Bijdrage streek­plan­wij­ziging as Leiden Katwijk

Ter bespreking is de streekplanherziening as Leiden Katwijk.

Onze provincie verstedelijkt in een razend tempo en daarom is het zo belangrijk om als provincie onze verantwoordelijkheid te nemen om verdere verstedelijking in natuur- en open groene gebieden tegen te gaan. Heel veel burgers in onze provincie willen geen verdere aantasting van de natuur en open groene ruimten.

De groene verbindingszone tussen Wassenaar en Katwijk, tevens Rijksbufferzone, is een belangrijk ecologisch gebied tussen de duinen en het polderlandschap en belangrijk onderdeel van de ecologische hoofdstructuur. Dit gebied wordt door de plannen van deze streekplanwijziging ernstig aangetast en traditioneel open landschap wordt voorgoed vernietigd. Daarmee wordt de daar aanwezige natuur en de leefomgeving van de daar levende dieren ernstig aangetast. Ook heeft het gevolgen voor de leefomgeving van toekomstige generaties en het is niet duurzaam. Een Rijksbufferzone is een gebied dat door de rijksoverheid aangewezen is om stedelijke gebieden ruimtelijk te scheiden en daarmee de verstedelijking van het land te geleiden. Die gebieden zijn niet voor niets aangewezen en behoren dus niet verder te worden bebouwd!
Er zijn vele steekhoudende argumenten om niet te bouwen in deze ecologische en groene verbindingszone. Ik zal de belangrijkste noemen (klik hier voor de kaart en hier voor de legenda).

1) De voorbereiding voor deze Streekplanherziening is aantoonbaar onvolledig en onzorgvuldig. De milieu- en verkeersgevolgen zijn niet voldoende onderzocht. Er is geen gedegen inzicht in de effecten, die de planopzet met zich meebrengt voor milieu, waterhuishouding en het verkeer, waarvoor gerenommeerde instellingen zoals Grontmij en de Commissie MER, waarschuwen.

2) De gevolgen voor het milieu.
In het Plan Geuze wordt 'Valkenburg' gerekend tot de zogenoemde natte spons-gebieden. Dat zijn laaggelegen natte gebieden waar niet gebouwd mag worden. In een deugdelijk toekomstplan mag dit niet ontbreken. Het plan zal leiden tot ernstige en onomkeerbare milieuschade waaronder de uitdroging van de in de duinen gelegen natuurgebieden. Als herstel al mogelijk is, zal dit zeer kostbaar zijn. De zorgvuldigheid vereist dat men eerst moet meten. En dat is niet gebeurd. Grontmij en de Commissie MER hebben ernstige kritiek op de plannen voor Valkenburg.

3) Bouwen in een ecologische en groene verbindingszone.
In het plangebied tussen Wassenaar en Katwijk komen Rugstreeppadden voor. Verder broedt de Grote bonte specht en de Nachtegaal op verschillende plekken. Nesten van deze soort worden beschouwd als vaste verblijfplaatsen. Binnen het plangebied van Valkenburg zijn verschillende flora en fauna aanwezig, zoals de bunzing, hermelijn, ree, wezel, vos, bosuil, en diverse andere spechtsoorten. Verder gaat het om de kleine Modderkruiper, de Bittervoorn, grote aantallen verschillende weidevogels, diverse verschillende soorten vleermuizen en de laatvlieger. In het voorstel wordt aangegeven dat vanwege de globaliteit van deze streekplanherziening de ontheffing pas bij de uitwerking in een bestemmingsplan of projectprocedure noodzakelijk is. Bij de ontheffingsvraag moet aangegeven worden welke mitigerende of te compenseren maatregelen in de planuitvoering worden genomen om schadelijke effecten te beperken. Dat is veel te laat is en niet getuigt van de brede en integrale aanpak. die de provincie juist altijd voorstaat. Mijn fractie is van mening dat in 2009 al moet worden meegenomen welke compenserende maatregelen er genomen moeten worden. Ik dien hiervoor een motie in.

5) Bouwen in de Rijksbufferzone.
In deze zones mag in beginsel NIET worden gebouwd, om aaneenbouwen van dorpen en steden te voorkomen, om openheid te bewaren en verstedelijking tegen te gaan; bouwen in een bufferzone brengt extra verantwoordelijkheid met zich mee om zorgvuldig met de ruimte om te gaan, zoals ook is aangegeven in de Nota Ruimte van 2005 (in die nota staat niet dat er 5000 woningen moeten komen. Er staat dat verstedelijking op Valkenburg slechts onder bepaalde voorwaarden mogelijk is, o.a. moeten “de betrokken overheden in goed overleg het aantal woningen vaststellen “ en moet “ in de richting van Wassenaar rekening worden gehouden met het creëren van een ruime groene buffer. Het voorstel houdt nu juist in dat een open ruimte ter lengte van 3 km en een breedte van 2,3 km wordt volgebouwd; daardoor komt de bebouwing van Nieuw-Valkenburg en Wassenaar-noord slechts op ca 700m afstand van elkaar te liggen. Hiermee worden de belangen van de rijksbufferzone en de groene verbinding geweld aangedaan; een bufferzone van ca 700m is als stedenbouwkundige afscheiding tussen de bebouwde gebieden van Nieuw Valkenburg en Wassenaar volstrekt onvoldoende. Voorts is die strook ook veel te smal om te dienen als belangrijke ecologische en groene verbindingszone tussen de duinen en het poldergebied.
Daarom dien ik een amendement in om de ecologische en groene verbindingszone en de bufferzone over de gehele scheiding tussen Wassenaar en Katwijk minimaal 1800 meter breed te laten zijn en deze ruimte niet te bebouwen.

