Bijdrage Begroting 2010

Bijdrage Begroting 2010

De patiënt, in dit geval de provincie Zuid-Holland, maar ook de gehele aarde, is ziek. En een goede dokter wil zijn patiënt beter maken. Een aantal maatregelen, die in de begroting worden genoemd, zijn een goed medicijn. Zoals de herstructurering van bedrijventerreinen, natuurontwikkeling en de sanering van glas. Positief is ook de ontwikkeling van KADO (duurzaamheidsmonitor) en de duurzaamheidsparagraaf. In de commissievergadering heb ik een aantal suggesties gegeven voor verbetering van deze monitor, waarvan ik hoop dat deze worden opgepakt. Maar een aantal nog te noemen rapporten liegt er niet om. De patiënt is nog steeds ernstig ziek.
Betaalbare oplossingen om een mondiale milieucrisis te voorkomen zijn voorhanden. Het is nu alleen nog een kwestie van doén door zowel bestuurders als de meest betrokken instellingen. Dat stelt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het onlangs verschenen rapport ‘Groei binnen grenzen’. Deze mondiale milieuverkenning heeft het PBL opgesteld op verzoek van de minister van VROM
Met deze verkenning sluit het PBL aan bij de conclusies van de Club van Rome in ‘‘Grenzen aan de groei’ uit 1972, namelijk dat ongewijzigd beleid halverwege de eenentwintigste eeuw tot grootschalige milieuproblemen zal leiden. Helaas is deze waarschuwing maar al te zeer bewaarheid geworden en ook het PBL constateert dat de hoofdboodschappen van dat rapport nog onverminderd gelden. In zijn ‘Verklaring van Amsterdam’ pleit de club onder meer voor een strengere norm voor de uitstoot van CO2. De Verklaring is een oproep aan de milieuministers, die in december in Kopenhagen bijeenkomen op de klimaattop van de Verenigde Naties (VN). Ik kom daar zo nog op terug bij de CO2–opslag in Barendrecht.
Cruciale opgaven om de grootste mondiale milieuproblemen te voorkomen, zijn het beperken van de temperatuurstijging en het stoppen van de afname van het aantal dier- en plantensoorten. In de Provinciale Agenda 2006-2010 (punt 7. hoofdstuk Milieukwaliteit en biodiversiteit) staat vermeld: “We behouden biodiversiteit en breiden deze uit. We verbeteren de water-, bodem- en luchtkwaliteit en de rust in het landelijk gebied, en met name in Vogel- en Habitatrichtlijngebieden en natuurbeschermingsgebieden.” De realiteit is echter dat de biodiversiteit in onze provincie nog steeds afneemt, de water- en luchtkwaliteit niet toenemen en ook de rust in het landelijk gebied vaak ver te zoeken is. Extra inzet op verbetering van luchtkwaliteit is nodig. Europese afspraken om de luchtkwaliteit te verbeteren, worden niet gehaald. Erger nog: er is uitstel verleend om de deze doelen te halen. Terwijl Zuid-Holland de slechtste luchtkwaliteit heeft van Nederland en de Nederlandse uitstoot van ammoniak en stikstofoxiden de hoogste is van Europa. Mensen in Nederland en België ondervinden de grootste gezondheidsschade van Europa, nu én in de komende decennia. In 2020 is de hoeveelheid fijnstof in Nederland 20 tot 100 procent hoger dan de gezondheids-advieswaarden van de Wereld Gezondheids Organisatie (WHO); 94 % van de natuur krijgt meer stikstof dan ze aankan; de lijst met bedreigde planten- en diersoorten neemt nog steeds toe, dit alles mede veroorzaakt door de slechte luchtkwaliteit. Daarom is het ontzettend belangrijk om ook in Zuid-Holland onze verantwoordelijkheid hierin te nemen. Er moet nog heel veel gebeuren en ik verzoek het college met klem hierop extra in te zetten. Is het college bereid om extra in te zetten op het verbeteren van de luchtkwaliteit in Zuid-Holland en hiermee een bijdrage te leveren aan de genezing van de patiënt? Zo ja, welke maatregelen en op welke termijn. Ik houd hiervoor een motie achter de hand.
Het totale kostenplaatje voor de beoogde ecologische hervormingen bedraagt voor Nederland jaarlijks 1 tot 2 miljard euro. Dat is ongeveer 2 procent van het globale bruto nationaal product, aldus de onderzoekers van het PBL. En dat is hard nodig om de patiënt beter te maken. Om het verlies van biodiversiteit te bestrijden moet de landbouwproductiviteit efficiënter, zodat er minder landbouwgrond nodig is. Er zal in dit kader meer aandacht moeten komen voor een meer plantaardig dieet en een regionale voedselvoorziening.
Ook in het rapport ‘Monitor Duurzaam Nederland’ (uitgegeven door het PBL, SCP en het CBS) wordt ervoor gewaarschuwd dat het klimaat en de sterke afname van de biodiversiteit een groot toekomstig probleem vormen. In Nederland resteert inmiddels nog maar circa 15 procent van de oorspronkelijke planten- en diersoorten. Volgens de landelijk overheid heeft de provincie een belangrijke taak als het gaat om de bevordering van natuur en biodiversiteit. Schaalvergroting van de agrarische sector wordt toegepast, agrarisch natuurbeheer wordt gepromoot, terwijl dat in de huidige vorm meestal weinig resultaat oplevert en ook vaak strijdig met elkaar blijkt te zijn. De landbouw is namelijk één van de grote veroorzakers van vermindering van biodiversiteit. Mijn fractie maakt zich hierover grote zorgen. Al eerder heb ik een motie ingediend om provinciaal biodiversiteitsbeleid te ontwikkelen, tijdens de bespreking van de Voorloper Groene Hart. Ik heb deze motie aangehouden. Ik dien de aangehouden motie in met als doel een bijdrage te leveren aan de genezing van de patiënt.

