Schrif­te­lijke vragen waarborg commu­ni­catie en veiligheid bij boven­lokale rampen

Indiendatum: okt. 2009

SCHRIFTELIJKE VRAGEN

Aan: cdK en Gedeputeerde Staten
Datum : 23 oktober 2009
Onderwerp : Schriftelijke vragen waarborg communicatie en veiligheid bij bovenlokale rampen


Toelichting

In de begroting 2010 staat de volgende tekst vermeld: “In het voorkomen en bestrijden van rampen en crises hebben Rijk, provincie en gemeenten een primaire verantwoordelijkheid. In 2010 zullen de veiligheidsregio’s hun nieuwe wettelijke taken moeten uitvoeren. De cdK zal hierin een toezichthoudende rol gaan vervullen. Daarnaast hebben ook andere overheidsorganen (zoals milieudiensten en waterschappen), het bedrijfsleven en de burger hun eigen verantwoordelijkheid. De bestuurlijke afstemming blijft onder de Wet veiligheidsregio’s complex en vraagt om constante aandacht. Daarbij heeft iedereen verantwoordelijkheden op zijn eigen schaalniveau in de samenleving; de provincie vooral op het bovenregionale niveau. In 2008 hebben GS vastgesteld hoe het provinciale veiligheidsbeleid wordt voortgezet (Veiligheidsagenda 2008-2011). De provincie wil bereiken dat provinciaal, regionaal en lokaal bestuur zijn toegerust op het voorkomen en bestrijden van rampen en op handhaving van de openbare orde.”

De verwachting is dat op 1 januari 2010 de Wet Veiligheidsregio’s in werking treedt. Tot die tijd is de Wet Rampen en ware Ongevallen van kracht waarin de commissaris van de Koningin een toezichthoudende rol heeft op de gemeentelijke rampenplannen en er is sprake van een overgangsfase naar de uitvoering van de nieuwe wet (http://www.vr-rr.nl/eCache/DEF/7/139.pdf).

Politie, brandweer en ambulancezorg werken door de nieuwe wet in hetzelfde gebied, met dezelfde regiogrenzen. Behalve de instelling van de regio’s regelt het wetsvoorstel de organisatie van de brandweerzorg, de geneeskundige hulpverlening en de organisatie van rampen- en crisisbeheersing. Nadere kwaliteitseisen komen in aparte besluiten. De wet Veiligheidsregio’s zal de Brandweerwet 1985, de Wet geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen (Wghor) en de Wet rampen en zware ongevallen (Wrzo) vervangen.
De commissaris van de Koningin (cdK) kan tijdens zo'n ramp aanwijzingen geven aan de veiligheidsregio; niet in zijn of haar functie van provinciaal bestuurder, maar als vertegenwoordiger van het rijk onder verantwoordelijkheid van de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. In de voorbereiding op rampen en crises kunnen de commissarissen van de Koningin namens de minister aanwijzingen geven aan de veiligheidsregio's als uit het toezicht door de Inspectie Openbare Orde en Veiligheid blijkt dat een regio onvoldoende is voorbereid op een ramp.
Het kader voor deze bevoegdheid wordt opgenomen in de ambtsinstructie. Middels het wetsvoorstel wordt de cdK een Rijksheer die in de bevoegdheden van de minister kan treden en aanwijzingen kan geven om de samenwerking te bevorderen, binnen een regio of tussen twee regio's bij een regio-overschrijdend incident.
De cdK heeft een facilitaire rol en de eenduidige leiding van de voorzitter van het bestuur
van de Veiligheidsregio blijft intact.

Dit jaar faalde het C2000-communicatiesysteem voor hulpdiensten bij drie grote incidenten: tijdens de rellen op het strand van Hoek van Holland, bij de aanslag op de bus met de koningin in Apeldoorn en in februari bij de Poldercrash, waarbij een vliegtuig van Turkish Airlines nabij Schiphol neerstortte. In het programma ZEMBLA d.d. 27 september 2009¹ was een indringende reconstructie van deze ramp met het originele geluidsmateriaal van de hulpdiensten. Uit gesprekken met vele betrokkenen ontstaat een onthutsend beeld van alle problemen met C2000.
Hulpdiensten als brandweer, politie, ambulance en marechaussee was beloofd dat ze door de komst van C2000 beter zouden kunnen samenwerken. Het zou ook de veiligheid voor slachtoffers en hulpverleners bij rampen bevorderen. Sinds de werkelijke invoering in 2005 blijkt dit nog niet het geval te zijn. In 2004 maakte ZEMBLA al een uitzending over de enorme opstartproblemen van C2000: falende testen, een jarenlange vertraging en een grote budgetoverschrijding. Nu, vijf jaar later, zijn er nog meer problemen bijgekomen.
Inmiddels is C2000 al meer dan vijftien jaar in ontwikkeling en heeft het project de overheid al ruim 1 miljard euro gekost. Minister Ter Horst heeft naar aanleiding van alle problemen aangekondigd een expertiseteam op te richten en weer een nieuw onderzoek in te stellen.
Het communicatiesysteem voor hulpdiensten C2000 zit nog altijd vol mankementen. Op risicolocaties, zoals de petrochemische industrie bij Pernis, hebben hulpdiensten geen of slecht bereik, waardoor zij niet met elkaar en met de meldkamer kunnen communiceren.
Dat concludeert het tv-programma Zembla zondag naar aanleiding van eigen onderzoek. Op cruciale momenten bijvoorbeeld tijdens de incidenten in Hoek van Holland faalde het systeem.

