Bijdrage Rijn­land­Route

Voorzitter. ‘Zoeken naar Optimale Disbalans’. Zo omschrijf ik de door GS gekozen variant voor de Rijnlandroute. De provincie Zuid-Holland verbindt en geeft ruimte, zo luidt het motto, maar verbindt met en geeft ruimte aan wie en wat? Het verbindt niet en geeft geen ruimte aan de vele duizenden mensen die tegen de RijnlandRoute zijn en verbindt niet en geeft geen ruimte aan de dieren die niet meer kunnen migreren van het duingebied naar het Groene Hart: dieren die hun leefgebied zien verdwijnen. De provincie geeft geen ruimte voor haar eigen EHS beleid, bescherming van provinciaal landschap Duin, Horst en Weide en haar eigen provinciale landgoederenbeleid (buitenplaatsen Berbice en Zuidwijk).

Gevolgen van de weg voor dieren, natuur, milieu en cultuurhistorie
Het gebied waar de route doorheen loopt vormt de belangrijkste ecologische verbinding tussen het duingebied en het Groene Hart. De gewenste ecologische verbinding tussen de Papenwegse en de Ommedijkse Polder is straks geblokkeerd. Historische landschappelijke structuren, zoals de Veenwatering en de Dobbewatering, worden doorsneden.
Het gaat hier om gebieden die in de Provinciale Structuurvisie en Verordeningen opgenomen zijn als EHS-topgebied en beschermd weidevogelgebied. De gebieden zijn tevens een oorspronkelijke Rijksbufferzone (Den Haag-Leiden-Zoetermeer), die eveneens zijn opgenomen in de Provinciale Structuurvisie. Ook is het betreffende gebied opgenomen als belangrijk cultuurhistorisch gebied in de Rijksnota Belvedère”. Ingrepen in deze gebieden zijn alleen mogelijk als er geen alternatieven zijn en die zijn er.
De Natura-2000 gebieden Meijendel & Berkheide en de Coepelduynen worden aangetast vanwege een verhoging van de stikstofuitstoot door meer autoverkeer.

Weidevogels
De stand van de weidevogels in Nederland holt veel harder achteruit dan in de rest van Europa. Vanwege de enorme verstedelijking zijn de territoria van de vier belangrijkste weidevogelsoorten (Scholekster, Kievit, Grutto, Tureluur) zich in de afgelopen jaren meer en meer gaan concentreren in dat deel van de polders waar Zoeken naar Balans is gepland. In 1984 bevond zich nog minder dan 15% in dit gebied, in 2012 was dat 39%, waarschijnlijk vanwege de toenemende verstedelijking. In de Papendijkse en Zuidwijkse polder broedden daar in 2011 ca 25 soorten met in totaal bijna 700 broedparen. De ernstig bedreigde grutto is daar zelfs minder afgenomen dan landelijk. De provincie heeft een taak om weidevogels te beschermen en zeker in dit belangrijke weidevogelgebied.
Des te erger is dat met deze hoge concentratie in het eerste milieueffectrapport over de RijnlandRoute geen rekening was gehouden. In dat rapport was 'gewoon' gerekend met de gemiddelde dichtheden in de hele Papenwegse en Zuidwijkse Polder, waarmee het effect van de weg op de weidevogels dus ernstig onderschat werd. Mijn vraag aan de gedeputeerde is: gaat u dit herstellen en wat gaat u doen om de weidevogels in dat gebied te beschermen? Ik houd een motie achter de hand.

Landgoed Berbice
Het landgoed Berbice wordt ernstig aangetast. Eeuwenlang zorgvuldig beheer van diverse verbonden landgoederen (Twickel, de Horsten, Duivenvoorde en de buitenplaatsen Berbice en Zuidwijk) heeft ertoe geleid dat er een unieke landgoederenzone is ontstaan. De zorgvuldige aanleg van de bossen, de vormgeving van de tuinen, de zichtlijnen naar omliggende kerken en landhuizen worden door de aanleg van deze weg in één klap teniet gedaan. Daar komt nog bij dat testamentair is vastgelegd dat het landgoed niet mag worden aangetast. Kan de gedeputeerde mij aangeven wat hiervan de juridische consequenties zijn?

De Rijnlandroute heeft dus desastreuze gevolgen voor dieren, natuur, milieu, cultuurhistorie en de kwaliteit van de ruimte en leefomgeving van mens en dier. Het leidt tot onherstelbare vernietiging van natuur en landschap en stedelijk gebied (Papendijkse, Ommedijkse, Zuidwijkse en Westeinde Polder en Oostvlietpolder). Deze belangrijke aspecten worden door GS sterk onderbelicht of gebagatelliseerd. Verschillende rapporten geven aan dat het aanpassen van de bestaande wegen beter is. Nieuwe wegen trekken meer verkeer aan en er moet juist ingezet worden op vermindering van het autoverkeer en het stimuleren van OV en fietsgebruik. De groei van het autogebruik wordt juist gestimuleerd door een uitbreiding van het aantal wegen. Hierdoor neemt de milieuvervuiling toe, evenals de versnippering en scheiding van natuurgebieden en de bedreiging van de leefbaarheid in stedelijke gebieden, zoals uit het massale protest ook wel is gebleken.

