Bijdrage Rapportage biodi­ver­si­teits­mo­nitor 2014

De PvdD vindt het goed dat er zo’n uitgebreide rapportage is over de monitoring. Dit is van belang om goed inzicht te krijgen in de resultaten van het beleid en om te zien of bijsturing (en intensivering van het beleid) nodig is.

Positieve ontwikkelingen

De rapportage wijst op een heel voorzichtige stabilisatie van de achteruitgang van de biodiversiteit in een aantal natuurgebieden. Dat is hoopvol, maar er moet nog veel gebeuren. Tot 2027 is nog een forse opgave met betrekking tot de inrichting van nieuwe gebieden. De gebiedsprocessen zijn sterk bepalend voor de vraag in hoeverre het gaat lukken om deze opgave te realiseren. In hoeverre zijn er mogelijkheden om in te grijpen als de gebiedsprocessen niet goed of te traag lopen om alsnog te opgave te realiseren?

Groene Cirkels

Een mooie ontwikkeling, alhoewel de PvdD geen voorstander is van mestvergisting, omdat dit geen duurzame energieopwekking is.

Natuurvriendelijk provinciaal bermbeleid

Zowel de bermen van de provinciale wegen als de rijkswegen (N11 en A4) zijn bijvriendelijk beheerd in 2014. Kunnen de provinciale en mogelijk andere bermen ook worden meegenomen in de meting, zodat we kunnen zien wat de effecten zijn voor de biodiversiteit van natuurvriendelijk bermbeleid. Dit zal ook positieve effecten kunnen hebben als natuurlijke plaagregulator in de landbouw, waardoor er minder landbouwgif gebruikt hoeft te worden.

Akkerranden en natuurlijke gewasbescherming

De akkerranden in de Hoeksche Waard blijken mooie resultaten op te leveren, zoals een sterke toename van insecten (loopkever, sluipwesp en zweefvlieg), die kunnen bijdragen aan natuurlijke bescherming van de gewassen. Hierdoor zal het gebruik van landbouwgif sterk kunnen afnemen. Wat ons betreft wordt hier veel meer op ingezet!

Mooi ook dat er wordt samengewerkt met andere provincies, zoals Groningen, op het gebied van de akkerranden. Zo kan er van elkaar worden geleerd en kennis worden uitgewisseld.

Financiën en BBL gronden

In de periode 2011-2016 (tweederde van de termijn) is minder dan 50 procent uitgegeven. Belangrijkste oorzaak is dat de grondverwerving de afgelopen jaren feitelijk is stilgevallen waardoor er nog nauwelijks EHS wordt gerealiseerd. Volgens IPO ging het in 2014 om maar 89 ha in heel Zuid-Holland en dat terwijl natuurorganisaties in ZH met eigen middelen veel meer hebben verworven. Alleen de periode Bleker uit 2011 rechtvaardigt niet dat er nu nog meer dan de helft van het te besteden budget niet is uitgegeven. Dat moet de provincie toch tot nadenken stemmen. (115 ha) Waarom zo weinig?

De provincie heeft inmiddels meer dan 2.500 ha aan voormalige BBL gronden in bezit heeft die voor maximaal gewin agrarisch worden verpacht zelfs binnen de natuurbegrenzing zoals in de Krimpenerwaard. Er zijn daar geen beperkende maatregelen en hier wordt slecht beheer voor de natuur uitgevoerd op gronden die met natuurgeld zijn aangekocht. We vinden dit onacceptabel en vragen GS dan ook om op deze gronden een zorgvuldiger natuurbeleid te gaan voeren en geen onbeperkt agrarisch gebruik toe te staan op deze gronden. Graag een reactie van de gedeputeerde.

Ondersteuning particuliere initiatieven

In de Krimpenerwaard is drie jaar geleden een pilot gestart met de Natuurcoöperatie en het Zuid/Hollands Landschap. Alterra heeft dit geëvalueerd en komt tot de conclusie dat beide partijen het voor de natuurontwikkeling bovenverwachting goed hebben gedaan. De provincie wil particulier initiatief ondersteunen, maar waarom heeft de provincie Zuid-Holland het niet ondersteund om bijvoorbeeld de pilot uit te breiden?

Agrarisch natuurbeheer en terreinbeherende organisaties

Uit de rapportage komt heel duidelijk naar voren dat de terreinbeherende organisaties het een stuk beter doen om de biodiversiteit te verbeteren dan het agrarisch natuurbeheer, maar eigenlijk was dit al langer bekend.

