Schrif­te­lijke vragen over Advies Uitslui­tings­gronden bij aanbe­ste­dingen van OV-concessies

Indiendatum: 29 jan. 2025

1. Bent u bekend met het rapport ‘Deelnotitie 2. Advies Uitsluitingsgronden bij aanbestedingen van OV-concessies’?[1] Dit is een rapport van advocatenbureau Van Doorne in opdracht van Vervoerregio Amsterdam.

2. N.a.v. onze motie M1233, ‘Geen gunning aan bedrijven die actief bijdragen aan schending mensenrechten’[2], heeft Gedeputeerde Zevenbergen in de Statenvergadering van 8 november 2023 gezegd dat er volgens de juristen van de Provincie geen ruimte is in het Europees aanbestedingsrecht om een bedrijf als EBS uit te sluiten. Verandert genoemd rapport uw mening? Waarom wel of niet?

3. Een van de conclusies uit het rapport luidt: ‘Het uitsluiten van inschrijvers wegens ‘betrokkenheid bij schending van internationaal recht’, met uitbreiding van het toepassingsbereik naar groepsmaatschappijen, is bij de aanbesteding van OV- concessies en bij andere niet-Europese aanbestedingen dus niet bij voorbaat uitgesloten, maar kan wel juridische risico’s met zich brengen.’ Hoe schat u deze risico’s in?

4. Busreizigers hebben, wanneer er maar één concessiehouder is, niet veel keuzemogelijkheden bij het kiezen van een bus vervoerder. Zij kunnen er als individu niet, of moeilijk, voor kiezen geen zaken te doen met concessiehouder. Terwijl er in Zuid-Holland een groeiende groep reizigers is die geen zaken wil doen met bus vervoerder EBS en haar moederbedrijf, Egged. Want in hun ogen wekt de betrokkenheid bij een schending van internationaal recht van deze ondernemer ernstige twijfel over de integriteit van de ondernemer. Ook bij de Provincie zou deze twijfel gewekt kunnen worden. Ziet u, in dit licht of vanuit een andere invalshoek, een legitiem doel van algemeen belang (ook wel aangeduid als dwingende reden) voor een uitsluitingsgrond? Vindt u het evenredig, dat wil zeggen dat de gehanteerde uitsluitingsgrond geschikt is om de verwezenlijking van dat doel te verzekeren en niet verder gaat dan noodzakelijk is om dat doel te bereiken? Waarom wel of niet?

5. Vindt u dat het verzorgen van vervoer van en naar gebieden die door het Internationaal Gerechtshof als illegaal bezette gebieden beschouwd worden en daarmee het ontsluiten van die gebieden voor illegale bewoners, aangemerkt kan worden als bijdragen aan schending van internationaal recht? Vindt u dat sprake is van betrokkenheid? Waarom wel of niet?

6. Het rapport concludeert dat het proportioneel kan zijn ook dochterondernemingen van bedrijven die bijdragen aan schendingen van mensenrechten, uit te sluiten van aanbestedingen. Dit is in lijn met een rapport van de Hoge Commissaris voor Mensenrechten van de Verenigde Naties. De Hoge Commissaris heeft een lijst opgesteld van bedrijven die volgens het juridisch kader van de Verenigde Naties mensenrechten schenden zoals in resolutie 31/36 van de Human Rights Council vastgesteld.[3] Ook het moederbedrijf van EBS staat op deze lijst. De Hoge Commissaris stelt dat het decentrale overheden niet is toegestaan zaken te doen met bedrijven die op deze lijst staan. Deelt u deze conclusies van de rapporten van Van Doorne en de Hoge Commissaris?

7. Deelt u de conclusie in het rapport dat ‘eveneens (kan) worden betoogd dat afbreuk zou worden gedaan aan het nuttig effect van een uitsluitingsgrond als een ondernemer op wie die uitsluitingsgrond van toepassing is niettemin aan uitsluiting zou kunnen ontkomen door het oprichten van een dochteronderneming’? Waarom wel of niet?

8. Bent u bereid om bij een volgende OV-aanbesteding de adviezen uit genoemd rapport te onderzoeken? Waarom wel of niet?

9. Bent u bereid om ‘bijdragen aan schending van mensenrechten’ op te nemen als uitsluitingsgrond bij een OV-aanbesteding? Waarom wel of niet?

Robert Jan Vonk
Statenlid Partij voor de Dieren
Provincie Zuid-Holland