Ruimtelijke en leefomgevingskwaliteit
De keuze van GS voor Zoeken naar Balans is naar onze mening gebaseerd op angst voor gebrek aan geld als het besluit wordt uitgesteld. Onjuiste en vergezochte argumenten worden er met de haren bijgesleept om de aanleg te legaliseren over de rug van mens en dier. De PvdD vindt dit niet alleen beschamend, maar ook onverantwoordelijk, immoreel en onethisch. En het getuigt al helemaal niet van duurzaam handelen, waarbij er naast het economisch belang ook rekening wordt gehouden met het sociale en ecologische belang. De door GS voorgestelde inpassingsplannen zijn slechts een doekje voor het bloeden.

Massaal protest en geen draagvlak
In de brief van de gemeenten Leidschendam-Voorburg, Voorschoten, Wassenaar en Zoeterwoude (vier van de zeven betrokken gemeenten) worden de bezwaren die betrekking hebben op ruimte, natuur en landschap van Zoeken naar Balans uitvoerig verwoord. Op 3 juni waren er ruim 2000 mensen op de been om te protesteren tegen dit verwerpelijke besluit. Door meer dan 7000 mensen is de petitie tegen de RLR getekend. Er is dus een massaal protest van zowel inwoners als een ruime meerderheid van de betrokken gemeentelijke bestuurders en dat moet GS toch zeker tot nadenken en op andere gedachten brengen. Het door de minister van Infrastructuur en Milieu als voorwaarde gestelde draagvlak voor de weg is er niet en als ze voet bij stuk houdt, wordt het geld voor deze weg ook niet gegeven.

Onjuiste verkeersprognoses
De in het verkeersmodel gehanteerde groeiprognose voor de periode 2010-2030 is hoger dan de groei in de afgelopen decennia en strookt niet met het landelijk en provinciaal stagneren van het autoverkeer sinds 2005.
Volgens de Nationale Mobiliteitsbalans 2011 en de Monitor Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan (PVVP) 2011 is het aantal personenautokilometers in de periode 2005-2010 (dus al ruim voor de start van de economische crisis) niet gegroeid, maar landelijk jaar na jaar constant gebleven en in alle regio’s van Zuid- Holland in die periode zelfs licht gedaald. Ook met het oog op de aangekondigde belasting van het woon-werkverkeer, het achterblijven van de aanleg van Nieuw Valkenburg vanwege de economische crisis, ontwikkelingen als het Nieuwe Werken en thuiswerken, blijvend hoge brandstofprijzen en een landelijke krimp van de beroepsbevolking na 2020, maakt dat de groeiprognose onjuist is weergegeven.

Kostenraming
De geraamde kosten van nieuwe wegtracés blijken vaak sterk af te wijken van de kosten waarvoor ze worden gerealiseerd. Uit de praktijk blijkt dat kostenramingen van dergelijke megaprojecten altijd fors overschreden worden. Een huidige dekking van 20% meerkosten is dan ook niet realistisch. Ook de Stichting Behoud Rijnland heeft er herhaaldelijk op gewezen dat een flink aantal kostenposten bij de aanleg van Zoeken naar Balans niet of slechts p.m. zijn meegerekend. Deze weggelaten kosten kunnen in de honderden miljoenen euro’s lopen en brengen grote financiële risico’s met zich mee.
Ook de Bewonersvereniging Zuiderzeehelden heeft aangegeven dat voor miljoenen euro’s meerkosten vanwege de sloop van woningen en een garagebedrijf niet zijn opgenomen in de kostenberaming, maar het blijkt dat deze kosten wel zijn opgenomen, maar geheim zijn. De transparantie wordt hierdoor ernstig belemmerd. Zijn er nog meer geheime kosten en zo ja, welke zijn dat en wat zijn de totale geheime kosten?

Juridische risico’s
En dan heb ik het nog niet gehad over de juridische risico’s voor Zoeken naar Balans. Op grond van de Natuurbeschermingswet, de Flora- en Faunawet, Spelregels voor de EHS en de eigen provinciale Verordening Ruimte is de aanleg van een wegtracé niet toegestaan als dat de aantasting van een beschermde ecologische verbinding (als onderdeel van de EHS), bufferzone en weidevogelbiotoop tot gevolg heeft. Dat verbod geldt ook als er een alternatief bestaat. En er zijn alternatieven, zoals de nul- en de nulplusvariant. Ik voorspel dat de gang naar de rechter zeker zal worden gemaakt. Dat zal voor de provincie gepaard gaan met zeer veel bijkomende en niet opgenomen kosten.

