Bijdrage onderwerp econo­mische visie provincie Zuid Holland 27 februari 2008

Ter bespreking is de economische visie van de provincie Zuid-Holland.

Ik wil beginnen met een uitspraak van Kofi Annan, die van belang is in mijn betoog. Hij heeft het volgende gezegd:
"De leefwijze van vooral de Westerse mens is het grootste struikelblok bij duurzame economische ontwikkeling."

Duurzame economische visie
We hebben in economisch, ecologisch, ruimtelijk en geografisch opzicht een kwetsbare provincie: dichtbevolkt, grotendeels onder NAP, met een open economie, hoge milieudruk per vierkante kilometer en belangrijke sectoren als landbouw en waterbeheer. Door de ligging en bevolkingsdichtheid is Zuid-Holland belast met urgente ’duurzaamheidsknelpunten’, denk aan zeespiegelstijging, lokale luchtkwaliteit en vermesting.
Die kwetsbaarheid en druk maakt dat onze provincie duurzaamheidsbewust en innovatief moet worden. Dit biedt ook een enorme kans: wie onderkent dat duurzame ontwikkeling zowel innovatie als een vernieuwende aanpak vergt, ziet hoezeer economische ontwikkeling ook in dit opzicht gebaat kan zijn bij een rigoureuze keuze voor duurzaamheid.

Duurzame ontwikkeling hoeft niet alleen van de (provinciale) overheid te komen. Het besef groeit bij ondernemers dat de prestaties verder moeten reiken dan de gebruikelijke financieel-economische maatstaven. Tal van bedrijven en maatschappelijke organisaties in onze provincie blijken in staat en bereid tot vernieuwende duurzame initiatieven. Vaak stuiten ze echter op allerlei bureaucratische regels. De provinciale overheid kan veel actiever reageren op de vragen en behoeften van dergelijke innovators. Juist daarom is de provinciale nadruk op mogelijkheden bieden voor innovatie een belangrijk en goed onderdeel van de voorliggende economische visie. Aan de andere kant biedt duurzaamheid enorme kansen voor de Zuid-Hollandse economie om innovaties en kennisontwikkeling op dit gebied te stimuleren, ook op internationaal niveau.

Het doet mijn fractie deugd dat er in de economische visie aandacht wordt besteed aan duurzaamheid vanuit een goede balans tussen de 3 P’s: people (sociaal-cultureel), planet (ecologisch) en profit (economisch). En dat er niet alleen wordt gekeken vanuit het oogpunt van toegevoegde waarde, maar ook vanuit de zorg voor het welzijn van de inwoners van Zuid-Holland, het milieu en het leefklimaat.

Echter, in de nota wordt eveneens aangegeven dat voor een goed vestigingsklimaat het van groot belang is dat er in de regio voldoende recreatief- en natuurgroen en watergebieden aanwezig zijn, maar dat de provincie juist hierin ernstig tekort schiet. Het economische duurzaamheidsoffensief zal dus ook in dit opzicht met volle kracht vooruit moeten worden ingezet!

In de economische visie wordt verder aangegeven: “Kwaliteit is de basis”. Dus duidelijk niet de kwantiteit. In de visie van de fractie van de Partij voor de Dieren zal er hierbij nadrukkelijk aandacht moeten zijn voor kennisontwikkeling: ‘het richten op duurzame kwaliteit’. In een dichtbevolkte provincie houdt de uitbreiding van kwantiteit, het verder beslag leggen op ruimte door het bedrijfsleven, een keer op. De kansen liggen wat betreft onze fractie niet op verdere transport- en bedrijvenuitbreiding, maar op duurzame kennisontwikkeling en innovatie. Verdere uitbreiding naar een kenniseconomie in de Randstad is hierbij van wezenlijk belang. Tevens liggen hierin juist prima kansen voor de provincie op het gebied van een goede internationale concurrentiepositie.

