Tech­nische vragen duurzame veehou­derij

Indiendatum: jun. 2016

TECHNISCHE VRAGEN DUURZAME VEEHOUDERIJ

Datum : 10 juni 2016

Onderwerp : Schriftelijke vragen duurzame veehouderij

__________________________________________________________________________

Toelichting

Fosfaat en dierlijke mest

De fosfaatproductie in dierlijke mest is in 2015 in Nederland voor het eerst in vijf jaar boven het door de EU vastgestelde fosfaatplafond van 172,9 miljoen kilo gekomen[1]. De productie groeide vorig jaar tot 176,3 miljoen kg fosfaat. Dat is 4,6 miljoen kilo meer dan het jaar daarvoor. De toename komt door de groei van de veestapel volgens het CBS. Door het einde van de melkquotering op 1 april 2015 is de melkveestapel gegroeid.

Het gebruik van dierlijke mest is wettelijk beperkt, omdat te veel mest slecht is voor het milieu. Boeren moeten daarom een deel van de mest die overblijft (het mestoverschot) laten verwerken. Door te veel mest kunnen meststoffen (stikstof en fosfaat) in het grond- en oppervlaktewater terechtkomen. De meststof nitraat is schadelijk voor het drinkwater. Fosfaat kan via de mest terechtkomen in het oppervlaktewater, zoals sloten. Daar voedt het algen en kroos. Als die het water overwoekeren, kunnen andere planten sterven. Dan is er minder zuurstof in het water, waardoor vissen kunnen sterven.

Het mestbeleid[2] in Nederland is gebaseerd op de Nitraatrichtlijn. In deze richtlijn zijn afspraken gemaakt over de hoeveelheid nitraat die is toegestaan in het grond- en oppervlaktewater. Om de doelstelling van de Nitraatrichtlijn te halen zijn er maatregelen voor bemesting genomen.

Grondgebondenheid en fosfaatrechten

Tot 1 april 2015 hadden melkveehouders te maken met een systeem van melkquota. Een melkquotum is het recht een bepaalde hoeveelheid koemelk te produceren. Dit beperkt het aantal melkkoeien. Bedrijven mogen alleen groeien als ze voldoende grond hebben om de extra mest uit te rijden (grondgebondenheid). Dit staat in Wet verantwoorde groei melkveehouderij. De wet is op 1 januari 2015 ingegaan.

Daarnaast zullen er per 1 januari 2017 fosfaatrechten worden ingevoerd. Deze maatregel beperkt de hoeveelheid fosfaat die een melkveebedrijf mag produceren. De melkveewet versterkt de grondgebondenheid van een melkveebedrijf. Bedrijven die willen uitbreiden en een fosfaatoverschot hebben, worden verplicht om aan te tonen dat zij voldoende grond hebben om al het fosfaat te gebruiken.

Naar aanleiding van de bovenstaande toelichting wil de Partij voor de Dieren de volgende technische vragen aan u voorleggen ter voorbereiding op de bespreking van de duurzame veehouderij in de commissie Duurzame Ontwikkeling op 15 juni 2016.

Vragen

Fosfaat en dierlijke mest

1) Zijn GS ervan op de hoogte dat in Nederland het plafond van de fosfaatproductie in dierlijke mest in 2015 is overschreden en dat dit komt door de forse toename van de groei van de (melk)veestapel?

2) In 2015 heeft de provincie Zuid-Holland 242 ontheffingen ingevolge de Natuurbeschermingswet verleend voor uitbreiding van (melk)veehouderijen waarbij regelmatig ook het aantal dieren (soms fors) vermeerderd mocht worden. Meer dieren betekent meer mest en meer vervuiling. Door te veel mest kunnen meststoffen (stikstof en fosfaat) in het grond- en oppervlaktewater terechtkomen. Ook heeft het nadelige gevolgen voor de luchtkwaliteit. De meststof nitraat is schadelijk voor het drinkwater. De provincie is verantwoordelijk voor het behalen van de waterkwaliteitsdoelen (KRWdoelen). Is in 2015 de hoeveelheid stikstof en fosfaat in het grond- en oppervlaktewater in de provincie Zuid-Holland overschreden? Zo ja, hoeveel en welke maatregelen worden door de provincie genomen?

3) Op welke wijze wordt dit gecontroleerd en gehandhaafd en door welke instantie(s)?

4) In hoeverre wordt met de provinciale ontheffingverlening voor uitbreiding van melkveebedrijven rekening gehouden met de grondgebondenheid in relatie tot de uitbreiding?

5) Op welke wijze wordt er toezicht gehouden en gehandhaafd op de grondgebondenheid en door welke instantie(s)? en wat zijn hiervan de uitkomsten?

6) Op welke wijze wordt het ammoniakplafond, de Wet verantwoorde groei melkveehouderij, de Nitraatrichtlijn en overtredingen van de Meststoffenwet in Zuid-Holland gecontroleerd en gehandhaafd? Wat waren hiervan de uitkomsten in 2015?

7) De groei van de veestapel zou verplicht gekoppeld moeten worden aan de oppervlakte grond waarop mest wordt uitgereden. Grondgebondenheid moet uitgangspunt worden van het beleid. Grondgebonden wil zeggen dat mestbehoefte, voerproductie en mestproductie op elkaar zijn afgestemd. Oftewel we produceren veevoer in eigen land en de mest die onze dieren produceren is precies genoeg om onze akkers te bemesten. Voer en mest moeten lokaal in gesloten kringloop van maximaal 20 kilometer worden geproduceerd en afgezet. Bedrijven die verder uit willen breiden kunnen dat alleen als er voldoende grond beschikbaar is voor de mest. Kan nader worden uitgelegd welk beleid en voorwaarden de provincie Zuid-Holland hanteert met betrekking tot grondgebondenheid?
Hoeveel overtredingen van grondgebondenheid, de meststoffenwet en de Wet verantwoorde groei melkveehouderij zijn er in de afgelopen twee jaren in Zuid-Holland geconstateerd?

8) Een grotere veestapel leidt tot meer milieubelasting als gevolg van de grotere hoeveelheid mest en heeft daardoor negatieve effecten voor de natuur en de omgeving. Het CLM[3] schat in dat 20% meer koeien leidt tot ammoniak emissie. Groei van de melkveestapel zou dus de afgesproken reductie in de veehouderij voor een groot deel teniet kunnen doen. Ook nemen geurhinder en de uitstoot van broeikasgas en fijnstof toe. Terwijl het doel van de Programmatische aanpak Stikstof (PAS) is de totale stikstofdepositie op Natura 2000-gebieden te laten afnemen. Hoe worden de reducties nagekomen in relatie tot de fors toegenomen veestapel in Zuid-Holland?

A.H.K. van Viegen

Fractievoorzitter Partij voor de Dieren

Provinciale Staten Zuid-Holland

[1] http://www.boerderij.nl/Home/Nieuws/2016/1/Fosfaatplafond-overschreden-in-2015-2743189W/?cmpid=NLC|boerderij_vandaag|2016-01-11|Fosfaatplafond_overschreden_in_2015

[2] http://www.rvo.nl/onderwerpen/agrarisch-ondernemen/mest-en-grond/mest

[3] https://www.natuurenmilieu.nl/media/1432522/2014_nov_verantwoorde_melkveehouderij_-_trends_en_analyse.pdf