Bijdrage voorstel GS tot vast­stelling uitgangs­punten voor positie, rol en taken van de Provincie Nieuwe Stijl

Met de Provincie Nieuwe Stijl wordt beoogd: een provincie met een helder profiel, een toegevoegde waarde, een herijking van het takenpakket en een verandering van opereren (gedrag) door bestuur en ambtenaren.
Het goede aan dit stuk is dat er een aanzet wordt gegeven tot vermindering van taken, die mogelijk lager in de overheid of elders beter kunnen worden uitgevoerd en het werken aan minder bureaucratie.
Een ander goed punt betreft de gefaseerde aanpak, waardoor continuïteit van taken beter gewaarborgd blijft.

Echter, de Algemene Rekenkamer heeft onderzoek gedaan naar de uitvoering van overheidsbeleid. Het blijkt in geen van de onderzochte gevallen zeker dat het beleid volledig en goed is uitgevoerd. Of goede informatie om dit vast te stellen ontbreekt, of het is duidelijk dat beleid niet helemaal of niet goed genoeg is uitgevoerd. Er is slechte aansluiting tussen beleid en uitvoering. Problemen die het beleid geacht wordt op te lossen blijven daardoor vaak langer bestaan dan in de besluitvorming bedoeld was, aldus het rapport van de Algemene rekenkamer “Tussen beleid en uitvoering” (2003). De conclusie was dat de overheid veel aandacht heeft voor het maken van beleid, maar weinig voor de uitvoering en resultaten daarvan. Daarom vraag ik aan de gedeputeerde om in het vervolgproces extra aandacht te geven aan de volgende veel voorkomende knelpunten bij de uitvoering van nieuw beleid.

Kloof tussen beleid en uitvoering
De uitvoerder van het beleid gaat vaak zijn eigen weg om in de praktijk alsnog tot een enigszins werkbare situatie te komen. Ambtenaren kunnen soms moeilijk loslaten. Het uitvoeringscircuit heeft doorgaans een grote mate van beleidsvrijheid zodat vastgestelde regels en richtlijnen zo nodig kunnen worden geherinterpreteerd. Enkele voorbeelden uit de praktijk: procedures en termijnen worden aangepast, criteria worden soepel gehanteerd, prioriteiten worden herzien, bepaalde taken worden tijdelijk niet meer uitgevoerd of er worden onwenselijke noodmaatregelen genomen.
De aandacht zal dus zeer zeker moeten worden gericht op degenen die het nieuwe beleid moeten gaan uitvoeren, de provinciale ambtenaren in dit geval en dus ook op aanvaardbaarheid ervan. Wat vinden de provinciale medewerkers van de uitgangspunten Provincie Nieuwe Stijl? Mijn vraag aan de gedeputeerde is op welke wijze zij worden betrokken bij deze reorganisatie? En nog belangrijker: wat wordt er met hun mening en adviezen gedaan?

Samenwerking bij de uitvoering
Partijen in het uitvoeringssysteem de partners, de belangen- en doelgroepen - gaan ieder hun eigen weg waardoor de uitvoering van het beleid in een negatieve spiraal terechtkomt. Enkele voorbeelden uit de praktijk: partners in de uitvoering reageren vanuit individueel in plaats van vanuit gezamenlijk belang, men probeert uitvoeringsproblemen op elkaar of te wentelen, de oplossing van de ene uitvoeringsdienst vormt het probleem van de volgende instantie, men zoekt de media op om problemen aan de kaak te stellen, burgers zijn ontevreden en maken gebruik van klachten- en beroepsprocedures, en hierdoor nemen de problemen van de uitvoeringsorganisaties, zoals de werkachterstand, weer verder toe.

Evaluaties en tussenevaluaties
Vaak is er te weinig aandacht voor evaluatie, tussenevaluaties, verantwoording en de realisatie van de beoogde resultaten en het onvermogen om uit lessen van het verleden te leren.

Samengevat vraag ik uw aandacht voor de volgende aspecten bij het proces van PNS, het belang van continuïteit tussen oud en nieuw beleid:
Goede Taak- en verantwoordelijkheidsverdeling (Rijk, provincie, gemeente en
uitvoerders). Het is belangrijk om bij het afstoten van taken ervoor zorgen dat degene die de taak krijgt toebedeeld goed geëquipeerd is en dat er geen taken ‘over de schutting worden gegooid’`.
Verticale coördinatie: tussen de verschillende bestuurslagen en uitvoerders en
horizontale coördinatie: tussen verschillende beleidsterreinen en betrokken uitvoerders.
Zoals aangegeven goede afstemming tussen beleid en uitvoering.
Heldere toewijzing van verantwoordelijkheden en bevoegdheden en samenwerking tussen uitvoerders. Het is vaak moeilijk om verantwoordelijkheden over de traditionele grenzen heen te organiseren.
Heldere financiële voorwaarden en procesmatige doelstellingen van beleid.
Aandacht voor samenwerking en communicatie tussen politiek bestuur en de ambtelijke dienst.
Durf ruimte te geven aan pilots en experimenten. Timmer niet gelijk alles dicht met allerlei regels, structuren en procedures, dus niet overorganiseren.

De vraag die bij mij blijft hangen is: Wat is nu precies bovenregionaal belang , wat is provinciaal belang en wat is toegevoegde waarde? Het is van essentieel belang om dit heel duidelijk te gaan uitwerken, in samenspraak met de betrokken instanties en burgers.

Dank u wel.