Wat we echt onvoorstelbaar vinden is dat de effecten van het agrarisch natuurbeheer op de weidevogelpopulatie in de afgelopen jaren door de provincie niet zijn gemeten. Je steekt miljoenen euro’s in zogenaamde natuurverbetering zonder te weten wat er van terecht komt. Inmiddels weten we dit wel: namelijk helaas niet veel.

Willen we meer waar voor ons geld dan is het verstandiger om meer nadruk te leggen op natuurbeheer en natuurontwikkeling door terreinbeherende organisaties dan te focussen op de verbeteringen via het agrarisch natuurbeheer. Dit heeft tot nu toe al tientallen miljoenen euro’s gekost en in verhouding niets opgeleverd. Dat is geldverspilling wat juist ten goede moet komen van de verbetering van de natuur. Agrarisch natuurbeheer is wat ons betreft slechts ondersteunend m.b.t. het natuurherstel en zeker niet leidend. Veel problemen die er zijn m.b.t. biodiversiteit hangen sterk samen met de landbouw: in het agrarisch gebied gaat het slecht met de waterkwaliteit en de weidevogels en in de natuurgebieden worden ook problemen ondervonden door o.a. de externe werking van de landbouw (te hoge stikstofdeposities, verdroging, slechte waterkwaliteit). Om de achteruitgang van de biodiversiteit te stoppen zal er dus ook iets in de landbouw moeten veranderen, meer dan alleen het nieuwe stelsel agrarisch natuurbeheer dat vanaf 1 januari a.s. in werking treedt. Onze fractie betwijfelt ten zeerste of de landbouw op korte termijn bereid is om het roer volledig om te gooien en dat is juist hard nodig! Minder gebruik van bestrijdingsmiddelen. Veel minder en later maaien, waarbij er veel meer rekening wordt gehouden met de nesten en jongen van weidevogels, terug naar bloem- en kruidenrijk grasland in plaats van de monoculturen van Engels raaigras en een veel hoger waterpeil. Kortom weer terug naar een gezond biologische en extensieve landbouw die produceert voor de regio. We willen dat hier veel meer op wordt ingezet!

Bijvoorbeeld de inrichting van natuurterreinen loopt in het Veenweidengebied sterk achter doordat de waterschappen het waterpeil geheel afstemmen op optimaal agrarisch gebruik en de natuurbeherende organisaties in de Veenweidegebieden geen eigen waterpeil mogen voeren. Weidevogels hebben daar veel van te leiden waardoor hun enorme afname helaas nog niet is gestopt. We willen dat GS extra hierop gaat inzetten om dit te verbeteren. Graag een reactie!

Trends voor het meetnet weidevogels ZH voor de primaire weidevogels, index is 100 % in 1990, (bron: Spaargaren, 2014)

Dit geeft toch wel heel duidelijk aan wat het verschil is tussen natuur en agrarisch……

PAS

Duinbegrazing

Vanwege de matige kwaliteit van het duingrasland en de zeereep, die hoofdzakelijk wordt veroorzaakt door ene te hoge stikstofdepositie, wordt natuurlijke duinbegrazing voorgesteld alseffectieve maatregel om de gevolgen van stikstofdepositie aan te pakken en de natuurkwaliteit te verbeteren. Deelt u onze mening dat damherten en reeën een belangrijke rol spelen bij de begrazing van de duingebieden, omdat er dan minder door de mens hoeft worden ingegrepen in deze toch al zo kwetsbare gebieden? En bent u bereid deze dieren minder te doden vanwege dee nuttige natuurlijke functie?

Ganzen dragen bij aan de biodiversiteit

Er staat in de rapportage dat in relatie tot stikstofdepositie ook ganzen bijdragen aan de verbetering van de natuurkwaliteit van de Delta bij het open houden van het gebied door begrazing. Een belangrijke positieve natuurfunctie dus voor de ganzen. De PvdD is blij met deze erkenning door GS van de nuttige natuurfunctie die de ganzen in het Deltagebied vervullen!

Nieuwkoopse Plassen

In de Nieuwkoopse plassen wordt 70% als ‘matig’ beoordeeld. Vooral met het trilveen is het erg slecht gesteld. Maar ook het veenmosrietland en moerasheide scoren slecht. De flora en fauna in het gebied is overal matig. Ook de waterkwaliteit inde Nieuwkoopse Plassen laat nog veel te wensen over. Welke aanvullende maatregelen gaan door GS genomen worden om de Natura 2000-doelen daar te gaan halen?

We hebben begrepen dat er rondom de Nieuwkoopse plassen en het natuurgebied Kennemerduinen Zuid- geen nieuwe nieuwe NB-wet vergunningen meer afgegeven mogen worden. Is deze berichtgeving juist?

