Stand van zaken uitvoering Kader­richtlijn Water (tussen-evaluatie) commissie Groen en Water

Stand van zaken uitvoering Kaderrichtlijn Water

Water is de basis van het leven en daarom van levensbelang voor de mensen en dieren in Zuid-Holland

De doelen van de KRW moeten gehaald worden in 2015. Er is uitstel mogelijk naar 2021 en de uiterste datum is 2027. Die wordt nu als standaard gehanteerd en onze fractie vindt dat geen goede zaak. Zo wordt er geen speelruimte gecreëerd om een goede bijstelling mogelijk te maken en wordt het behalen van doelen vooruitgeschoven naar de lange termijn.

De kwaliteit van het oppervlaktewater is in de afgelopen decennia aanzienlijk verbeterd, zowel in chemisch als in ecologisch opzicht. Maar de laatste jaren stagneert de verbetering van de oppervlaktewaterkwaliteit, vooral voor fosfor en gewasbeschermingsmiddelen. De combinatie van waterkwaliteit met andere doelen (zoals waterberging, natuur en recreatie) heeft geresulteerd in een deels natuurlijker inrichting in een aantal wateren, maar vaak niet in een natuurlijker stroming en peildynamiek in het stroomgebied. Ook vismigratie is nog maar beperkt mogelijk: momenteel zijn slechts enkele wateren bereikbaar van zee tot bovenloop.
Veel van de ecologische doelen liggen daarom nog buiten bereik.

Het Planbureau voor de Leefomgeving heeft in een onlangs verschenen rapport over de waterkwaliteit onder andere het volgende aangegeven:

aan de gebruiksdoelen voor water wordt grotendeels voldaan, maar dat de doelen voor natuur worden niet gehaald.
Door de bezuinigingen zal de ecologische waterkwaliteit nauwelijks verbeteren.
De daling van de nutriëntenconcentratie in de regionale wateren stagneert en een verdere verbetering van de nutriëntentoestand en de waterbeweging is noodzakelijk.
De ecologische normen voor gewasbeschermingsmiddelen in het oppervlaktewater worden nog steeds overschreden en de betekenis van nieuw gewasbeschermingsbeleid voor de KRW is onduidelijk.
Er is nog geen duidelijk beleid voor microplastics, medicijnresten en andere microverontreinigingen;
De stijgende watertemperatuur in beken en grote rivieren beperkt de natuurkwaliteit.
De beperkte huidige toepassing van het beginsel ‘de gebruiker/vervuiler betaalt’ (grotendeels de landbouw) belemmert de bescherming van water.
De mogelijkheden van voorgestelde innovatieve maatregelen zijn beperkt; kansen liggen vooral bij het sluiten van kringlopen en de precisielandbouw.
En tot slot: de doelen voor de ecologische waterkwaliteit zijn vaak niet te realiseren in combinatie met de huidige landbouw.

Invloed gewasbeschermingsmiddelen

Hoewel de milieubelasting door gewasbeschermingsmiddelen in de periode 1998 tot 2001 met 85 procent is afgenomen, komt op de helft van de meetlocaties nog een overschrijding voor van de ecologische normen. De normen die worden gehanteerd bij de toelatings-beoordeling van gewasbeschermingsmiddelen, zijn in het algemeen namelijk minder streng dan de water-kwaliteitsnormen van de KRW. Deze discrepantie speelt in de gehele Europese Unie. Daarnaast geeft de beoordeling KRW voor gewasbeschermingsmiddelen een te gunstig beeld doordat de voor de Nederlandse ecologie relevante gewasbeschermingsmiddelen maar zeer beperkt zijn opgenomen in de prioritaire en overig relevante stoffenlijsten van de KRW. Is de gedeputeerde bereid om deze problematiek met het Rijk te bespreken en oplossingen hiervoor aan te dragen?

Microplastics
Voor microplastics – stukjes plastic kleiner dan 5 millimeter – bestaat nog geen beleid. De industrie past deze microplastics steeds vaker toe, onder andere in verzorgingsproducten voor consumenten. Dit slecht afbreekbare materiaal wordt door de rioolwaterzuivering slechts voor een deel uit het water verwijderd. Organismen kunnen de microplastics opnemen, wat een risico kan vormen voor de ecologie of, via bijvoorbeeld de consumptie van vis, voor de volksgezondheid.

De KRW vraagt de EU-lidstaten de verschillende watergebruikssectoren om een redelijke bijdrage leveren aan de kosten van de waterdiensten. Hoewel in Nederland de kosten voor de waterdiensten vaak voor meer dan 95 procent worden teruggewonnen, worden de sectoren niet evenredig belast met gebruik/vervuiling. Zo is het waterbeheer vooral afgestemd op de landbouwsector, die bovendien een belangrijke veroorzaker is van diffuse verontreiniging (nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen) en verdroging, terwijl die in vergelijking tot de huishoudens niet evenredig meebetaalt aan het regionale watersysteembeheer. Huishoudens: 30% vervuiling landbouw 70% Huishoudens betalen 1,2 miljard en landbouw 325 miljoen euro. Is de gedeputeerde met mij eens dat dit niet evenredig is en is hij bereid om hiervoor maatregelen te treffen?
Landbouwbedrijven die hun nutriënten beter beheren, kunnen bijdragen aan de benodigde vermindering van de oppervlaktewaterbelasting. De belasting kan verder worden teruggebracht door de nutriëntenkringlopen op de bedrijven te sluiten, bijvoorbeeld door over te gaan op biologische landbouw, precisielandbouw of aangepaste gangbare landbouw. Deze kringloopsluiting leidt echter tot een groter landelijk mestoverschot. De mogelijkheden tot mestverwerking, zoals geschetst in het toekomstig mestbeleid, zijn nog zeer onzeker en niet allereerst gericht op milieuverbetering. Ook het mestbeleid vergt nadere maatregelen ten gunste van de KRW-doelen.

Heeft de gedeputeerde inzicht in het werkelijk behaalde percentage KRW doelen voor 2013? Evenals de Europese Commissie hebben we grote zorgen over het uiteindelijk behalen van de Nederlandse en Zuid-Hollandse KRW doelen in 2027. Dat wordt bij de voortgangsrapportage niet inzichtelijk gemaakt. Zeker gezien de bezuinigingen op de natuur is de kans zeer groot dat de doelen niet worden gehaald? Welke extra maatregelen gaan genomen worden of wordt er nu al vanuit gegaan dat de doelen gewoon niet gehaald gaan worden. En dat heeft juridische en financiële consequenties, zeer wel ook voor Zuid-Holland.

Dat betreft de betaling van boetes. Het stuk laat open wie er uiteindelijk verantwoordelijk wordt gesteld en dat zal alleen al een groot juridisch getouwtrek worden. Het Rijk kan de provincies en waterschappen hiervoor verantwoordelijk stellen zo valt in de stukken te lezen. Hoe bereidt het college zich hierop voor?

Als laatste een specifiek punt: Wat wordt er gedaan met het KRW grondlichaam Goeree dat niet voldoet?