Uitbreiding inten­sieve varkens­hou­derij Groene Hart, Woubrugge

Het College is voornemens om een ontheffing te verlenen voor de bouw van een intensieve varkensstal in Woubrugge, midden in de open en groene ruimte van het Groene Hart.

Aantasting open en groene landschap van Groene Hart

De Visie Ruimte en Mobiliteit is duidelijk: ‘De leefbaarheid en ruimtelijke kwaliteit van de landelijke gebieden in het Groene Hart moet bevorderd worden. Belangrijke opgaven zijn de aanpak van bodemdaling (paragraaf 4.3.4), behoud van de karakteristieken van het veenweidelandschap, verbetering van de waterkwaliteit en instandhouding en ontwikkeling van de bijzondere natuurwaarden. Het accent komt wordt gelegd op innovatiemaatregelen voor de grondgebonden landbouw en alternatieve realisatiestrategieën voor natuurontwikkeling. Het behoud van de belangrijke weidevogelgebieden vraagt om een specifieke vorm van verweving van landbouw en natuur. Met name het waternetwerk en de cultuurhistorische kwaliteiten lenen zich voor verdere ontwikkeling van de mogelijkheden voor recreatie en toerisme.’

De Regionale Structuurvisie Holland Rijnland 2020 -waar ook Gemeente Kaag en Braassem deel van uitmaakt- meldt dat het “open landschap Het Groene Hart” een kenmerkend landschap is waarbij ruimtelijke ontwikkeling geen inbreuk mag plegen op de openheid van dit gebied. Met het plaatsen van een intensieve varkensstal midden in het open en groene landschap wordt dit uitgangspunt ernstig geschonden.

Het open landschap en het Groene Hart worden alom aangewezen als ikoon van de provincie; we hebben er zojuist nog over gesproken.

Een mega varkensstal midden in het Groene Hart valt hiermee niet te rijmen.

Men durft zelfs te beweren dat per saldo de ruimtelijke kwaliteit toeneemt door de komst van de megastal. Absolute onwaarheid! We vinden het onbegrijpelijk dat het College in een kostbaar gebied als het Groene Hart een dergelijke megastal wil toestaan!

Nieuwbouw megastal

Het betreft hier een uitbreiding van ca. 2.100 naar 3.693 dieren, een groei van 76 procent. Bovendien zijn er volgens de Omgevingsdienst Haaglanden bij vergunningverlening op 10 juni 2014 inzake de Natuurbeschermingswet, in de huidige situatie maar 1.160 dieren. Als dat zo is dan betreft de uitbreiding dus een groei van 218%! Het zal een nadelige uitwerking hebben op het nabijgelegen Natura 2000-gebied Nieuwkoopse Plassen en de Haeck.

Over welk huidig aantal dieren gaat het en hoeveel dieren mogen er in de nieuwe situatie nu worden gehuisvest. Kunt u hier uitsluitsel over geven?

Bij het initiatief voor de nieuwe locatie is er geen sprake van ‘aanpassing’ zoals wordt voorgesteld in het ontheffingsverzoek, maar van een enorme schaalvergroting van 0,2 hectare naar 1,8 hectare en met een verdrievoudiging van het aantal dieren.

De Partij voor de Dieren vindt deze uitbreiding ontoelaatbaar om diverse redenen, die ik nader zal toelichten.

Als provincie hebben we juist een taak om geen nieuwe niet-grondgebonden grootschalige (mega)stallen toe te laten.

Gevolgen voor de grondgebonden landbouw

Er wordt aangegeven dat de vestiging van het nieuwe bedrijf voor intensieve veehouderij geen tot nauwelijks effect heeft op de structuur van de grondgebonden veehouderijbedrijven in de nabije omgeving.

De PvdD vindt dit pertinent onjuist, want landbouwgrond die nu in gebruik is, wordt opgeofferd voor een niet grondgebonden industrieel bedrijf. Bedrijven in de buurt moeten vrezen voor de uitbraak van de helaas bekende dierziekten, terwijl landelijk is bewezen dat meer dan 50% van de aantallen varkens zijn besmet met het ook voor de mens uiterst gevaarlijke Hepatitis E. Graag een reactie van de gedeputeerde hierop.

Dierenwelzijn

Als argument wordt altijd gebruikt dat bij schaalvergroting in de veehouderij het dierenwelzijn wordt verbeterd. Dit is echter niet het geval. Bij het massaal houden van dieren is de kans op de uitbraak van dierziekten veel groter met veel dierenleed als gevolg als alle dieren moeten worden afgemaakt vanwege de economische belangen. De voorbeelden zijn er te over: varkenspest, MKZ, Vogelgriep, Q-koorts. Dat moeten we niet willen. Bovendien kunnen de dieren niet hun natuurlijk gedrag vertonen en moeten staarten en snavels worden afgeknipt en horens worden verwijderd om verwondingen te voorkomen, omdat er teveel dieren bijeen gehuisvest worden, die nooit het daglicht zullen zien tot het slachthuis.

Bezwaren omwonenden en gemeente Nieuwkoop

Er zijn inmiddels vele terechte bezwaren tegen de nieuwbouw van de megastal, onder andere omwonenden maken zich grote zorgen. Maar ook de gemeente Nieuwkoop. Zij proberen zorgvuldig om te gaan met het Groene Hart en tot hun grote schrik komt er op de gemeentegrens nu een enorme varkenshouderij bij. Uitgaande van de huidige tekeningen wonen de inwoners van Ter Aar straks namelijk dichter bij de varkenshouderij (1 kilometer) dan de inwoners van de gemeente die de verhuizing toejuicht Kaag en Braassem (2,5 kilometer).

