Bijdrage LG commissie Voortgang stik­stofaanpak

Ik wil beginnen met het college een compliment te geven voor het doorzetten van de gebiedsgerichte processen en de aanpak ervan. Je kunt door de bomen het bos bijna niet meer zien; het is ingewikkelde materie om te beoordelen. Dus veel waardering voor de inzet van GS en de ambtenaren en zeker ook de technische sessie heeft geholpen.

De rechters zijn duidelijk: Focus en Inzet op kwantiteit en kwaliteitsversterking van natuur is DE oplossing om uit de problemen te komen. Natuur moet eerst hersteld worden boven nieuwe economische ontwikkelingen. Zeeland kiest nu voor het instellen van een crisisteam. Hoe kijkt het college hiernaar? Tijdens de technische sessie werd aangegeven dat hoe integraler de aanpak, hoe moeilijker de uitvoering wordt. Hoe gaat het college nu hiermee om? Graag een reactie.

 Rechtsstaat

In onze rechtsstaat heeft de rechter gesproken en daar zal de overheid zich naar moeten voegen. Het was al duidelijk, maar de recentelijke uitspraken van de RvS over intern salderen en de Greenpeace uitspraak maken het nog duidelijker: Er moet forser ingezet worden op natuurherstel wat nu ten koste gaat van economische activiteiten. Er moet kortgezegd weer balans komen tussen ecologie en economie. We kunnen niet nog meer roofbouw op de aarde plegen en zullen meer rekening moeten houden met de planetaire grenzen. Je kunt wel roepen dat de economie vlot getrokken moet worden, maar dat gaat alleen als voldoende geborgd is dat de natuur herstelt. Dat is de hoofddoelstelling.

Stikstofmaatregelen

Tot onze teleurstelling zijn er tot nu toe alleen een paar pilots voor stikstofreductie uitgevoerd en zijn er nog steeds geen voortvarende maatregelen ter verbetering genomen. En dat is juist zo belangrijk. Natuurherstel en stikstofmaatregelen bij de bron waardoor er ook weer nieuwe economische activiteiten mogelijk worden, zoals woningbouw en duurzame energie.

41 % van de stokstofuitstoot komt vanuit de vee-industrie en het is inmiddels duidelijk dat de Partij voor de Dieren als maatregel kiest voor een forse inkrimping én verduurzaming van de veestapel. Minder dieren is minder mest is minder stikstof. Inzet op meer duurzame plantaardige voedselvoorziening is de oplossing voor het stikstofprobleem en de voedselzekerheid voor mens en dier. Een aanpak bij de bron is nodig om echt lange termijnperspectieven te bieden aan agrariërs en daar moeten ze ruimhartig bij geholpen worden vindt de Partij voor de Dieren. Het ligt niet aan de boeren zelf, maar aan eerder overheidsbeleid van steeds meer schaalvergroting en miljoeneninvesteringen die daarvoor nodig waren, waar de agro-industrie de grootverdiener was, de boeren veelal het nakijken hadden en de dieren de dupe werden qua dierenwelzijn.

Daarom geen nieuwe technologische lapmiddelen, waarvan gebleken is dat ze juridisch niet houdbaar zijn, zoals emissiearme stallen, tovervloeren, aanpassing van dieren aan het systeem, maar het systeem aanpassen aan het natuurlijk gedrag van dieren, en het voer dat ze van nature nodig hebben. En geen niet-duurzame symptoommaatregel als mestvergisting, maar aanpak bij de bron.

In de stukken staat dat de stikstofbanken door het verzwaarde additionaliteitsvereiste als instrument voor extern salderen naar verwachting niet meer bruikbaar zijn. Kan dit nader worden toegelicht hoe nu verder?

PAS melders

Of provincies daadwerkelijk kunnen afzien van handhaving vergt nog wel een nadere beoordeling. De colleges van gedeputeerde staten moeten nagaan of er een redelijk evenwicht is tussen aan de ene kant het bedrijfsbelang van de PAS-melders dat er niet wordt gehandhaafd en aan de andere kant het natuurbelang dat juist wel gediend is met het nemen van maatregelen. De colleges zullen daarvoor per geval moeten bekijken wat tot medio 2025 de gevolgen zijn voor de natuur als niet handhaven.

Ook voor de PAS-melders in ZH is de impact van de uitspraken groot; legalisatie middels intern/extern salderen raakt verder uit beeld. Zij kunnen zich niet beroepen op de tijdelijke handhavingsvrijstelling tot 2030. Ook voor verzoeken om natuurvergunningen in te trekken wordt verwacht dat deze zonder maatregelenpakket eigenlijk beduidend lastiger weerlegd kunnen worden. Er is geen stikstofruimte beschikbaar om de PAS-melders te legaliseren. Hoe gaat het college hier nu verder mee om?

Voorzitter, ten slotte. In het 1e kwartaal 2025 wordt bezien hoe overige middelen kunnen worden ingezet om zo veel mogelijk doelbereik voor KRW te realiseren. Kan daar al iets over gezegd worden? De herziening van het omgevingsbeleid wordt begin 2026 door GS vastgesteld en daarna door PS. Hoe ziet GS de rol van PS in de tussentijd? Dit was het voor mijn eerste termijn.

Carla van Viegen
Fractievoorzitter Partij voor de Dieren
Provincie Zuid-Holland