Bijdrage IC commissie Ruim­te­lijke Ordening

Vanuit het rijk krijgt de provincie een startpakket met concrete doelen voor de ruimtelijke puzzel cadeau. Het is de bedoeling dat de provincie hiervoor het proces gaat organiseren, waarbij de regio’s, gemeenten, waterschappen, uitvoeringsorganisaties, maatschappelijke partijen en niet te vergeten inwoners worden betrokken. Ook onze fractie heeft hier vragen over. Is al bekend hoe deze participatie vorm gaat krijgen? Hoe kunnen inwoners inspreken? En, niet onbelangrijk, wat is de rol van PS? Ook wordt aangegeven dat de provincie zelf bepaalt of ze de ruimtelijke puzzel op schaalniveau van provincie of regio’s legt. Heeft het College hier al een keuze in gemaakt en zo ja, wat is daarbij de overweging geweest? Daarnaast geldt het (NOVEX-)gebiedsspoor voor drie (deels) in Zuid-Holland gelegen gebieden: Rotterdamse haven, het Groene Hart en de Zuidelijke Randstad, waarbij het Rijk zelf zal meepuzzelen. Krijgen deze NOVEX- gebieden voorrang? Graag toelichting van Gedeputeerde.

Dat is deel 1 van de puzzel: nationaal wettelijk verplichte doelstellingen voor de provincie. Aan de andere kant, deel 2 van de puzzel, zien we de huidige dagelijkse praktijk, die er blijkbaar voor gezorgd heeft dat die doelstellingen er zijn gekomen. Ga er maar aan staan als provincie om hiervoor alle stukjes bij elkaar te passen.

De druk op de ruimte, het landschap en de natuur is groot. De Monitor Nationale Omgevingvisie 2022 van het Planbureau voor de Leefomgeving die in september is gepubliceerd laat zien in hoeverre de doelen voor de leefomgeving die het kabinet in de Nationale Omgevingsvisie (BZK 2020) met een nulmeting in 2020 binnen bereik komen. Natuurkwaliteit en -kwantiteit scoort hierop onvoldoende. Lucht- en waterkwaliteit scoort onvoldoende. Nederland versteent in hoog tempo, als gevolg hiervan scoort klimaat-adaptief en aandacht voor biodiversiteit onvoldoende.

En dan hebben we tot 1 juli 2023 de tijd, om te bezien of de realisatie van de verschillende nationale ruimtelijke opgaven gecombineerd kunnen worden met de lokale doelen en ambities. De provincie gaat in de versnelling voor wat de landelijke politiek de afgelopen 10 jaar heeft laten liggen. Maar goed, wat gebeurd is in het verleden ligt achter ons, laten de ogen op de toekomst richten: daarin is veel mogelijk, want de toekomst, die creëren we zelf, zo is de hoopvolle boodschap van antropoloog en toekomststrateeg Roanne van Voorst.

Albert Einstein verwoordde het mooi met de quote: ‘je kunt een probleem niet oplossen met de denkwijze die het heeft veroorzaakt’. Wat nodig is om de ruimtelijke puzzel te kunnen leggen, is perspectief. Een perspectief is iets dat lonkt in de toekomst, iets waar je naartoe wil. Niet krampachtig blijven vasthouden aan de manier waarop we nu omgaan met wonen, werken, recreëren, natuur, landbouw en andere ruimtelijke functies, maar toepassingen vinden die recht doen aan de uitdagingen die op ons af komen: toekomstbestendig dus. Hoe gaat Zuid-Holland er uitzien over pakweg 50 jaar, als we recht willen doen aan al die opgaven? Daarbij rekening houdend met de opgaves voor biodiversiteit, woningbouw en de energietransitie.

De ruimtelijke ordening is een puzzel van meer dan duizend stukjes. De kern van het probleem ligt er eigenlijk in dat de minister in de Tweede Kamerbrief schrijft dat je goed rentmeesterschap toepast als je slim de balans vindt tussen ruimtevragers en de kwaliteit van de leefomgeving. Maar goed rentmeesterschap is juist durven kiezen voor een gezonde leefomgeving en vervolgens kijken welke ruimtevraag er mogelijk is. Laten we dit proces benutten voor het bepalen van een toekomstperspectief voor Zuid-Holland met als uitgangspunt een gezonde leefomgeving voor dieren, natuur en mensen.

Vanuit de fractie van de Partij voor de Dieren geven we graag de volgende stukjes voor de puzzel mee: wat ons betreft wordt de oorspronkelijke Ecologische Hoofdstructuur hersteld en uitgevoerd. De bebouwde omgeving moet slimmer, duurzamer en eerlijker worden benut. Bijvoorbeeld door woningen te splitsen, leegstand aan te pakken, toeristische verhuur van woningen te beperken en door het stimuleren dat huishoudens woonruimte delen in plaats van het ontmoedigen dat mensen uit verschillende huishoudens gaan samenwonen. Om de steden leefbaar te houden, zullen we die niet nog verder verdichten op plaatsen waar al weinig groen en/of een grote druk op de infrastructuur is. Waar er ruimte is voor verdichting wordt er geïnvesteerd in extra groen om de stad leefbaar te houden.

Hanke Hoogerwerf
Statenlid Partij voor de Dieren
Provincie Zuid-Holland