Naast een efficiënter gebruik van grond betekent dat onder meer dat de consumptie van vlees omlaag moet. Volgens het planbureau zijn er voor de dreigende milieuproblemen voldoende betaalbare oplossingen voorhanden, maar moet het overheidsbeleid rigoureus veranderen om de voorwaarden voor een duurzame economie te creëren. Zo moeten politici onder meer leren om verder vooruit te plannen en moet er maatschappijbreed worden gekozen voor een groene economie. Wanneer de overheid haar beleid niet omgooit, worden de dramatische gevolgen voor het milieu halverwege de eeuw merkbaar, zoals de Club van Rome dus al voorspelde in 1972. Om een begin te maken met het eten van minder vlees, die ik een motie in om op de maandag voorafgaande aan de PS vergadering een vleesloos diner in te stellen in het bedrijfsrestaurant van het provinciehuis, zodat wij als PS leden hierin een bijdrage leveren aan de genezing van de patiënt. Ook wordt in d emotie gevraagd om de ambtenaren op te roepen één vleesloze dag per week te houden.

Wat betreft het Meerjarenprogramma Provinciale Infrastructuur 2010-2024 wil ik het kort houden, gezien mijn beperkte spreektijd.
Mijn fractie heeft grote problemen met de aanleg van de Rijnlandroute, waarvoor veel en kostbare groene ruimte moet wijken en waarbij nut en noodzaak van de weg niet is aangetoond. Ook met de aanleg van de RGL heeft mijn fractie grote moeite vanwege de hoge financiële onzekerheid en zeer geringe dekking en onzekerheid van de kosten. Mijn voorspelling is dat de kosten, zoals met zoveel projecten van deze aard, de pan uit gaan rijzen en er nog vele miljoenen bijkomen. Om met de gedeputeerde Evertse te spreken, er is hier zelfs sprake van wijsheid vooraf i.p.v. van wijsheid achteraf, die vele malen groter is dan een vooruitziende blik. Nu al wordt er in de begroting 2010 (op pagina 152) rekening gehouden met een groot risico van 75 tot 100 % van van veel hogere projectkosten, een bedrag van 40,2 mln euro!. Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald, dus wat mijn fractie betreft stoppen met deze geldverslindende projecten.
Op zijn minst is het opmerkelijk dat de provincie vele miljoenen uitgeeft aan asfalt en ter ondersteuning van de economie, maar de knip stijf dicht houdt als het gaat om dieren en dierenwelzijn, een wettelijk provinciale taak, die voortvloeit uit de Flora- en faunawet en de Natuurbeschermingswet. Maar al te gemakkelijk kiest de provincie voor afschotontheffing, terwijl er diervriendelijker methoden voorhanden zijn.

