Schrif­te­lijke vragen Natuur­com­pen­satie Tweede Maas­vlakte

Indiendatum: 5 mei 2023

Toelichting

Bij de aanleg van de tweede Maasvlakte is 2455 hectare zeldzame onderwaternatuur vernietigd. In de verleende vergunning is de verplichting tot compensatie opgenomen onder andere in de Voordelta. De Voordelta is al Natura 2000-gebied en ligt voor de kust van Zuid-Hollandse eilanden en het Zeeuwse Schouwen-Duiveland. Vijftien jaar na de start van de aanleg is deze nog steeds niet gerealiseerd. De natuurcompensatie zou worden gerealiseerd door in de Voordelta een bodembeschermingsgebied in te stellen ter grootte van 10 keer de omvang van de Tweede Maasvlakte. In dit bodembeschermingsgebied zou minder gevist worden met sleepnetten om onderwaternatuur de kans te geven te herstellen. Uit onderzoek is gebleken dat in de praktijk van bodemrust geen sprake is. Met name garnalenvisserij is in de afgelopen 14 jaar juist flink toegenomen.

Natuurorganisaties hebben jarenlang geprobeerd om hierover nieuwe afspraken te maken met de overheid. Omdat dit niets opleverde en er ook geen uitzicht was op een concreet resultaat zijn zij uiteindelijk naar de rechter gestapt. De rechter gaf de natuurorganisaties in november 2022 gelijk. Conform de uitspraak van de rechter heeft Minister van der Wal van Natuur en Stikstof nu besloten om bodemberoerende visserij alsnog binnen zes maanden te verbieden in het bodembeschermingsgebied.

Zee reservaat Voordelta
De Voordelta is een zee reservaat waar natuurbescherming voorop staat en er geen plaats is voor commerciële visserij en andere vormen van bodemberoering. Er worden geen kabels gegraven, zand gewonnen noch bagger gestort. Op enkele plekken waar niet kan worden gevist -zoals rond de Brouwersdam- is al zichtbaar wat een rijke natuur dit oplevert. Hier herstelt de natuur zich richting de oorspronkelijke soortenrijkdom met wel 150 soorten op de zeebodem, zoals natuurlijke riffen van oesters- en mosselbanken met sponzen, anemonen, kreeftachtigen, schelpkokerwormen en allerhande bijbehorend zeeleven. In zo’n rijke biotoop ontstaat een kraamkamer voor veel soorten en trekvissen, zeevogels en grotere zeezoogdieren profiteren daar van mee.

Bevoegdheid provincie

Rijkswaterstaat is, namens de Minister van I&W, het bevoegd gezag en voortouwnemer voor de deltawateren waarvan de Natura 2000-gebieden Grevelingen, Haringvliet, Hollandsch Diep, Oude Maas en Voordelta geheel of gedeeltelijk binnen Zuid-Holland gelegen zijn. De provincies Zuid-Holland, Zeeland en Noord-Brabant zijn mede-bevoegd gezag voor de deltawateren. Voor de Voordelta is een individueel beheerplan opgesteld en per 1 maart 2022 verlengd met instemming van Gedeputeerde Staten van Zuid-Holland en Zeeland. De andere gebieden zijn opgenomen in het beheerplan Deltawateren, welke op 17 november 2022 is verlopen. Vanwege de ecologische druk op de gebieden is er vanuit de provincie Zuid-Holland op zowel ambtelijk als bestuurlijk niveau aangegeven dat een snellere procedure en andere volgorde in de afhandeling van de gebieden de voorkeur heeft. Rijkswaterstaat geeft aan dat dit om praktische redenen niet haalbaar is (met name vanwege capaciteit). De provincie Zuid-Holland heeft (per lid-GS brief van gedeputeerde Potjer, d.d 22-12-2021) aangegeven dat zij het bijzonder spijtig vindt dat het niet lukt om eerder nieuwe beheerplannen op te stellen. Want het betekent dat het noodzakelijk is om langer te werken volgens de vigerende beheerplannen die nu al verouderd zijn. De provincie moet zich nu conformeren aan de planning zoals Rijkswaterstaat voorstelt, inclusief verlenging zonder herziening, omdat een periode zonder beheerplan ook een zeer onwenselijke situatie is. De verantwoordelijkheid om nog maximaal zes jaar op basis van verouderde beheerplannen te werken ligt dan ook bij Rijkswaterstaat.