De stikstofdepositie blijft in alle gebieden de komende jaren echter nog hoger dan dat is toegestaan voor de meest gevoelige habitattypen. In de duinen is er bijvoorbeeld op de duingraslanden (grijze duinen) nog een flinke overschrijding en in de Nieuwkoopse Plassen geldt dat voor de moerasheide. In de veengebieden hebben de meeste habitattypen (zoals de kranswierwateren, het trilveen en het veenmosrietland) een matige kwaliteit.

Er worden forse ingrepen gedaan in de natuur om de GEVOLGEN van de stikstofdepositie weg te nemen, zoals plaggen en maaien in de gebieden, wat veel verstoring met zich meebrengt in de toch al kwetsbare gebieden. (De herstelmaatregelen zijn gericht op het bestendiger maken van de natuur tegen overbelasting door stikstof, door het verbeteren van de standplaatscondities).Over een oppervlak van bijna 1600 ha zijn hiervoor overeenkomsten afgesloten met de terreinbeheerders. Maar er wordt in de gehele rapportage niet gesproken over het wegnemen van de OORZAKEN. Waarom worden er geen extra maatregelen genoemd en aangekondigd om de bron aan te pakken, namelijk de overbelasting en de stikstofdepositie te laten dalen in plaats van alleen symptoommaatregelen te nemen?

De kosten voor deze aanvullende maatregelen bedroegen 2,1 miljoen euro in 2014. In alle gebieden is er volgens de huidige prognose tot 2021 (de eerste PAS periode) voldoende economische ontwikkelingsruimte, zo valt te lezen in de rapportage. Wat als de natuur nu ons eens een factuur zou sturen van de schade die aan haar is toegebracht? Dat zou in de miljarden lopen. Nu wordt deze schade, veroorzaakt door economische activiteiten, afgewimpeld op de maatschappij en dat vinden we een onjuiste gang van zaken.

Bent u bereid te onderzoeken welke maatregelen er mogelijk zijn om deze kosten te verhalen op de voornaamste veroorzakers van deze vervuiling?

(De kosten voor deze aanvullende maatregelen bedroegen 2,1 miljoen euro in 2014. In alle gebieden is er volgens de huidige prognose tot 2021 (de eerste PAS periode) voldoende economische ontwikkelingsruimte. Dit betekent dat er in alle gebieden in deze periode ruimte is voor economische groei voor alle sectoren, zoals infra (verkeer), industrie en landbouw)

Strategische reserveringen

Worden in de monitor ook de strategische reserveringen EHS meegenomen in de opgave? En wat is ervoor nodig om ook die reserveringen uiteindelijk te realiseren als EHS? M.a.w. wanneer gaat u over tot realisatie van deze gebieden?

Natuur in de stad

Natuur in de stad wordt steeds belangrijker gezien de toenemende verstedelijking in onze provincie. Er wordt aangegeven dat voor natuur in de stad geen specifiek beleid ontwikkeld wordt en deze verantwoordelijkheid ligt primair bij gemeenten. In de praktijk valt op dat de verschillen tussen gemeenten op dit punt groot zijn: sommige gemeenten zijn heel goed bezig om meer te doen voor biodiversiteit, terwijl het denken aan en over biodiversiteit bij andere gemeenten totaal niet tussen de oren zit. Kan de provincie hierbij een rol spelen om gemeenten meer te stimuleren om meer voor biodiversiteit te doen en ook op dit punt van elkaar te leren?

KRW doelen

De resultaten lopen ver achter bij de gestelde doelen. De PvdD hamert al jaren op extra maatregelen, vooral in de landbouw, om de achterstand in te halen. Zo gaan we het dus niet redden. Zijn GS bereid om bij het Rijk er sterk op aan te dringen dat er op landelijk en Europees niveau veel meer maatregelen uitgevoerd worden om de gestelde doelen te kunnen behalen? We moeten nu stappen vooruit maken. Het is al te lang vertraagd.. Een vertraagde reactie van de ecologie op genomen maatregelen lijkt me erg onwaarschijnlijk. Eerder lijkt het me dat de maatregelen onvoldoende zijn.

Sommige maatregelen om de kwaliteit te verbeteren zijn doorgeschoven naar een volgende KRW periode. Wordt hiermee bedoeld na 2027? En als dat zo is, waarom weten we dit niet.

Instandhouding van soorten

Ik heb gevraagd met welke soorten het nu goed, matig of slecht gaat. Dat wordt nu niet duidelijk. Graag ontvangen we een overzicht per soort en eventueel per gebied.

======================================================================