Bijdrage Provin­ciale Staten Vast­stelling RES 1.0

Voorzitter, het verheugt me dat we hier gezamenlijk aanwezig kunnen zijn om de RES 1.0 te bespreken.

De Partij voor de Dieren staat voor een duurzame samenleving binnen de draagkracht van de aarde.
Vanuit dit oogpunt is de klimaataanpak en daarmee ook de Regionale Energie Strategie urgent. Er is niet alleen een klimaatcrisis, er is ook een biodiversiteitscrisis. Deze moeten we in samenhang aanpakken. In de overstap van fossiele naar duurzame energie zijn energie uit zon en windmolens een belangrijk onderdeel. Maar echte groene en duurzame energie mag niet ten koste gaan van de natuur of de biodiversiteit, want dan snijden we onszelf in de vingers. We streven naar een energietransitie die hand in hand gaat met het behoud en versterking van onze biodiversiteit.

Energiebesparing

Minstens zo belangrijk is het dat we veel minder energie gaan gebruiken. Energie die je niet gebruikt, is natuurlijk het duurzaamst en is de eerste, beste en goedkoopste stap naar een duurzaam en houdbaar energiebeleid. We zijn daarom blij om te lezen dat energiebesparing in alle RESsen een prioritaire rol speelt. Zuiniger omgaan met de grondstof ‘energie’ kan enkel, als we ons niet langer alleen richten op economische groei en het daaraan gekoppelde consumentengedrag, maar goed gaan nadenken over hoe de economie werkelijk duurzamer kan worden ingericht.

Dit vraagt om een allesomvattende aanpak van energiebesparing in alle sectoren: de landbouw, de industrie, het bedrijfsleven, het vervoer en in de bebouwde omgeving. Dit levert niet alleen een besparing in kosten op, maar ook groene werkgelegenheid. Wij zien hierin een voortrekkersrol voor de provincie. Want de provincie is niet alleen regisseur, maar ook een partner in de energietransitie en kan kaderstellend optreden. Daarom dienen we hiervoor een motie voorbereid, waarin we het College verzoeken ‘om een inspanningsverplichting op zich te nemen om een versnelling in de energiebesparing te bewerkstelligen, met het streven naar 50% energiebesparing voor 2030 ten opzichte van 2010’.

Aanvaringen van vogels met windmolens

Voorzitter, helaas vallen er aanvaringen van vogels met windmolens te betreuren. Gelukkig zijn hiervoor zijn maatregelen te treffen. Natuurwetgeving eist dat bij ieder windmolenproject apart gekeken moeten worden naar de effecten op vogelsterfte. En met name ook naar vogeltrekroutes. Maar niet naar het totaaleffect: wat betekenen al die projecten bij elkaar voor de vogeltrekroutes in de provincie?

Bij het ontwerp en de plaatsing van windmolens kan rekening gehouden worden met de gevolgen voor vogels en andere dieren, zodat ongelukken worden voorkomen. Een eenvoudige en goedkope ingreep, is het simpelweg zwart verven van één van de wieken de kans op vogelaanvaringen aanzienlijk kan verminderen. Uit een Noors onderzoek blijkt dat radardetectie in combinatie met een stilstand-voorziening bij windmolens aanvaringen met vogels tot wel 70% kan verminderen. Deze maatregel wordt in Zuid-Holland toegepast bij Windpark Krammer. En daarnaast wordt onderzoek gedaan naar windmolens zonder wieken; deze zijn beter voor vogels en vleermuizen. Ook veroorzaken windmolens zonder wieken geen slagschaduw en lage bromtonen.

Om aanvaringen van vogels met windmolens te voorkomen, hebben we een motie voorbereid met als dictum: ‘We verzoeken het college te stimuleren dat windmolens in Zuid-Holland zo min mogelijk schade opleveren voor mens en dier door toepassing van de nieuwste kennis en technologie met betrekking tot ontwerp en plaatsing’.

Duurzame energietransitie mag niet ten koste gaan van de natuur en de biodiversiteit

Natuur heeft een eigen waarde en behoort alleen al om die reden onze bescherming te krijgen. Bovendien vormt de natuur met een diversiteit aan planten, dieren en ecosystemen de basis voor onze voedselproductie en is de natuur essentieel voor een gezonde leefomgeving. En daarnaast is het zo, dat mensen de natuur broodnodig hebben voor ons voortbestaan, voor nu en in de toekomst.

De provincie heeft een zeer belangrijke rol in het behoud van de natuur en de biodiversiteit. De biodiversiteit in Zuid-Holland staat onder druk. De natuur die nog over is in Zuid-Holland moet natuur blijven.

