid zonder ons af te vragen wat er van de plannen van het afgelopen vier jaar is terecht gekomen en wat niet en waarom? Want wat is er terecht gekomen van de ambitieuze plannen uit 2013! We willen dat weten en dat is belangrijk om het nieuwe beleid zorgvuldig en doelgericht vast te stellen.

In het koersdocument staat: “De dynamiek in de samenleving vraagt om een alerte en lerende overheid die de externe energie en het oplossend vermogen van partners in beleid en uitvoering weet in te zetten.” Hoe kun je nu leren als je niet evalueert en leer van wat er wel en niet fout en goed is gegaan? Ook staat er: ‘Belangrijk is dat we voortbouwen op bestaand beleid’. Maar waarom? Er is niet geëvalueerd. Waarom geen gewijzigd beleid? Ik denk dat er nog wel een paar tandjes bovenop mogen! Graag een reactie van de gedeputeerde. We overwegen een motie hiervoor in te dienen!

Duurzame natuurvisie

Verder staat in het Koersdocument: ‘De provincie Zuid-Holland wil samen met partners komen tot een meer natuurinclusieve samenleving, met een fysieke leefomgeving die aantrekkelijk en beschermend is (Planet), met meer welzijn en gezonder is (People) en met welvaart (Profit).’ Dat klinkt fantastisch, maar de realiteit is dat de profit de boventoon voert ten koste van de andere twee. Kijk naar de biodiversiteit en natuurkwaliteit die nog steeds afneemt, zorgwekkende daling van insectenstand en andere bedreigde diersoorten; de KRW doelen die bij lange na niet gehaald worden, vervuilde en uitgeputte bodems, een monotoon doods agrarisch landschap en een luchtkwaliteit in Zuid-Holland die de slechtste is van heel Europa met veel doden tot gevolg. Dan moet er nog wel wat gebeuren op het gebied van People en Planet om de 3 P’s werkelijk in evenwicht te brengen!

Een goed voorbeeld van de nadruk op het economisch belang is de volgende passage:

Vermarkten natuur

`Zuid-Holland ziet kansen voor een transitie naar een natuurinclusieve (bio-) economie. Veel (MKB)bedrijven in onze regio ontwikkelen op innovatieve, cross-sectorale wijze nieuwe verdienmodellen en waardeketens, waarbij de bio-economie centraal staat. Deze transitie levert nieuwe werkgelegenheid op en nieuwe innovatieve verdienmodellen voor agrariërs.´

En:

´Een voortreffelijk landschap levert een essentiële bijdrage aan een goed vestigingsklimaat´

En:

‘De natuur levert allerlei goederen en diensten die economische kansen bieden, zoals grondstoffen voor voedsel, onderdak, warmte, kleding, elektrische apparaten en mobiliteit.

Bovendien zijn dat geen kansen maar noodzakelijke voorwaarden voor een duurzame economische ontwikkeling die rekening houdt met de draagkracht van de aarde en voor ons voortbestaan als mens.

Mensen en wilde dieren in evenwicht

In het document wordt aangegeven dat mensen en wilde dieren naast elkaar moeten leven en er een escalatieladder wordt toegepast bij overlast : eerst weren, verjagen en eieren bewerken; bij onvoldoende effect heeft gaan we over op vangen en doden. In de praktijk wordt er snel gegrepen naar het middel van doden, zoals ik eerder in mijn bijdrage heb onderbouwd. De PvdD wil dat er meer aandacht wordt besteed aan het welzijn en de bescherming van wilde dieren en niet-dodende alternatieven van de escalatieladder worden ingezet. Ook de bescherming kan qua inrichting van het landschap worden verbeterd, zoals het behouden van oude schuurtjes, het plaatsen van houtwallen en andere natuurlijke beschuttingen.

Het behoud en versterking van de biodiversiteit moet het hebben van 30 icoonsoorten, waarbij er wordt uitgegaan dat ook de rest het daarmee wel gaat redden. We vinden dit veel te mager en zien dit graag nader uitgewerkt. Bijvoorbeeld kleine roofdieren als marters, hermelijnen en de bunzing zijn niet opgenomen, waar van groot belang voor intensieve bescherming, zeker gezien de enorme bijvangst van kleine marterachtigen en watervogels in muskusrattenvallen. De bijvangst van beschermde dieren in muskusrattenvallen is in Zuid-Holland het hoogste van heel Nederland. Graag hoor ik van de gedeputeerde of hij hier nader naar wil kijken, zowel naar het verminderen van de bijvangst als de uitbreiding van de bescherming van wilde dieren in Zuid-Holland.

Faunabeleid

Allereerst de knobbelzwaan, waar al eerder de nodige bespreking over heeft plaatsgevonden. De knobbelzaan wordt in Zuid-Holland intensief bejaagd, ook in natuurgebieden vanwege de schade, zoals de provincie aangeeft.

We hebben de cijfers er eens op nageslagen.

Allereerst vindt ik het een slechte zaak dat we het jaarverslag van de FBR 2016 pas in januari 2018 hebben ontvangen. Dat moet toch beter kunnen! De schade door de knobbelzwaan was in 2015 952,29 en in 2016 2739 euro. Daar zijn volgens het jaarverslag van de FBE in 2016 2557 zwanen voor doodgeschoten, dat is omgerekend een schade van 1,1 euro per zwaan. Dat moet toch anders kunnen! Is de gedeputeerde bereid om de schade te vergoeden en de afschotontheffing in te trekken Ja, wordt er dan gezegd maar er is meer schade. Aat het dan eens het dubbele zijn, dan nog zijn de eerste twee treden van de escalatieladder voldoende: eerst weren, verjagen en eieren bewerken; bij onvoldoende effect heeft gaan we over op vangen en doden. Het doden is hier niet aan de orde, nog los van het feit dat doding van dieren meestal niet leidt tot de gewenste effecten.