Over kwaliteit als basis gesproken, helaas heeft de provincie in haar visie op de economische ontwikkeling nog steeds plannen voor nieuwe, grote bedrijventerreinen, zoals de ontwikkeling van een 2e Maasvlakte en een bedrijventerrein in de Hoeksche Waard, juist nadruk op kwantiteit, maar lanceert zij elders een dringend pleidooi voor herstructurering en herwaardering van oude (bedrijven)terreinen, de kwaliteit. Ik doe dan ook een dringende oproep aan GS om de herstructurering van bedrijventerreinen als prioriteit te stellen en het bebouwen van nieuwe locaties voorlopig te laten voor wat het is, mede gezien een duurzamere inrichting van de ruimte.

Duurzaam oftewel maatschappelijk verantwoord ondernemen
Duurzaam, dan wel Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is in opkomst. Tal van maatschappelijke organisaties zijn bezig met een offensief tegen de bio-industrie en ontplooien fair trade-initiatieven. Steeds meer consumenten letten erop of de goederen en diensten die te koop aangeboden worden wel op een diervriendelijke en maatschappelijk verantwoorde wijze geproduceerd zijn. Met hun keuzes spelen individuele consumenten gezamenlijk een belangrijke rol bij het ondersteunen, dan wel afdwingen van een maatschappelijk verantwoorde wijze van produceren en consumeren en dragen hierin bij aan een duurzame economische ontwikkeling. Op welke wijze denkt de gedeputeerde het maatschappelijk verantwoord ondernemen in onze provincie te stimuleren?

Economische ontwikkeling van het platteland in Zuid-Holland
De stedelijke economische ontwikkelingen en de ontwikkelingen in het buitengebied in onze provincie kunnen eigenlijk niet los van elkaar gezien worden. De fractie van de Partij voor de Dieren vindt het van wezenlijk belang om duurzame economische ontwikkeling van de buitengebieden en het platteland in onze provincie ook verder te ontwikkelen. De afgelopen decennia zijn talloze diensten op het platteland weggevallen, verslechterd of verwaarloosd. De sociaal-maatschappelijke functie van kleine ondernemers in de regio wordt door de provincie in onvoldoende mate onderkend. Onze fractie is van mening dat de provincie ook oog moet blijven houden voor regionale ontwikkeling. Zoals bijvoorbeeld het stimuleren van de ontwikkeling van een duurzame en diervriendelijke kleinschalige landbouw en veehouderij en juist het promoten van streekgebonden (biologische) producten van kleine plattelandsbedrijven, ook in de stad. De provincie zal dus ook het kleinschalige ondernemerschap moeten stimuleren.
Op deze manier kan door de provincie een bijdrage worden geleverd aan een goede regionale economische ontwikkeling en vermindering van de reisweg van producten, van vervoersstromen, transportkosten en milieuvervuiling, die ontstaan door de toenemende import van diverse producten uit het buitenland. Deelt de gedeputeerde deze mening en zo ja, wat gaat hij hiermee doen?

De rol van vrijwilligers in onze economie
Een groot deel van de noodzakelijke en nuttige economische activiteiten in onze samenleving wordt verricht door vrijwilligers. Zonder vrijwilligerswerk zou onze samenleving en economie niet goed kunnen functioneren. Wat onze fractie betreft zou ook het ondersteunen en stimuleren van vrijwilligerswerk opgenomen moeten worden in de provinciale economische visie. Kan de gedeputeerde mij antwoord geven of hij deze mening deelt en zo ja, wat hij van plan is te gaan doen en zo nee, waarom hij deze mening niet deelt?