5) De gevolgen door verkeerstoename
5000 woningen leveren volgens de modellen 10.000 auto's en 25.000 verkeersbewegingen per dag op, een enorme toenemende verkeersdruk, luchtverontreiniging en fijnstof. Een gedegen verkeersonderzoek ontbreekt. De gemeente Wassenaar heeft niet de infrastructuur voor het verwerken van een dergelijke grote verkeerstroom.

6) De stelling dat de rode contour niet meer in discussie is omdat zij al in 2003 in het Streekplan zou zijn vastgesteld, is niet juist. Er is in 2003 geen contour vastgesteld. Ook niet in Nota Ruimte 2005. Dat de contour zou vastliggen omdat zij in het Programma van Eisen staat is onzin: dit stuk is door de Stuurgroep zelf vastgesteld en later door GS bekrachtigd, maar is nooit gepubliceerd voor inspraak e.d. Dit stuk dus kan niet dienen om aan te tonen dat de rode contour onherroepelijk vastligt. De rode contour wordt in de nu aan de orde zijnde Streekplanherziening vastgesteld en daarover kunnen wij als Provinciale Staten dus nog gewoon een beslissing nemen.

7) De noodzaak, behoefte en levensvatbaarheid van de 500 topwoningen is niet aangetoond. Deze woningen (10% van het totaal aantal) nemen met het Valkenburgse Meer bijna de helft van de locatie in. Die gekozen bebouwingsopzet is gezichtsbepalend voor het hele plan. Een ander flexibeler voorstel wordt door Stichting Valkenburg Groen voorgesteld. Dit voorstel maakt het hele plan minder gevoelig voor wijzigingen in het topmilieu en is naar de mening van mijn fractie veel beter. Dat kan door minder topwoningen of meer woningen op minder grond te bouwen. Dat levert al gauw een ruimtewinst op van 20 – 70 ha. Verder zet ik grote vraagtekens bij de behoefte van 500 woningen in het topmilieu, mede gezien de financiële crisis die de nodige consequenties heeft voor nieuwe woningbouw en met name in het duurdere segment. Ook wordt het, in tegenstelling tot wat de gedeputeerde eerder heeft beweerd, niet verplicht gesteld via de landelijke overheid. Het is een eigen keuze geweest, waarschijnlijk hoofdzakelijk ingegeven vanuit financieel gewin.
8) Dan de planologische aspecten. Een betere aanpak is de keuze voor een “schil-model”, een smalle strook direct tegen de bestaande bebouwing van Katwijk en Valkenburg aan. Een alternatief in de vorm van een schilmodel is mogelijk waarbij wordt recht gedaan aan de woningbehoefte en aan de belangen van de rijksbufferzone en de groene verbindingszone. In deze opzet kan een zeer groot deel van het huidige Integrale Structuurplan (t.w. ca 3000 woningen) ongewijzigd worden gehandhaafd, de resterende 2000 woningen worden op andere plekken gesitueerd. Een smallere bouwstrook is gunstiger voor bereikbaarheid en het gebruik van openbaar vervoer. Daarnaast is een gefaseerde bouw vanuit het ‘schilmodel’ nodig, om de ruimte niet onnodig aan te tasten als in de toekomst blijkt dat er minder woningen nodig zijn, gezien bijvoorbeeld de voorspelde bevolkingsafname. (dit is ook al door andere fracties aangegeven)
9) De gemeente Wassenaar kan zich niet vinden in bebouwing van de Rijksbufferzone en heeft tegen het voorstel gestemd Dit is ook een belangrijk argument om de streekplanherziening niet in de huidige vorm door te zetten, maar ook hierin Wassenaar betrekken bij alternatieve oplossingen.

Bescherming van kwetsbare natuurgebieden is nodig, zowel voor een leefbare en kwalitatieve omgeving voor mensen als ook voor dieren en de natuur zelf. Als andere partijen al opkomen voor dieren en natuur, liggen daar nagenoeg altijd menselijke belangen aan ten grondslag. De Partij voor de Dieren zet zich juist ook in voor de niet-menselijke belangen, voor dieren, natuur en milieu vanuit de gedachte dat zij hun eigen waarde hebben, waar wij, mensen, rekening mee moeten houden.

Gezien de bovenstaande argumenten kan mijn fractie zich niet vinden in het huidige voorstel. Een ander belangrijk andere argument is de ruimtelijke inpassing van de RijnGouweLijn en de Rijnlandroute. Mijn fractie heeft eerder tegen deze voorstellen gestemd en is daarom ook tegen het opnemen hiervan in de streekplanwijziging.