Geen windmolens in of nabij zoekgebieden

We snappen het uitgangspunt om niet op voorhand teveel gebieden uit te sluiten als zoekgebied voor zon en wind. Maar, voorzitter, we hebben zorgen over gebieden waar mogelijk windmolens geplaatst gaan worden, in of langs de randen van een natuurgebied, NNN-gebied, fourageergebieden en vliegroutes van trekvogels. Kwetsbare locaties voor de natuur en de biodiversiteit vormen geen goede locatie voor een zoekgebied.

De provincie heeft een kaderstellende rol bij de vaststelling van de RES 1.0 en ten aanzien van natuurbeheer en behoud van de biodiversiteit. De provincie kan op dit gebied duidelijkheid scheppen, een actieve rol pakken en voor kwetsbare gebieden langs de randen van natuurgebieden: ontwerpprincipes opstellen en aangeven welke gebieden we willen behouden en uitsluiten van de zoekgebieden voor zon en wind. De Natuur en Milieu Federaties (NMF) laten in het Rapport Natuur en Landschap in de RES zien dat de versterking van de natuur en het landschap en de biodiversiteit heel goed kan samengaan met de energietransitie.

Laten we vooral zuinig zijn op onze natuur en het open landschap. De provincie kan het instrument van bijzondere provinciaal landschap inzetten om de meest waardevolle gebieden die bijzondere status toekennen, gezamenlijk met de gebiedspartijen, zoals mevrouw Wijnants van stichting Natuurmonumenten aangaf in haar bijdrage tijdens de hoorzitting. Wij pleiten er met klem voor om natuurorganisaties te betrekken bij het RES proces, betrekken bij de uitwerking op gebiedsniveau voor de bescherming van de natuur.

Het ligt meer voor de hand om de zoekgebieden aan laten sluiten bij grootschalige infrastructuur en bedrijfsterreinen. Hierdoor kan het landschap gericht worden ontzien.

De RES 1.0 Holland Rijnland ontziet Natura2000 gebied Nieuwkoopse Plassen en de RES 1.0. Rotterdam-Den Haag ontziet Midden-Delfland, maar niet 2 beoogde natuurgebieden op Voorne-Putten: kwetsbare duingebieden. Hier maken wij ons zorgen over.

Ander kwetsbare zoekgebieden in de RESsen voor wind langs de randen van natuurgebieden waar we ons zorgen over maken, zijn het recreatiegebied langs de randen van de Brielse Maas met een hoge natuurwaarde en het zoekgebied langs Kagerplassen. Negatieve effecten op de natuur zijn onwenselijk zijn en zien we graag verder onderzocht.

Maar in RES 1.0 Alblasserwaard is zoekgebied voor wind opgenomen dat deels is gelegen op een bedrijventerrein en deels in NNN-gebied. Om te zien hoe het natuurgebied Avelingen eruit ziet, heb ik er een wandeling gemaakt. Het is 100 hectare groot en sinds de jaren 60 in beheer bij Staatsbosbeheer. Het is een buitendijks gebied dat onder invloed staat van het riviergetijde van de Merwede en ligt in het verlengde van de grote broer de Biesbos. En is ook een bos. Het maaibeleid vindt plaats zoals dat gebruikelijk was in de jaren 50 van de vorige eeuw. Het is een belangrijk voor wintergasten en broedgebied voor weidevogels. Er zitten eenden, steltlopers en zangvogels, zoals de. Kolgans, grote zaagbek, dodaars, waterral om maar wat te noemen. Watersnip, bokje, goudhaantje en zelfs de ijsvogel komt er voor. Deze vogels trekken op hun beurt weer roofvogels aan. De Avelingen biedt een thuis aan wel 53 verschillende soorten vogels, waarvan één op de zes op de rode lijst staat. Dit blijkt uit tellingen die zijn uitgevoerd door Bureau Van der Sloot in opdracht van Staatsbosbeheer. Het is een belangrijk gebied voor insecten, libellen en dagvlinders. Het is een thuis voor reeën en bevers. Deze natuurpostzegel is een uniek is in Nederland dat niet verloren mag gaan!

Dit beeld van Avelingen strookt niet met het beeld dat ik heb bij de invulling van een zoekgebied voor wind. Graag hoor ik van de gedeputeerde of hij bereid is om zeer terughoudend om te gaan met zoekgebied voor windmolens in natuurgebieden. Over dit onderwerp houden we een motie achter de hand.

Tot zover mijn eerste termijn. Dank u wel voorzitter.

Hanke Hoogerwerf
Partij voor de Dieren