De locatie waarnaar verplaatst zou worden ligt dus pal tegen de grens van de gemeente Nieuwkoop, waardoor het gemeentebestuur alsmede diverse bewoners verenigd in de dorpsraad zeer verbolgen zijn over de vestiging van een megastal. Het probleem wordt verplaatst en inwoners van een andere gemeente worden met de overlast opgezadeld. Dat mag toch niet gebeuren.

Risico besmetting paarden met varkensziekte Ileitis

In de nabije omgeving zijn veel paarden gehuisvest. Vestiging van een mega varkensstal vormt een groot gevaar voor paarden, die besmet kunnen worden de varkensziekte Ileitis (veroorzaakt door de bacterie Lawsonia intracellularis). Ileitis is de meest verspreide darmziekte binnen de intensieve varkenshouderij in Europa. Negentig procent van de Europese varkensbedrijven is seropositief voor deze bacterie. Het gebeurt steeds vaker dat paarden deze ziekte in de buurt van varkenshouderijen oplopen. Paardendierenarts Kees Kalis van de GD spreekt over een 'opkomende ziekte'. Graag een reactie van de gedeputeerde hierop.

Volksgezondheid

Volgens de GGD leidt de nieuwe locatie en uitbreiding van het bedrijf tot een toename in emissies van geur, ammoniak, fijnstof en levende organismen die een infectie, allergie of toxiciteit kunnen veroorzaken. Volgens de GGD kan deze toename bij de omwonenden leiden tot diverse klachten over. Ook als het bedrijf aan de wettelijke normen voldoet kunnen omwonenden hinder en gezondheidsklachten ervaren. Daarnaast hangt in veel situaties geur samen met het optreden van andere stress gerelateerde gezondheidsklachten, zoals depressie, verminderde kwaliteit van leven en vermoeidheid.

De heer Beekhuizen, arts in Langeraar (Kaag en Braassem), heeft in een zienswijze nadrukkelijk gewezen op de tekortkomingen op het gebied van de volksgezondheid. Er wordt volgens hem onvoldoende rekening gehouden met de gevolgen voor de volksgezondheid van omwonenden als gevolg van de intensieve varkenshouderij.

Er wordt in het opgemaakte GGD rapport een vergelijking gemaakt tussen een varkensstal zonder luchtwasser, zoals die nu in Woubrugge staat en de beste luchtwasser in de nieuwe stal. Dit is echter een onjuiste vergelijking, omdat de huidige varkensstal al lang verplicht was om een luchtwasser in de stal te hebben en dus al jarenlang in overtreding is. Deze vergelijking had überhaupt niet gemaakt mogen worden! De heer Beekhuizen heeft de werkelijke vergelijking berekend en komt dan tot een toename van 55.266 g (pm10/jaar)! Hetzelfde geldt voor ammoniakuitstoot 3,6 maal meer dan nu.

Blootstelling aan fijnstof kan leiden tot gezondheidseffecten zoals verergering van luchtwegklachten en luchtwegontstekingen. Het fijnstof uit stallen bestaat uit grovere deeltjes en bevat, in tegenstelling tot fijnstof afkomstig van verkeer allerlei levende organismen die een infectie, allergie of toxiciteit kunnen veroorzaken.

Het GGD-rapport wijst verder op ernstige tekortkomingen van de in het ontwerpbestemmingsplan gebruikte theoretische methoden en modellen, die veel te optimistische prognoses geven over de overlast door geur en fijnstof. Het waarschuwt voor de verspreiding van resistentie tegen antibiotica en dierziekten, geeft afstandsnormen en stelt eisen aan onder andere de inrichting en bedrijfsvoering en het bedrijfsgezondheidsplan. In de toelichting bij het ontwerpbestemmingsplan is hierover weinig terug te vinden. Terwijl de gemeente zegt voor zo min mogelijk gevaar voor gezondheid en veiligheid te zullen zorgen. De Partij voor de Dieren vindt deze tekortkomingen zeer zorgwekkend en vraagt de gedeputeerde om maatregelen.

Verkeersveiligheid

Als laatste, maar zeker niet onbelangrijk, de verkeersveiligheid. In het gebied fietsen veel jongeren naar school en er zijn veel recreanten die daar fietsen. Zij lopen mogelijk een groter veiligheidsrisico door een toename van vrachtverkeer van en naar het nieuw te vestigen bedrijf. Door een forse toename van de transportbewegingen met vrachtwagens is er een verhoogd risico op ongelukken. Het toenemend aantal transportbewegingen van en naar de nieuwe locatie aan de Kruisweg kan onveilige verkeerssituaties opleveren omdat hier ook een (school)fietsroute loopt. Bij de manege in de buurt zijn in de afgelopen tijd al diverse grote aanrijdingen geweest doordat afslaand verkeer niet goed werd opgemerkt door achteropkomend verkeer. Die kans neemt met het nieuwe bedrijf weer verder toe, terwijl een aanrijding met een vrachtwagen grotere gevolgen zal hebben.

Samenvattend verzoekt de Partij voor de Dieren het College met klem de gevraagde ontheffing niet te verlenen, gezien de vele argumenten en gevaren die we benoemd hebben.