Bijdrage Provin­ciale Staten Herziening 2021 Omge­vings­beleid

Recreatie strand

Recreatief gebruik

Voorzitter, ik ben blij om in deze vorm fysiek met elkaar in deze vergadering aanwezig te zijn. Maar als ik geen verplichtingen zou hebben, was ik vandaag het liefst op het strand. Ik ga er bijna elke dag naar toe: om de honden uit te laten, te sporten, mijn Pullka-slee door het zand te trekken, of gewoon om mijn gedachten te verzetten. In het Nederlands hebben we hier zelfs een werkwoord voor: ‘uitwaaien’. Ik ben niet de enige die van het strand houdt. Steeds meer mensen weten het strand te vinden voor recreatieve doeleinden, zoals mountainbiken, hardlopen of een duik in zee, voor de bikkels onder ons zelfs in de winter. Om deze reden is de recreatieve functie in de voorliggende herziening van het Omgevingsbeleid voor de Zuid-Hollandse stranden opgenomen op de kaart met beschermingscategorieën.

Dit recreatieve gebruik kan botsen met andere bestemmingen die op de stille stranden rusten, de Natura2000 en de NNN bestemming. Dit kan negatieve gevolgen hebben voor de natuurwaarde, biodiversiteit, rust en openheid en leiden tot vervuiling, verstoring van vogels en dieren, al dan niet bewuste vernietiging van landschap en fauna door activiteiten op en rond het strand. Natuur, recreatie en lokale ontwikkelingen moeten in balans blijven.

Hiervoor is een instrument beschikbaar dat wij interessant vinden, de gedragscode. In Noord-Holland is het opstellen van een dergelijke gedragscode voor het strand ter sprake gekomen in het kader van het Kustpact, maar tot nu nog niet opgepakt. Voor het IJsselmeer is er een dergelijke gedragscode opgesteld, de Gedragscode recreatie IJsselmeergebied, een initiatief van recreatieve organisaties en natuurorganisaties, met als doel recreatie en natuur samen te laten gaan. Een gedragscode kan voor strandgebruik worden ontwikkeld, om zo ongewenste effecten op het strand en de natuur te voorkomen. Dit leidt tot afspraken en gedragsregels waar we ons allemaal aan willen houden. Partij voor de Dieren is benieuwd of de Gedeputeerde mogelijkheden ziet in de ontwikkeling van een dergelijke gedragscode voor recreatief gebruik van het strand en of zij hiermee, gezamenlijk met de gesprekspartners binnen het Kustpact, aan de slag wil gaan.

Recreatieve bebouwing

Voorzitter, dit brengt mij naar een ander aspect van recreatie in de kustzone waar de Partij voor de Dieren zich zorgen over maakt, de recreatieve bebouwing. Sinds het Kustpact is er een positieve manier van samenwerking tussen de partners langs de Nederlandse kust. Er zijn ook negatieve effecten te merken.

Het blijkt, dat wel veel projecten die zijn aangemerkt als zogenaamde pijplijn-projecten, waar in het verleden al afspraken over zijn gemaakt voordat het Kustpact werd getekend, in principe nog mogen doorgaan, ondanks het Kustpact. En, doordat er geen ruimte is voor realisatie van nieuwe parken, zien we een ongewenste ontwikkeling op gang komen: bestaande parken met voorzieningen als kampeerplaatsen en stacaravans worden herontwikkeld tot parken met luxe recreatiewoningen in het hogere segment, die een jaarrond verdienmodel nastreven. Houders van de standplaatsen hebben het nakijken. Hierdoor neemt de druk op de kustzone toe en krijgt een permanent karakter, waar recreatie eerst voornamelijk in het zomerseizoen plaatsvond. Steeds meer vakantieparken achter de duinen passen hun accommodaties aan voor permanent gebruik en ook meer strandpaviljoens mogen het hele jaar door open zijn. Het betreft ook grotere objecten.

Door deze ontwikkelingen komen in toenemende mate de kernkwaliteiten en collectieve waarden, zoals ze zijn genoemd in het Kustpact en de functie Natuur Netwerk Nederland en in Natura2000 gebieden op de stille stranden onder druk te staan. Ook hier bestaat een werkwoord voor: verroompottisering, naar de Roompot Vakantiepark Keten. Dit woord staat nog niet in de Dikke van Dale, maar is inmiddels wel terug in de media.

Deskundigen zijn bezorgd over het verloren gaan van schaarse natuur en bestuurlijke versnippering van het kustgebied. Er spelen vaak economische belangen mee, en het is dan de vraag of de natuurbescherming de benodigde prioriteit krijgt. Gemeenten hebben vooral aandacht voor hun eigen stuk grond, maar natuur werkt als groter en samenhangend geheel. Bij de invoering van de nieuwe Omgevingswet wordt het natuurbeschermingsbeleid bovendien nog verder gedecentraliseerd.