Ik wil dan ook drie specifiek op dierenwelzijn gerichte zaken aankaarten. Ten eerste:
1) De provincie is verantwoordelijk voor de bescherming van wilde dieren, maar diezelfde provincie geeft jaarlijks ontheffing om vele duizenden dieren af te schieten in verband met schadebestrijding. Het provinciebestuur is tot nu toe niet bereid geweest om geld uit te geven voor onderzoek naar alternatieven voor het doden van dieren en negeert hiermee haar taak in de bescherming van wilde dieren. Ik dien een motie in om een proef te beginnen die een andere duurzamere en diervriendelijker aanpak voorstelt dan enkel afschot.
2) Ten tweede: de damhertenoverlast. De conclusies van een Alterra-onderzoek, naar het afschotbeleid van de provincie Noord-Holland, dat deze week is gepubliceerd in opdracht van de Partij voor de Dieren provincie Noord-Holland, liegen er niet om. De noodzaak om dieren te doden, waaronder damherten, wordt aangetoond. Ook de effecten van het faunabeheer op landbouwschade en verkeersveiligheid blijven onduidelijk. Toch wil de provincie jaarlijks circa 80 damherten laten doden. Het vernietigende oordeel van Alterra over het FBP-deel damhert wordt door de fractie gezien als een indicatie voor de gebrekkige kwaliteit van het gehele plan. Een soortgelijk beleid wordt door de provincie Zuid-Holland gehanteerd. Ik wil hier nu niet verder op ingaan, maar kom hier zeker nog op terug.
3) Ten derde: de muskusrattenbestrijding. Nog nooit zijn er zo weinig muskusratten gevangen, aldus de provincie. Zij gaat er van uit dat er een rechtstreeks verband is tussen de bestrijding en de lage vangstpercentages. Dit is echter totaal niet onderbouwd en vele andere oorzaken, zoals ziekte e.d. zijn denkbaar. Ik pleit voor een nader onderzoek naar de oorzaken. Kan de gedeputeerde mij aangeven of hij hiertoe bereid is? De huidige formatie van 100 fte wordt aangehouden tot 2012. Een 2e vraag aan de gedeputeerde is waarom dit nu niet wordt afgebouwd. En als dit niet gebeurt, om dan in ieder geval in 2010 te stoppen met de verdrinkingsvallen en de capaciteit die binnen de 100 fte vrijkomt, in te zetten op de minder dieronvriendelijke methoden van het levend vangen, wat meer menselijke capaciteit vraagt, maar die al in de provincie op kleine schaal wordt toegepast. Mijn 3e vraag is of de gedeputeerde hiertoe bereid is.

Dan het waterbeleid van de provincie. GS volstaat om in 2010 voor 6% en in 2015 slechts 22 % van de gestelde internationaal afgesproken waterkwaliteitsdoelen van de Kader Richtlijn Water te halen. Ik voorspel u nu al dat ook voor de waterkwaliteitsdoelen uitstel wordt gevraagd, naast het uitstel voor de luchtkwaliteitseisen en de Europese milieu-eisen voor de veehouderij voor Nederland. Ik vind dit in- en in triest. Hier wordt de patiënt niet beter van, maar eerder zieker. Ik dien een amendement in om de waterkwaliteitsdoelen te verhogen.

