Opinie: Natuur­be­graven: een lucratief verdien­model

In Nederland is er belangstelling voor natuurbegraven. Op een aantal plekken in Nederland zijn de laatste jaren natuurbegraafplaatsen geopend. De bedrijven die een graf op een natuurbegraafplaats aanbieden, presenteren het als laatste rustplaats ‘in harmonie met de natuur’ en ‘in één keer alles geregeld’. Maar is dat wel zo?

Natuurbegraven Nederland (NBN) is een commercieel bedrijf uit ‘s-Hertogenbosch, dat stukken land koopt en vervolgens deze grond in de vorm van graven aan mensen in leven met (forse) winst verkoopt. Het bedrijf wil in de Bonnenpolder, in Hoek van Holland, gemeente Rotterdam, de grootste natuurbegraafplaats van Nederland realiseren: 80 hectare en 34000 graven, oftewel 120 voetbalvelden met om de 5 meter een graf. De Bonnenpolder is echter aangewezen als een natuur- en recreatiegebied. Een commercieel bedrijf heeft niet als eerste doel om de natuur en de biodiversiteit te verbeteren, maar het maken van winst. Bovendien zitten recreanten niet te wachten op de vele begrafenisstoete in het gebied. Fietsen en wandelen over een begraafplaats is een andere beleving dan fietsen in een recreatiegebied.

Is begraven in de natuur op een ‘natuurbegraafplaats’ inderdaad zo natuurvriendelijk en probleemloos als door het bedrijf in samenwerking met Natuurmonumenten wordt gepresenteerd?

In het ontwikkelplan van de gemeente Rotterdam is vastgelegd dat een natuurbegraafplaats in de Bonnenpolder ongewenst is. Bovendien moet de Bonnenpolder minimaal met een meter worden opgehoogd om een natuurbegraafplaats te kunnen realiseren en om te voldoen aan de Wet op de Lijkbezorging. De lijken komen anders onder water te liggen, wat verboden is. In de provinciale Visie Ruimte en Mobiliteit staat dat een deel van de Bonnenpolder is bestemd als ‘strategische reservering natuur’. Omdat het gaat om een landschappelijk en ecologisch kwetsbaar gebied, zijn daar niet zomaar andere activiteiten mogelijk.

Als antwoord op schriftelijke vragen van de Partij voor de Dieren in Zuid-Holland geeft de provincie aan dat de plannen voor een natuurbegraafplaats nog in de ideefase zitten. De toetsing van een concreet plan aan provinciale regelgeving is op dit moment nog niet aan de orde. De Visie Ruimte en Mobiliteit sluit de aanleg van een natuurbegraafplaats in de Bonnenpolder niet op voorhand uit, mits het ontwerp rekening houdt met de specifieke waarden van het gebied en bijdraagt aan de ruimtelijke kwaliteit. Ook zijn de plannen niet in overeenstemming met het bestemmingsplan van Rotterdam vanwege de eerder genoemde recreatieve bestemming van de Bonnenpolder.

Onderzoeksinstituut Alterra geeft in haar rapport ‘Terug naar de natuur’ aan dat natuurbegraven minder natuurlijk is dan beoogd, omdat het gaat om een inbreng van gebiedsvreemd ‘materiaal’.’ Ons lichaam bevat onder andere cadmium, kwik, resten van medicijnen en conserveringmiddelen en soms protheses. Ook prof. dr. Lucas Reinders van de Universiteit van Amsterdam benadrukt de nadelen van natuurbegraven voor de natuur en het milieu. Zo zal er sprake zijn van uitbreiding van infrastructuur en gebouwen, begrafenisactiviteiten, activiteiten in de bodem en toename van verkeer. Bovendien zijn de grafrechten voor eeuwig. Er wordt alleen niet verteld wie die grafrust gaat garanderen. De bedrijven zelf in elk geval niet. Die vertrekken op het moment dat de grafrechten zijn verkocht. Zij schuiven de verantwoordelijkheid voor het verdere beheer af op de eigenaar van de grond. En als die - om wat voor reden dan ook - in gebreke blijft, zal de gemeente het grafrechtonderhoud op zich moeten nemen.

Conclusie: natuurbegraven is in dit geval een lucratief verdienmodel dat ten koste gaat van natuur en recreatie en is dus een niet gewenste ontwikkeling.

Carla van Viegen

Fractievoorzitter Partij voor de Dieren

Provinciale Staten Zuid-Holland