Economie
De Economische Effect Rapportage van de TU Delft toont dat Zoeken naar Balans de economische potenties van bestaand stedelijk gebied in Leiden en Voorschoten verzwakt en de economische potenties bij de kruispunten met A4 en A44 versterkt. Dat vergroot de kans dat hier in de toekomst nieuwe stedenbouw komt, zoals in de vorm van megawinkelcentra en nieuwe kantoren, wat indruist tegen de provinciale structuurvisie. Deze studie is door GS ten onrechte niet serieus genomen, omdat het niet in hun plannen past. GS houden er onvoldoende rekening mee dat er van verschillende kanten zware kritiek is geuit op de verkeerskundige, economische en cijfermatige onderbouwing van de keuze voor Zoeken naar Balans. Ik zal dit nader toelichten.

Ondeugdelijke en onjuiste cijfers
De Provinciale Adviescommissie Leefomgevingkwaliteit (PAL) heeft een zeer helder advies uitgebracht dat wij op hoofdlijnen ondersteunen. Het advies geeft aan dat er zeer veel onduidelijkheden en tegenstrijdigheden zijn, die eerst uit de weg moeten worden geruimd voordat een deugdelijk en verantwoord besluit kan worden genomen.
De rapporten van Ecorys en TU Delft spreken elkaar tegen.
Zowel de Leidse MilieuRaad als de Provinciale Adviescommissie Leefomgevingskwaliteit (PAL) hebben in hun advies erop gewezen dat er met veel te hoge verkeersprognoses is gewerkt. De verkeerstoename geeft een veel te rooskleurig beeld om acceptatie van de weg te forceren en dat is niet te rechtvaardigen.
Het wemelt van de weerleggingen van de zogenaamde feiten en aannames die GS doen. Het kan toch niet waar zijn dat daarop een besluit is gebaseerd van ruim een miljard euro en met massale weerstand en verzet van vele duizenden inwoners. Een besluit dat bovendien mogelijk aangenomen wordt met slechts 1 stem verschil in het voordeel van de keuze van GS? Hoe onverantwoord, ongewild en niet gesteund kun je een dergelijk belangrijk besluit nemen? En nog onthutsender is dat GS het massale verzet simpelweg naast zich neerleggen. De kloof tussen politiek en burgers wordt hierdoor nog meer vergroot. Politici die zich horende doof en ziende blind houden voor massale geluiden uit de samenleving door zich niets aan te trekken van de goed onderbouwde en weldoordachte argumenten van een groot aantal betrokken inwoners van deze provincie. Dit terwijl diezelfde politici te pas en te onpas roepen dat mensen zelf meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun eigen woon- en leefomgeving. Die mensen zullen zich dat heel goed herinneren als ze straks weer in het stemhokje staan.

MKBA
Ook op de Maatschappelijke Kosten en Baten Analyse (MKBA) RijnlandRoute heeft o.a. het Initiatief Burgernotitie RijnlandRoute op verschillende punten ernstige kritiek geleverd, onder meer omdat daarin geen nulplusalternatief is opgenomen, omdat er onverklaarbare reistijdbaten in zitten, omdat de methode die het Rijk hanteert voor het bepalen van robuustheid daarin wordt genegeerd en omdat de vernietiging van duurzame kapitaalgoederen, zoals de natuur, niet worden meegerekend. De in de MKBA aangegeven aannames op het vlak van toename van verkeersintensiteit, werkgelegenheidsgroei en de ontwikkeling woning- en kantorenmarkt zijn zoals eerder aangegeven volstrekt onrealistisch.

Provinciale Staten hebben van verschillende kanten het advies hebben gekregen de beslissing uit te stellen. Het zou getuigen van goed inzicht en verstandig handelen om bij al die onzekerheden en tegenstrijdigheden nu nog geen besluit te nemen, maar om een second opinion te vragen aan de Randstedelijke Rekenkamer. Te meer omdat het over een besluit gaat met zeer omvangrijke nadelige gevolgen voor mensen en dieren en zeer hoge kosten van meer dan een miljard euro. De Partij voor de Dieren doet een dringend beroep op zowel GS als PS om de onzekerheden en tegenstrijdigheden door de Randstedelijke Rekenkamer te laten onderzoeken en minimaal de besluitvorming over de zomervakantie heen te tillen om zorgvuldige besluitvorming mogelijk te maken en een beslissing te nemen, gebaseerd op betrouwbare gegevens.

Samengevat:
GS en PS, ga op zoek naar echte optimale balans die zal leiden tot een andere keuze. Gebruik uw verstand en neem nu niet geforceerd dit desastreuze besluit, die de leefomgeving en de kwaliteit van leven van duizenden mensen en dieren aantast. Dit kunt u hen niet aandoen, maar ook niet volgende generaties, die tot in lengte van jaren worden opgescheept met een weg waarvan tot nu toe nut en noodzaak niet zijn aangetoond. Daarom dien ik een amendement in die kiest voor een werkelijke duurzame keuze, die rekening houdt met mens, dier, natuur, milieu, cultuurbehoud en de kwaliteit van onze leefomgeving, voor nu en in de toekomst. Dank u wel.