Bijdrage beleids­no­titie Duur­zaamheid en Milieu 2013-2015

Voorzitter. Ik ben blij met deze 1e duurzaamheidsnota, die integraal is opgebouwd. Het is een eerste stap in de goede richting. Het ontwikkelen van duurzaamheid is het ontwikkelen van bewustwording en beschaving. Dat vraagt om voortschrijdend inzicht en voortdurende aanpassing.

Vanuit de samenleving wordt wat ik noem ‘the call of our time’ zichtbaar. De systeemcrisis, zoals de klimaatcrisis, de biodiversiteitscrisis, de bankencrisis, landencrisis, eurocrisis en ga zo maar door zetten ons tot nadenken om een fundamentele andere koers in te slaan en wel die van de duurzaamheid.

De vele crises zijn niet op te lossen op dezelfde manier door te gaan manier waardoor ze ook ontstaan zijn. Daar is een andere vorm van denken en handelen voor nodig. Het is hard nodig om anders om te gaan met de gemeenschappelijke basisbehoeften en de belangen van mens en dier, zoals de lucht die we inademen, het water dat we drinken en de grondstoffen en voeding, die we gebruiken. In veel delen van de wereld worden gemeenschappelijke goederen als vissen uit de zee, hout en olie voor brandstof, huizenbouw en land voor het verbouwen van gewassen of voor het grazen van dieren ernstig bedreigd. In onze provincie speelt vooral de schaarste aan ruimte, de enorme daling van de biodiversiteit en de lucht- en waterkwaliteit een grote rol.

In het rapport ‘Monitor Duurzaam Nederland’ (uitgegeven door het PBL, SCP en het CBS) wordt ervoor gewaarschuwd dat het klimaat en de sterke afname van de biodiversiteit een groot toekomstig probleem vormen. In Nederland resteert inmiddels nog maar circa 15 procent van de oorspronkelijke planten- en diersoorten. Volgens de landelijke overheid heeft de provincie een belangrijke taak als het gaat om de bevordering van natuur en biodiversiteit.

Ook de dierindustrie vormt een enorme bedreiging voor ons klimaat, draagt bij aan de honger in de wereld en is strijdig met duurzaamheid. Als provincie kunnen we bijdragen door in te zetten op een reductie van de veestapel en aanpassing van onze eetgewoontes richting een meer plantaardig dieet.

Het wereldbeeld wringt. Er zijn verbeteringen geweest, zoals toename van de welvaart, gezondheid, levensverwachting, onderwijs, emancipatie en democratie, maar de verschillen wereldwijd worden groter. Van onderop zullen de duurzame veranderingen meer en meer gestalte krijgen en geleidelijk aan het leidende principe worden. Dit zal leiden tot een ander welvaartsniveau en nieuwe waarden.

Een werkelijke balans tussen economie en ecologie is hierbij van wezenlijk belang. De grootste aandacht gaat altijd uit naar de economie en economische groei. Economische groei is dus niet de oplossing van de problemen, maar de oorzaak van de vele crises. Onze planeet, mensen en dieren hebben ernstig te lijden onder de huidige economie en de drang naar economische groei. Diersoorten sterven massaal uit, mensen worden geteisterd door enorme droogtes, overstromingen en aardbevingen, veroorzaakt door gas- en oliewinning. Kortom: de koers moet echt om.

Doel en middel worden in onze westerse mentaliteit verwisseld en moeten weer in de juiste verhouding komen te staan. Winst is nu het primaire doel en niet de inhoudelijke zingeving, namelijk iets doen wat ertoe doet en bijdraagt aan het algemeen belang. Als dit wordt omgedraaid, ontstaat er weer een economie en financieel stelsel dat de mens, de andere levende wezens en de aarde dient. De grenzen van de draagkracht van de aarde moeten hierbij leidend zijn. We leven voortdurend op te grote voet en we lenen voortdurend van de aarde, maar betalen niet terug. Dit gaat lang goed, maar de ecologische crisis zal als een boomerang terugslaan naar de economie. De bewustwording dat onze bestaande economische orde niet houdbaar is zal moeten groeien en de provincie, maar ook wij allemaal persoonlijk, kunnen hieraan bijdragen. Uiteindelijk kunnen alle crises worden terug gebracht naar onszelf: onze eigen waarden en normen en ons eigen handelen. Naar mijn idee ligt onder al die crises een waardencrisis, waarbij het nodig is om een waardengeörienteerde en ethische samenleving, bedrijven en overheid te creëren, waarbij duurzaamheid en mededogen centraal staan in plaats van geld, macht, systemen, kortetermijnbelangen en status. Deze waarden kunnen ons de weg wijzen naar een duurzame samenleving, waarin er ook in de toekomst sprake kan zijn van welvaart en welzijn voor mens en dier. We leven niet in een tijdperk van veranderingen, maar in een verandering van tijdperken. Het is een turbulente tijd waarin we leven alle crises en de vele veranderingen in werk, zorg, onderwijs, energie, sociale media zal dit waarschijnlijk nog wel even aanhouden. Met Geleidelijk aan worden we ons bewust van een fundamenteel andere nieuwe manier van leven, produceren en consumeren. Ieder voor zich kan hierin het verschil maken. Van onderop zal deze verduurzaming steeds meer gestalte krijgen

De inzet van de provincie is onder meer gericht op duurzaam energiegebruik en waar mogelijk kostenbesparing. In dit verband wil ik het volgende aan GS vragen en dien ik mogelijk in 2e termijn een aantal moties in, die hierover gaan.

In de eerste plaats vraag ik GS om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om in de gebouwen, die bij de provincie in beheer zijn een energiescan uit te voeren en waarbij in iedre geval worden meegenomen om de lichten in de avonduren waar mogelijk uit te doen, de verwarming een graad lager te zetten en op welke manier sluimerenergie kan worden verminderd. Dit is niet alleen energiebesparend, maar ook kostenbesparend.

Verder vraag ik aan GS, gezien vanuit de provinciale taakstelling van regionale economische ontwikkeling, om het Zuid-Hollandse bedrijfsleven te stimuleren om ‘zoveel als mogelijk ’s-avonds en ’s-nachts de lichten in kantoren en bedrijfsgebouwen uit te doen. Hiermee wordt ook het landelijke wens van een meerderheid van de Tweede Kamer ondersteund

Als laatste de vraag wat de huidige stand van zaken is met betrekking tot de aangenomen motie uit 2009, om een pilot uit te voeren m.b.t. openbare straatverlichting via zonne-energie. of zij bereid zijn om een pilot te starten met openbare straatverlichting op zonne-energie.

Voorzitter, ik rond af. Duurzame ontwikkeling krijgt pas werkelijke betekenis als de verbinding tot stand komt tussen de binnen- en de buitenkant. Dat gaat over u en mij, maar raakt ook ons allemaal. Laten we ieder voor zich onze verantwoordelijkheid hierin nemen en gezamenlijk stappen zetten om duurzaamheid en mededogen daadwerkelijk gestalte te geven in onze provincie, ons bewust worden van de ‘call of our time’ door niet de mens, maar onze planeet centraal te stellen en een bijdrage leveren aan een leefbare wereld voor mens en dier voor nu en in de toekomst. Claim niet wat de aarde voor u kan doen, maar denk na over wat u voor de aarde kunt betekenen! Dank u wel.