Bijdrage KNM commissie Agenda Zuid-Holland Natuur­in­clusief

Een natuurgerichte agenda met een mooie inleiding met verwijzing naar Rachel Carson, de grondlegger van de milieubeweging. Zij heeft gestreden tegen de vervuiling van land en water door DDT en wees er in de jaren 60 al op dat het verlies aan insecten effect heeft op vogels en vervolgens een keten van verlies aan biodiversiteit veroorzaakt, de stille lente noemde ze dit. Haar boek ‘A silent spring’ verscheen in september 1961. Nu, bijna 62 jaar later, blijft er met het huidige massale gebruik van landbouwgif nog steeds een wereld te winnen voor de bescherming van ons leefgebied. De keuze voor een integrale aanpak voor een natuur-inclusief Zuid-Holland is een start voor het broodnodige ecologische herstel van onze provincie en het stoppen van roofbouw en uitputting van het ecosysteem.

Menscentraal versus ecocentraal
In de agenda wordt gesproken over ‘het benutten van natuurlijke kansen’ en ‘de natuur te benutten om problemen op te lossen’ tot ‘De natuur levert ons tal van diensten’. Het belang van natuur wordt uitgedrukt in het nut dat het heeft voor mensen. Wat hier ontbreekt is een besef van de intrinsieke waarde van de natuur, waarbij we erkennen dat de natuur op zichzelf haar eigen waarde heeft, ongeacht of deze waarde nuttig kan zijn of benut wordt door mensen. Hoe kan de intrinsieke waarde van de natuur in de agenda een plaats krijgen in de nadere uitwerking van de agenda natuur-inclusief? Met andere woorden, op welke wijze kan het beleid meer ecocentraal in plaats van menscentraal worden uitgewerkt?

Herstel van biodiversiteit door middel van natuur-inclusief maken van domeinen buiten de natuurgebieden zelf, vraagt om actieve maatregelen. Er staan veel mooie plannen voor die domeinen in het stuk, waar we blij mee zijn, maar hoe borgen we dat we daarnaar handelen? Want de verleiding van economische ontwikkelingen die ten koste gaan van de ecologische belangen blijft groot. Dus hoe wordt geborgd dat plannen voor natuur-inclusief ook daadwerkelijk worden uitgevoerd en ecologische belangen nadrukkelijk meegewogen worden in besluiten? Provincie: laat de woorden uit de contouragenda opgevolgd worden door daden.

Basiskwaliteit natuur overal
In de agenda wordt erkend, dat het niet goed gaat met de biodiversiteit en de contouragenda natuur-inclusief is een hulpmiddel voor herstel van biodiversiteit in Zuid-Holland. We willen hierover het College het volgende meegeven. Als je biodiversiteit wilt herstellen, dan moet je eerst weten hoe het daarmee gesteld is. Komt er een nulmeting? Is bekend wat precies de biodiversiteitsopgave is voor Zuid-Holland? Is nu voldoende bekend met welke soorten het slecht gaat in Zuid-Holland? Weten wat er is en hoe het daar mee gaat is ook van belang om de basiskwaliteit natuur (BKN) te kunnen bepalen, want deze moet in Zuid-Holland nog vorm gaan krijgen.

Gunstige instandhouding van soorten
We vinden het goed dat de ambitie Basiskwaliteit Natuur is opgenomen. Achteruitgang van biodiversiteit beperkt zich niet alleen tot zeldzame kritische soorten. Ook algemene soorten, waaronder de grutto en de weidehommel, staan onder druk. Mooi dat er gewerkt wordt aan Basiskwaliteit Natuur (BKN). De SoortenKansenkaart beoordelen we dan ook als een goede ontwikkeling.

Natuur-inclusieve landbouw
Er moet nog heel veel gebeuren in de landbouw om deze natuur-inclusief te maken, zeker met het huidige mestoverschot en grootschalig gebruik van landbouwgif. Plannen en ambities op dit vlak zijn groot, maar als het op uitvoering aankomt en er weerstand komt vanuit de economische en agrarische sector stokt het proces vaak en wordt het een kwestie van pappen en nathouden, waar de natuur niets mee opschiet. Onze oproep is: College toon het lef om dappere besluiten te nemen die nu nodig zijn om de natuur te beschermen, die goed zijn voor generaties na ons, want natuur is de basis van onze samenleving; we kunnen niet zonder natuur en zijn er zelf een onderdeel van.

Het gaat er om natuur niet als last of belemmering te zien, maar als waardevol te ervaren en als een onmisbaar onderdeel van onze samenleving. Een vrij vertaald citaat van de in de inleiding genoemde Rachel Carson verwoordt onze bijzondere band met de natuur en geeft meteen aan waarom de contouragenda natuur-inclusief zo belangrijk is: ‘Hoe meer we onze aandacht kunnen richten op de wonderen en realiteiten van het universum om ons heen, hoe minder we ons zullen richten op de vernietiging daarvan.’ Hoe wordt dit onder de aandacht gebracht en wordt er draagvlak voor gecreëerd?

Windenergie
Er wordt gesproken over het opleggen van een monitoringsplicht om beter zicht te krijgen op de effecten van windturbines op kwetsbare soorten. Als optie wordt voorgesteld om het op te nemen in het omgevingsbeleid, maar we vragen het college om dit ook daadwerkelijk op te nemen in het omgevingsbeleid.
Mooi om te lezen dat kansen van windparken voor biodiversiteit worden benut. Goed dat ZH meedoet aan de pilot in de Eemshaven met het zwart verven van een wiek, wat in Noorwegen al geleid heeft tot 70% minder aanvaringsslachtoffers.

Natuurcompensatie
Het is nog steeds droevig geregeld met natuurcompensatie. Partij voor de Dieren wil het College hierover het volgende meegeven.

• In principe geen economische activiteiten, waarbij de natuur nog meer achteruit gaat.
• En bij economische ontwikkelingen, waar schade aan de natuur ontstaat, wordt standaard VOORAF zowel kwantitatief els kwalitatief de natuur gecompenseerd.

Daarnaast wil ik opmerken dat we blij zijn dat het advies van de Provinciale Adviescommissie Leefomgevingskwaliteit bij de stukken is gevoegd. Met name de bevordering van de integraliteit van de implementatie is belangrijk: hoe koppel je natuurdoelstellingen aan andere dossiers, in een andere sector is belangrijk. We hopen dan ook dat het PAL advies wordt meegenomen in de uitwerking.

Hanke Hoogerwerf
Statenlid Partij voor de Dieren
Provincie Zuid-Holland