Schrif­te­lijke vragen echte prijs van melk

Indiendatum: jun. 2016

Toelichting

De Partij voor de Dieren heeft, samen met een aantal andere statenfracties van de Partij voor de Dieren, onderzoek laten uitvoeren naar de maatschappelijke kosten van de melkveehouderij.[1][2] In Zuid-Holland worden op dit moment ruim 193.000 koeien gehouden, verdeeld over ruim 1936 melkveebedrijven (CBS 2015).[3] Zestien van deze bedrijven vallen onder de definitie van een megastal (250 melkkoeien of meer, CBS 2013).[4] Door de afschaffing van het melkquotum vindt er ook in onze provincie een sterke intensivering van de melkveehouderij plaats. Dit betekent meer koeien op stal, maar ook meer schade aan natuur en milieu en een onzekere toekomst voor boeren door een dalende melkprijs. En zoals dit rapport aantoont, zal dat ook leiden tot meer externe kosten, die deels voor rekening komen van de provincie.

Een pak melk kost in de supermarkt gemiddeld € 0,80. Uit dit onderzoek blijkt echter dat de werkelijke prijs veel hoger ligt (25 procent of 78 procent). De werkelijke prijs van melk is dus € 1,00 of € 1,42. De (intensieve) melkveehouderij draagt namelijk bij aan klimaatverandering, bodemdaling, biodiversiteitsverlies en schade aan de humane gezondheid. Ook worden er veel subsidies verstrekt aan melkveehouders. Dit zijn allemaal kosten die niet in de prijs van een pak melk zijn doorberekend, maar voor rekening van de belastingbetaler komen.

Uit dit onderzoek blijkt tevens dat deze externe kosten van de melkveehouderij hoger zijn dan de opbrengsten. In 2015 bedroeg de toegevoegde waarde van de melkveehouderij 3,5 miljard, terwijl de aantoonbare externe kosten 2,5 of 7,5 miljard bedragen. Het produceren van melk kost dus meer dan het oplevert.

Naar aanleiding van de bovenstaande toelicht wil de Partij voor de Dieren de volgende vragen aan u voorleggen.

Vragen

1. Herkent u de problematiek van externe kosten, zoals die ook door de melkveehouderij worden veroorzaakt?
2. Hoe groot is het aandeel van de Zuid-Hollandse melkveehouderij in de Zuid-Hollandse economie?
3. Hoeveel procent van het grondoppervlak van Zuid-Holland wordt gebruikt door melkveebedrijven?

Klimaatverandering

4. Hoeveel procent van de totale hoeveelheid broeikasgassen die in Zuid-Holland wordt uitgestoten is afkomstig uit de melkveehouderij?
5. Welke kosten maakt de provincie Zuid-Holland om de negatieve effecten van klimaatverandering tegen te gaan?
6. De kap van het regenwoud in Zuid-Amerika voor de productie van soja voor de Zuid-Hollandse koeien draagt bij aan klimaatverandering. In de biologische melkveehouderij wordt echter geen soja geïmporteerd waarvoor regenwoud is gekapt. Ook blijkt uit onderzoek van het Landbouw Economisch Instituut dat de biologische melkveehouderij aanzienlijk minder broeikasgassen en ammoniak uitstoot per hectare grond.[5] Onderschrijft u dat de biologische melkveehouderij aanzienlijk minder bijdraagt aan klimaatverandering dan de gangbare, intensieve melkveehouderij? Zo ja, welke conclusies verbindt u daaraan?

Ecosystemen en biodiversiteit

De melkveehouderij stoot via de mest van koeien grote hoeveelheden stikstof uit, wat leidt tot schade aan de biodiversiteit. Door de groei van de melkveehouderij neemt de uitstoot van stikstof en de schade aan de natuur, die daarvan het gevolg is, toe. De provincie Zuid-Holland heeft alleen al in 2015 242 vergunningen ingevolge de natuurbeschermingswet verleend voor uitbreiding van (melk)veehouderijen.

Het Planbureau voor de Leefomgeving geeft aan dat, ondanks de PAS maatregelen, de stikstofdepositie op natuur te hoog blijft.