(Het afschieten van vossen leidt bijvoorbeeld in veel reguliere gevallen niet tot een afname van de populatiedichtheid (populatiegrootte voornamelijk bepaald door territoriaal gedrag). Het vergassen van grote groepen ganzen voorkomt niet dat dieren zich blijven vestigen in de nabijheid van vliegvelden als de omgeving daarvoor geschikt is of wordt gemaakt).

Bij de wilde eend en de Canadese gans is geen schade uitgekeerd maar zijn wel wel respectievelijk 21514 en 9894 dieren gedood en dat terwijl het al slecht gaat met de wilde eend in Nederland.

Ook bij de roek is er geen schade uitgekeerd, maar is er wel een ontheffing afgegeven om roeken te doden, terwijl het slecht gaat met de roek in Nederland. Deze ontheffing is vernietigd door de rechter evenals de ontheffing voor het doden van de smient, waar het ook slecht mee gaat (Bij de smient was de schade 36.000 euro. Daarvoor zijn er 1700 dieren gedood. 21 euro schade per dier). Ik verzoek de gedeputeerde met klem veel zorgvuldiger om te gaan met ontheffingverlening en niet gelijk in te grijpen bovenaan de escalatieladder. Daar worden diereneed, proceskosten en de natuur mee bespaard. Zeker als er weinig schade is moeten boeren deze schade kunnen incalculeren of anders kan de schade worden vergoed.

De Raad voor Dieraangelegenheden heeft een interessant advies uitgebracht waarbij zij aangeven dat de intrinsieke waarde van het dier verwijst naar een eigenwaarde, die los staat van het nut of de last dat het dier voor de mens kan hebben. Moreel gezien vereist dit dat menselijk ingrijpen in het dier of zijn leefomgeving niet leidt tot structurele of substantiële aantasting van dierenwelzijn, diergezondheid en integriteit van het dier. Belangen van dieren moeten dus worden meegewogen bij het nemen van beslissingen.

De Raad voor Dierenaangelegenheden vindt het belangrijk dat in onze omgang met dieren consistent, wetenschappelijk onderbouwd en transparant wordt gehandeld. De provincie faalt in een aantal gevallen op dit vlak blijkens diverse rechterlijke uitspraken over de roek en de smient. Kennis op provinciaal niveau is cruciaal, mede om te voorkomen dat ad-hoc gereageerd wordt in acute situaties en verschillend per provincie, aldus de Raad voor Dieraangelegenheden. Zij bieden hiervoor handvatten aan. Zonder hier nu verder inhoudelijk op in te gaan, in hoeverre onderschrijft dit college het advies en de handvatten van de Raad voor Dieraangelegenheden?

Ministry of Happiness

Het Ministry of Happiness, een platform waarin ideeën en initiatieven samenkomen, is een interessant uitgangspunt. We stellen ons inderdaad een Zuid-Hollandse gedeputeerde van happiness voor, die zich inzet voor de immateriële waarden, waaruit geluk grotendeels bestaat, zoals gezondheid, een gezonde leefomgeving, welbevinden en de nadruk op welzijn in plaats van welvaart.

Agrarisch natuurbeheer

Hier is nog een lange weg te gaan naar bloem- en kruidenrijk grasland in plaats van het monotone en dode groen van Engels raaigras, waar bijna niets meer leeft, geen biodiversiteit is en het land alleen wordt bemest en gemaaid en de bodem uitgeput raakt. Dit vraagt een radicale omslag van de huidige landbouwsector en zijn vergaande maatregelen nodig op het gebied van de inrichting en het beheer van het landschap, zoals bloem- en kruidenrijk grasland met veel insecten, een hoger waterpeil, ecologisch verantwoord maaibeleid, stoppen met intensieve bemesting en bestrijdingsmiddelen. Vooral het laatste is een grote bedreiging voor beschermde dieren.

Maasvlakte I en II als natuurgebied betrekken bij natuurontwikkeling

De PvdD pleit er bij het College voor dat de Maasvlakte I en II worden (mogelijk samen met het Havenbedrijf) betrokken bij het beleid van natuurontwikkeling in Zuid-Holland. Dit gebied heeft waardevolle natuurelementen, die kansen biedt voor verdere natuurontwikkeling,

Ruiterroutes

Mooi dat er indicatoren worden voorbereid voor knelpunten ruiterroutes en de gebieden waar ruiters wel en niet zijn toegestaan.

Monitoren verkeersslachtoffers:

De PvdD geeft de gedeputeerde het advies mee om wilde dieren die verkeersslachtoffer worden op de Zuid-Hollandse wegen te gaan monitoren en een beter beeld te krijgen hoeveel dieren en welke dieren waar slachtoffer worden van het verkeer. In Zeeland en Noord-Nederland wordt dit al gedaan. Zo kan er hiervoor een app worden ontwikkeld waar meldingen kunnen worden gedaan.

Habitatversnippering

Versnippering van de natuur en de leefgebieden van wilde dieren is in Zuid/Holland nog een groot probleem. Knelpunten moeten in kaart gebracht worden en we zien graag dat deze knelpunten worden opgelost zodat er een robuust natuurnetwerk ontstaat. Ecologische verbindingen en faunapassages moeten hiervoor voorden uitgebreid.