Duurzame leiderschapsontwikkeling
Dan duurzame leiderschapsontwikkeling als onderdeel van een duurzame economische visie. Een belangrijke sleutelrol bij duurzame economische ontwikkeling vervullen leidinggevenden. Duurzaam leiderschap zet zich op maatschappelijk niveau in voor een gezonde balans tussen economie en ecologie. En op organisatieniveau voor producten en diensten die daarmee in overeenstemming zijn, en die tot stand komen met evenveel zorg en respect voor zowel mens, dier en milieu. En op persoonlijk niveau gaat het dan om inzicht en het ontwikkelen van duurzaam bewustzijn voor consistent gedrag.
Leiderschap, zoals we dat nu meemaken, is medeverantwoordelijk voor de economie en de wereld waarin we leven. Indien we het anders willen, dan is de ontwikkeling van andere en nieuwe vormen van leiderschap nodig.
Organisaties met alleen als doel waardevermeerdering of winst is in de visie van onze fractie geen heilzame weg, omdat dit een bedrijf of organisatie op langere termijn niet verder helpt en omdat de zorg voor onze leefomgeving niet hierbij betrokken wordt.

Vanuit een duurzame economische visie is er een nieuwe stroming in organisaties: een onder- of tegenstroom, die leiderschap benadert vanuit een visie met ethiek, waarden als rechtvaardigheid, welzijn voor mens en dier en zorg voor deze aarde. Met daarnaast de verbinding van persoonlijke waarden met organisatiewaarden en verbinding van organisatiewaarden met de leefomgeving.
Deze tegenstroom verdient juist daarom veel meer aandacht.

Behoeften aan leiderschap in organisaties worden mede door de economie en de economische ontwikkeling gedicteerd, tenzij de organisatie zich daar kritisch of autonoom tegenover opstelt.

Organisaties veranderen niet; alleen mensen veranderen hun denkwijzen en handelwijzen. Leiderschap blijkt daarbij de cruciale factor, omdat leiders door hun woorden en daden de andere leden van een organisatie sterk beïnvloeden en richting geven aan de ontwikkeling van het bedrijf of de organisatie. Het is een kwestie van verbinden en (blijven) boeien. Door al die individuele en gezamenlijke veranderprocessen groeit de organisatie.
De provincie zal in onze optiek bij haar stimuleren tot een duurzame economische ontwikkeling nadrukkelijk aandacht moeten geven aan duurzame leiderschapsontwikkeling.
Een mooi voorbeeld hiervan is het bedrijf Ex’tent van Eckart Wintzen.

Duurzaam inkopen en consumeren als onderdeel van de economische visie
Bijna dagelijks worden wij er – via de media – aan herinnerd dat de groei van ons economisch systeem en van onze “welvaart” niet duurzaam is. De voortdurende groei van inkomens en consumptie die onze economie kenmerkt, vereist immers een alsmaar stijgende productie, en zelfs bij toenemende efficiëntie per eenheid product leidt dit tot alsmaar stijgend verbruik van energie en andere grondstoffen, gepaard gaande met verontreiniging van lucht, land en water. Kijk alleen maar eens naar de verpakkingen van producten: wat een verspilling vaak! Om terug te komen op de uitspraak van Kofi Annan: Onze Westerse leefwijze zal dus moeten veranderen om een duurzame economische ontwikkeling mogelijk te maken.

Samenvatting
In al het economisch beleid zou duurzame ontwikkeling centraal moeten staan. Ik wil eindigen met de volgende samenvatting van mijn betoog.

Omdat het voortbestaan van de aarde als leefbare planeet voor mens en dier alles waard is, wil de fractie van de Partij voor de Dieren in Zuid-Holland veel meer de nadruk leggen op duurzaamheid bij de economische visie en ontwikkelingen. Alleen door hierin een inhaalslag te maken en vooruit te kijken op langere termijn zal een duurzame economische ontwikkeling mogelijk zijn en kan er een goede balans ontstaan tussen concurrentie, innovatie en duurzaamheid.
Economische ontwikkeling is in onze optiek geen doel op zich, maar is een middel om te komen tot een doel. De economische groei mag niet ten koste gaan van het welzijn van mens, dier en milieu en van die van toekomstige generaties, maar dient dit mede ten doel te stellen en bij te dragen en aan een goede harmonie tussen mensen onderling, tussen mens en dier en een verantwoorde zorg voor onze aarde.

Dank u wel.