Geen dekking
Het programma verwijst naar een vertrouwelijke lijst van het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK), waaruit blijkt dat op 65 plaatsen hulpdiensten geen of slecht bereik hebben. Maar het programma vroeg ook de 25 veiligheidsregio's naar het functioneren van C2000. Daaruit blijkt volgens Zembla dat het systeem op nog veel meer plaatsen geen dekking heeft. Het gaat bijvoorbeeld om gebieden langs kust en rivieren aldus Zembla. Ook op het strand van Hoek van Holland, waar enkele weken geleden een dansfeest volledig uit de hand liep, is het bereik slecht. En daarvan zou BZK al sinds 2006 op de hoogte zijn gebracht door de politie. Op 65 locaties heeft het systeem nauwelijks of helemaal geen bereik. Daaronder zijn de petrochemische industrie in Pernis, Dat blijkt uit een vertrouwelijke lijst van het ministerie van Binnenlandse Zaken die in handen is van het tv-programma Zembla.
Volgens onderzoek van Zembla is er ook onvoldoende bereik in veel tunnels, ziekenhuizen, stadions en winkelcentra. Het systeem raakt snel overbelast doordat de masten te weinig capaciteit hebben. Daardoor werkt het juist bij grote incidenten niet.
De Partij voor de Dieren maakt zich grote zorgen over de waarborg van een goede communicatie en veiligheid bij een eventuele ramp in Zuid-Holland. Er bestaat gezien de bovenstaande toelichting een groot risico dat bij bovenlokale rampen in Zuid-Holland het communicatiesysteem niet goed functioneert met alle gevolgen van dien.

Vragen
Aan de hand van de bovenstaande toelichting wil de fractie van de Partij voor de Dieren de volgende vragen aan u voorleggen:

1) Welke invulling geeft u aan uw rol als cdK bij bovenlokale rampen?

2) Welke verantwoordelijkheid heeft de provincie naar uw mening m.b.t. de communicatie in relatie tot (de veiligheid bij) rampenbestrijding?

3) Welke rol en taak ziet u voor de provincie weggelegd om de communicatie bij een (bovenlokale) ramp zoveel mogelijk te garanderen, zoals bij de gebleken onvoldoende dekking van het netwerk bij een risicovolle locatie als Pernis?

4) Welke rol en taak ziet u voor de provincie weggelegd om communicatieproblemen, zoals die met het systeem van C2000, bij een mogelijke bovenregionale ramp, te voorkomen en wat gaat u doen als u tijdens een ramp kennis krijgt van het niet of onvoldoende functioneren van C2000?

5) In de toelichting op de Wet Veiligheidsregio’s wordt gesteld dat er heldere relaties zijn geregeld tussen de veiligheidsregio enerzijds en Rijk, provincie en gemeenten anderzijds. Wat zijn deze heldere regels tussen de Zuid-Hollandse veiligheidsregio’s en de provincie Zuid-Holland? Indien deze regels nog niet zijn gesteld, kunt u ons op de hoogte stellen van deze regels, zodra deze zijn vastgesteld?

6) Indien mogelijk, kunt u op hoofdlijnen aangeven wat de risicogebieden in Zuid-Holland zijn (inventarisatie en prioritering), op basis van de provinciale risicokaart (http://geo.zuid-holland.nl/risicokaart_publiek/)?

7) Hoe bereidt u zich als provincie voor om de veiligheid en communicatie bij rampen zo goed mogelijk te waarborgen tijdens de overgangsfase van de oude wetgeving naar de nieuwe wetgeving?


Namens de Partij voor de Dieren Zuid-Holland:


A.H.K. van Viegen
Fractievoorzitter Partij voor de Dieren
Provinciale Staten Zuid-Holland