Voorzitter, om deze zorgen hebben we een motie voorbereid, waarmee we het College vragen zich actief uit te spreken in het landelijk kustoverleg, met als doel de kustzone in Zuid-Holland te beschermen tegen de opmars van onwenselijke recreatieve bebouwing. We willen de natuur versterken om ervoor te zorgen dat wij, onze kinderen, kleinkinderen en hun kleinkinderen kunnen blijven genieten van onze bijzondere kust. Koester de kust in het belang van natuur én mensen.

Bos- en bomenbeleid herplantpicht

Voorzitter, dan over naar een ander bijzonder landschap, de bospercelen en lijnbeplanting in het buitengebied. Onze bomen moeten we ook koesteren. Als een boom of een heel perceel gekapt wordt, verdwijnt er meer dan alleen bomen. Bospercelen, juist die al wat ouder zijn, vervullen een belangrijke rol in het vasthouden van grondwater, zuurstofproductie, opname van koolzuurgas en de percelen vormen een thuis voor dier- en plantensoorten. Lijnbeplanting heeft een belangrijke functie voor de verplaatsing van insecten, vleermuizen en vogels. Wanneer een boom om zwaarwegende redenen echt niet kan blijven staan, verdient verplaatsing de voorkeur boven kappen. Kap herstel je niet even met de herplant van nieuwe bomen. Dit is voor ons reden om samen met de SP een amendement voor te stellen op de Verordening.

In Artikel 3.66 onder b van de verordening: hier staat nu dat de herbeplanting kwalitatief en kwantitatief in een redelijke verhouding staat tot de gevelde of op een andere manier tenietgegane houtopstand. Wij willen hier geen redelijke verhouding, maar een minimaal gelijkwaardig niveau op zowel kwalitatief als kwantitatief en het liefst zelfs verbetering indien mogelijk. De formulering ‘redelijke verhouding’ kan achteruitgang in de hand werken, doordat het een andere wijze van herplant toestaat dan het areaal waar de gekapte houtopstand uit bestaat. We stellen in dit artikel de formulering voor ‘De herbeplanting kwalitatief en kwantitatief in een betere of ten minste gelijkwaardige verhouding staat of komt te staan tot de gevelde of anderszins tenietgegane houtopstand’. Door deze amendering wordt recht gedaan aan het doel van het provinciale bos- en bomenbeleid en specifiek aan de eisen die artikel 3.66 stelt aan herbeplanting, een betere bescherming van de bomenstand in het buitengebied en ‘kappen met kappen’.

Gnephoek

Voorzitter, met verbazing heeft de Partij voor de Dieren de recente ontwikkelingen rond De Gnephoek gevolgd. Het college is er om geklapt, waardoor de gemeente vlak voor de verkiezingen in een bestuurlijke crisis terecht is gekomen, en nu wordt met stoom en kokend water aan de provincie de vraag gesteld om het gebied op te nemen op de 3 hectare kaart. In theorie is het landschap groot genoeg om duizenden nieuwe huizen te bouwen. Maar het is óók een populair natuurgebied met karakteristieke natuurwaarden en het biedt een thuis aan bijzondere dier- en plantensoorten, er is een grote biodiversiteit. Veel mensen wandelen en fietsen door deze polder. Er is een stiltegebied. Het is doodzonde als dit stuk groen wordt opgeofferd. Het is tijd om paal en perk te stellen aan oprukkende bebouwing ten koste van de natuur. De opgave van de provincie om alternatieve bouwlocaties in het binnenstedelijk gebied (en op voormalig industrieterreinen) van Alphen te ontwikkelen voor woningbouw, daar blijven wij achter staan. Wat ons betreft wordt de Gnephoek niet opgenomen op de 3 hectare kaart.

Bleizo-West

In de Omgevingsverordening van de Provincie Zuid-Holland is de locatie Bleizo-West onder andere voor windenergie aangewezen (Kaart 16 Windenergie). Omdat er nog geen zicht is op een aantoonbaar haalbaar alternatief en het gemeentelijk besluit voor met name de 12MW aan wind op land energie het ontbreekt aan een voldoende onderbouwend onderzoek voor de locatie Bleizo-West, voor de onderbouwing op wonen, en dan met name het aantal betaalbare woningen, is er voor de Partij voor de Dieren onvoldoende grond om de bestaande voorstellen voor Bleizo-West te handhaven.

Hanke Hoogerwerf
Statenlid Partij voor de Dieren
Provincie Zuid-Holland