Voorts is mijn fractie het niet eens met de financiële steun van de provincie aan het Leiden Bio Science Park. Deze steun wordt gebruikt voor innovatie en arbeidsmarktontwikkeling. Het park richt zich op het gebruik van biotechnologie voor medische en biofarmaceutische industrie en houdt zich bezig met genetische manipulatie. In het park worden vele dierproeven uitgevoerd en wordt een HBO-opleiding om dierproeven te mogen uitvoeren gegeven, waardoor de provincie vanwege haar financiële ondersteuning betrokken is. Ook ondersteunt de provincie de pharmaceutische industrie vanwege haar steun aan IT Pharma. Ik wil hier nu niet verder op ingaan en eerst de beantwoording van schriftelijke vragen over dit onderwerp afwachten.

Een belangrijk onderwerp betreft ook de CO2-opslag. Het is toch te gek voor woorden dat Shell 30 mln euro krijgt voor de opslag van CO2 en na deze toezegging door het rijk gelijk gestopt is met haar duurzame zonne- en windenergieprojecten. De vervuiler wordt hier beloond in plaats van dat hij moet betalen. Shell kan nu gewoon doorgaan met haar vervuilende praktijken en uitputting van fossiele brandstoffen. De opslag betreft een percentage van 0,2 ton CO2 op een totaal uitstoot van 60 mln ton uitstoot per jaar. De afvang van CO2 kost ook erg veel energie en daarom levert het dus netto, even los van het feit dat het hier om symptoombestrijding gaat, ondanks de vele miljoenen euro’s investering, bijna niets op. Al met al is mijn fractie van mening dat dit een zeer slecht voorstel is De provincie zou wat mijn fractie betreft goede inspanningen richting het Rijk moeten leveren om veel zwaarder in te zetten op gebruik van werkelijk duurzame energievoorziening, zoals zonne- en windenergie. Daar kan de 80 mln euro veel beter aan worden besteed dan aan CO2 opslag. Er moet niet aan symptoombestrijding gedaan worden maar het probleem moet worden aangepakt bij de bron: de veehouderij, de vervuilende industrie en de uitstoot van verkeer en vervoer. Mijn fractie blijft tegen CO2 opslag. Echter het signaal van de Barendrechtse bevolking, verwoord in de opgestelde motie die het Rijk oproept geen CO2 opslag in Barendrecht te realiseren, is van dermate groot belang dat mijn fractie deze motie steunt.

De grote uitdaging ligt vooral in de maatschappelijke keuze voor transformatie naar een duurzame samenleving. Effectief beleid vraagt om lange termijndoelen en strikte regelgeving om deze doelen te bereiken. De huidige economische crisis kan een stimulans en kans zijn om de werkelijke politieke betrokkenheid te creëren die nodig is om zo’n transitie naar een ‘groene economie’ te realiseren.
Ik heb laatst voor de HAH bladen een stukje over de begroting geschreven met als titel: “Alles heeft zijn prijs”. Een begroting gaat over geld. Het grootste goed dat we moeten beschermen is echter onbetaalbaar en dat is onze aarde en alles wat daarop leeft. Met het geld, onze westerse mentaliteit en ons consumptiepatroon zijn we hard bezig om de natuur en de daarin levende dieren in rap tempo te vernietigen. Uiteindelijk betalen ook wij, mensen, daar de hoogste prijs voor!

Pas als de laatste boom is omgehakt
Pas nadat de laatste rivier is vergiftigd
Pas nadat de laatste vis is gevangen
Pas dan zul je erachter komen
Dat je van geld alleen niet kunt leven

Inmiddels zijn we dus in de fase beland dat de patiënt op de intensive care ligt. Dan red je het niet meer met pleisters plakken, noodverbandjes en doekjes voor het bloeden. Symbolisch wil ik GS deze verbanddoos overhandigen, met de uitdrukkelijke oproep om deze doos gesloten te houden en de patiënt met intensieve zorg beter te maken!