7. Bent u bekend met het artikel “Sluipmoordenaar stikstof”, waarin de stikstofuitstoot door de intensieve veehouderij als grootste probleem voor de Nederlandse natuur wordt aangewezen? [6]
8. Deelt u de zorg uit het artikel dat de grote uitstoot van stikstof door de intensieve veehouderij “het ergste probleem is wat we hebben in de Nederlandse natuur”? Zo nee, waarom niet?
9. Deelt u de mening dat de maatregelen uit de PAS onvoldoende zijn als oplossing voor de stikstofproblematiek en dat maatregelen te lang op zich laten wachten? Zo nee, waarom niet?
10. Deelt u de mening dat inkrimping van de veestapel noodzakelijk is? Zo nee, waarom niet?
11. Welke mogelijkheden ziet u om de schaalvergroting in de melkveehouderij en de daarmee gepaard gaande stikstoftoename een halt toe te roepen?

Subsidies

12. Een gemiddelde melkveehouder ontvangt jaarlijks €29.400,- subsidie. Op welke subsidies kunnen Zuid-Hollandse melkveehouders aanspraak maken? Hoeveel daarvan wordt betaald vanuit provinciale gelden?

Gezondheid en welzijn

13. Ook voor de aantasting van het welzijn van koeien wordt in de intensieve melkveehouderij een prijs betaald, alhoewel dit onmogelijk in geld is uit te drukken. Zo neemt het percentage weidegang landelijk in rap tempo af, ten gevolge van de intensivering en uitbreiding van melkveebedrijven. In Zuid-Holland is het percentage koeien dat in de wei komt relatief hoog. Welke mogelijkheden ziet u om een afname van de weidegang in Zuid-Holland te voorkomen?
14. Op biologische en biologisch-dynamische melkveebedrijven gelden strengere dierenwelzijnseisen. Kunt u aangeven hoeveel procent van de melkveebedrijven in Zuid-Holland biologisch of biologisch-dynamisch is?
15. Hoeveel bedrijven zijn er in Zuid-Holland die het kalf gedurende enkele weken tot maanden bij de koe laten?

Bodemdaling

16. Bodemdaling is een groeiend probleem in de Zuid-Hollandse veenweidegebieden, waar het waterpeil kunstmatig laag wordt gehouden ten behoeve van de melkveehouderij. Hoeveel kosten worden jaarlijks in de provincie gemaakt in het tegengaan van bodemdaling en het bestrijden van de negatieve effecten van bodemdaling?
17. Onderschrijft u dat het op de lange termijn onmogelijk zal blijken om in de veenweidegebieden melkveehouderij te bedrijven? Zo nee, waarom niet?
18. Veel boeren hebben het op dit moment economisch gezien moeilijk. Met name de gangbare bedrijven die sterk zijn gegroeid na de afschaffing van het melkquotum hebben het financieel zwaar.[7] Gangbare melkveehouders krijgen namelijk door het stijgende aanbod nog maar ongeveer € 0,29 voor een liter melk. Bij biologische melk ligt de literprijs op dit moment echter op ongeveer € 0,52, en voor biologisch-dynamische melk wordt zelfs ongeveer € 0,71 betaald. Erkent u dat veel gangbare melkveehouders het moeilijk hebben met de huidige literprijs van ongeveer €0,29? Zo nee, waarom niet?
19. Onderschrijft u dat de afschaffing van het melkquotum een negatief effect op de melkprijs heeft? Zo nee, waarom niet?
20. Deelt u de mening dat een verduurzaming van de melkveehouderij zal leiden tot het minimaliseren van de externe kosten, beter dierenwelzijn en een betere melkprijs voor de boer? Zo nee, waarom niet?
21. Beschouwt u de gangbare melkveehouderij als een economisch gezonde sector? Zo ja, op welke bronnen baseert u dat?

A.H.K. van Viegen

Fractievoorzitter Partij voor de Dieren

Provinciale Staten Zuid-Holland

[1] http://www.ngpf.nl/2016/02/24/onderzoek-de-echte-prijs-van-melk-melk-kost-meer-dan-het-oplevert/

[2] http://www.ngpf.nl/wp-content/uploads/NGPF_RAPPORT_ECHTE_PRIJS_MELK_240216.pdf

[3] http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?VW=T&DM=SLNL&PA=80781ned&D1=83-93,102-112&D2=13&D3=14-15&HD=160428-1920&HDR=G2,G1&STB=T

[4] https://www.wageningenur.nl/web/file?uuid=029009ab-d91a-485c-af87-5c9413fe4b45&owner=86740d3a-8c9b-4202-9983-1a9ffad8b121

[5] http://www.zuiverzuivel.nl/faq/~/media/2864E3FC010D4A9AA41F51696F2F3720.ashx

[6] Sluipmoordenaar Stikstof, Trouw mei 4 mei

[7] http://economie.eenvandaag.nl/tv-items/60971/melkveehouders_in_de_problemen_door_lage_melkprijs