Vragen

1) De rechter heeft uitspraak gedaan dat binnen zes maanden bodemberoerende visserij verboden wordt in het bodembeschermingsgebied in de Voordelta.1 Minister van der Wal van Natuur en Stikstof heeft conform de rechterlijke uitspraak besloten om bodemberoerende visserij binnen zes maanden te verbieden in de Voordelta. Welke maatregelen gaat het college treffen naar aanleiding van dit besluit van Minister van der Wal?

2) Ingeval van een dergelijk verbod is de handhaving ervan van groot belang. Op welke wijze wordt de handhaving door de provincie gerealiseerd? Hoe vaak en waar vindt handhaving plaats of gaat plaatsvinden in het bodembeschermingsgebied van de Voordelta? Welke planning en aanpak wordt hiervoor gehanteerd?

3) Het college heeft op 14 maart 2022 de Natuurdoelanalyse Natura 2000 Voordelta vastgesteld. Kan worden aangegeven welke soorten en habitattypen in de afgelopen tien jaar zijn afgenomen (bijvoorbeeld tureluurs, kluten, kuifduikers, toppers en zwarte zee-eend)? Wat is de aanpak om deze soorten in een goede staat van instandhouding te brengen?

4) De minister van Infrastructuur en Milieu heeft, in overeenstemming met de staatssecretaris van Economische Zaken en Gedeputeerde Staten van Zeeland en Zuid-Holland, het Natura 2000 beheerplan Deltawateren vastgesteld op 17 november 2016. Op 25 januari 2022 hebben Gedeputeerde Staten ingestemd met het verzoek van Rijkswaterstaat tot een verlenging van het beheerplan van Natura 2000-gebied Voordelta (dat op 17 november 2016 is vastgesteld) voor een periode van maximaal 6 jaar. Welke aanpak zet het college in om zoveel mogelijk gebruik te kunnen maken van de meest actuele gegevens?

5) Ambtelijk en bestuurlijk zijn een aantal afspraken gemaakt tussen het Rijk en de provincie Zuid-Holland, die uitgangspunt zijn voor de verlenging:
• Het uitwerken van een gezamenlijke planning voor het beheer tijdens de verlengingsperiode en deze dient gericht te zijn op zo snel mogelijke realisatie van de beheerplannen.

• Het oprichten van een bestuurlijke stuurgroep waarin die planning wordt afgestemd en vastgesteld.
• Het uitwerken en afstemmen van plannen van aanpak per gebied in gezamenlijke ambtelijke regiegroepen.
• (Handhavings)maatregelen om de natuur binnen de vigerende beheerplannen zo goed mogelijk te beschermen.

Kan het college aangeven wat de huidige stand van zaken is ten aanzien van de gemaakte afspraken?

6) De Haringvlietsluizen staan op een kier om vismigratie een kans te geven. In hoeverre heeft de (beroeps)visserij rondom dit gebied een negatieve impact gehad op de vismigratie, voor bijvoorbeeld vissoorten als zalm, paling, steur, houting en fint?

7) Wat is de huidige stand van het Kierbesluit? In hoeverre wordt het kierbesluit conform afspraak uitgevoerd?

Carla van Viegen
Fractievoorzitter Partij voor de Dieren
Provinciale Staten Zuid-Holland

1 https://www.rechtspraak.nl/Org...Midden-Nederland/Nieuws/Paginas/Minister-en-Havenbedrijf-moeten-haast-maken-metnatuurcompensatie-Tweede-Maasvlakte.aspx