Schrif­te­lijke vragen POP3-subsidies

Indiendatum: feb. 2020

Toelichting

Er zijn in het kader van het Europees Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GBL) Europese subsidies beschikbaar voor de landbouwsector in Nederland. Het Europees Landbouwfonds voor Plattelandsontwikkeling (ELFPO) maakt sinds 2000 deel uit van het GBL. De huidige Nederlandse uitwerking hiervan is het plattelandsontwikkelingsprogramma (POP3), een Europees subsidieprogramma voor o.a. het ontwikkelen, verduurzamen en innoveren van de agrarische sector in Nederland. De subsidies worden via provinciale subsidieregelingen verstrekt. De ‘Uitvoeringsregeling POP3 Subsidies Zuid-Holland’ regelt POP3-subsidieverstrekking in de provincie Zuid-Holland.

Hoewel de POP3-subsidies o.a. duurzaamheid en innovatie zouden moeten versterken, zijn er onderdelen, die niet stroken met provinciale en nationale ambities op het gebied van o.a. duurzaamheid, eiwittransitie en kringlooplandbouw. Zo is gebleken is de huidige Uitvoeringsregeling duurzame, plantaardige alternatieven voor melk en zuivelproducten uitsluit van subsidie. Ook is onlangs in de Volkskrant een artikel verschenen waarin wordt aangegeven dat het Europese vergroeningsbeleid is mislukt.

Naar aanleiding van deze toelichting legt de Partij voor de Dieren de volgende vragen aan u voor.

Vragen

1. Hoe beoordeelt u (voor de provincie Zuid-Holland) de berichtgeving waarin wordt gesteld dat het Europese vergroeningsbeleid is mislukt?[1]

2. Programma’s als POP3 zijn regionaal belegd; provincies hebben via verordeningen, openstellingsbesluiten, subsidieplafonds, subsidieverstrekking en selectiecriteria invloed op zowel de inhoud als de uitvoering van de programma’s. Kunt u voor alle provincies aangeven welke verschillen in en selectiecriteria er zijn?

3. Klopt het dat elke provincie een subsidieregeling ook meer kan richten op bepaalde gebieden of sectoren? Hoe doet Zuid-Holland dat precies en hoe doen andere provincies dat? Zijn er provincies die bijvoorbeeld meer accenten leggen op subsidies voor projecten voor de melkveehouderij, of juist voor de plantaardige landbouw?

4. Welke concrete prioriteiten, accenten en selectiecriteria hanteert Zuid-Holland bij openstelling van POP3 subsidies? Waarom juist deze, door wie en hoe zijn deze precies bepaald, welke veranderingen in criteria zijn er de afgelopen jaren geweest en op welke wijze zijn PS hiervan op de hoogte gesteld?

5. Klopt het dat POP3 subsidies in het kader van het GLB en ELFBO uitdrukkelijk bedoeld zijn om agrarische projecten te steunen die bijdragen aan o.a. ondersteuning van jonge boeren, innovatie, verduurzaming (waaronder verbetering dierenwelzijn), concurrentiekracht, natuur (biodiversiteit) en landschap, waterkwaliteit en verbetering van sociaal-economische ontwikkelingen op het platteland?

6. Hoe beoordeelt u in dat kader de uitsluiting die als volgt geformuleerd is in de “Uitvoeringsregeling POP 3 Subsidies Zuid-Holland”: artikel 1.11, onder 1g ‘kosten voor de vervaardiging van producten die melk en zuivelproducten imiteren of vervangen’?

7. a) Klopt het dat de POP3-subsidies verdeeld zijn over provinciale regelingen (in Zuid-Holland: “Uitvoeringsregeling POP 3 Subsidies”[2]) en dat het artikel 1.11 onder 1g uniform is opgenomen in regelingen van alle provincies?
b) Hoe is de POP3-regeling precies tot stand gekomen en hoe is specifiek artikel 1.11 onder 1g in de POP3-regeling gekomen (Graag zoveel mogelijk beschrijven welke stappen zijn gezet, welke landen, overheden en belangenorganisaties ervoor hebben gepleit/gelobbyd)?
c) Kunt u beargumenteerd aangeven vanuit welke motieven deze uitsluiting zoals geformuleerd in artikel 1.11, onder 1g is opgenomen? Welke argumenten zijn daarbij precies gebruikt en door wie?
d) Op grond van welke concrete Europese regelgeving (graag een link) zijn ‘kosten voor de vervaardiging van producten die melk en zuivelproducten imiteren of vervangen’ van POP3-subsidie uitgesloten?

8. Welke mogelijkheden zijn er voor de provincie (geweest) om het artikel 1.11, onder 1g te schrappen?

9. Bent u met ons van mening dat artikel 1.11, lid 1g jonge, innovatieve landbouwers die aan de slag willen gaan met duurzame alternatieven voor dierlijke melk en zuivelproducten onnodig uitsluit van POP3-subside en daarmee een rem vormt op o.a. verduurzaming, innovatiekracht en ondernemerschap? Zo nee, hoe rechtvaardigt u dan deze uitsluiting van boeren die bijdragen aan provinciale duurzaamheidsambities?

10. Provincie Zuid-Holland wil volop inzetten in energietransitie, circulaire economie, aanpak van klimaatverandering, innovaties, reductie van broeikasgasemissies, versterking van biodiversiteit en kringlooplandbouw. Inmiddels is wel gebleken dat plantaardige eiwitten veel duurzamer zijn dan dierlijke eiwitten en bijdragen aan de verbetering van de leefbaarheid van onze aarde.[3]
a) Bent u met ons van mening dat artikel 1.11, onder 1g niet bijdraagt aan de gestelde doelstellingen van POP 3 en niet bijdraagt aan de toenemende vraag naar plantaardige alternatieven voor melk en zuivelproducten? Zo nee, waarom niet?
b) Bent u bereid om ontwikkelingen van plantaardige melk en plantaardige zuivelproducten te stimuleren en anders in ieder geval niet te belemmeren? Zo nee, waarom niet?
c) Vindt u dat de uitsluiting, genoemd in artikel 1.11, niet te rijmen valt met het provinciaal, landelijk en Europees beleid om een transitie in gang te zetten naar een meer duurzame en plantaardige voedselsysteem (eiwittransitie)? Zo nee, kunt u beargumenteren waarom niet?
d) Welke mogelijkheden ziet u om boeren die de transitie naar meer plantaardige productie in gang zetten financieel en mogelijk op andere wijze te ondersteunen?

11. Bent u bereid om met het IPO en/of het Rijk in overleg te treden en te onderzoeken of artikel 1.11 onder 1g kan worden geschrapt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke termijn en wijze?

12. Bent u bereid aanvragers, die ondertussen te maken krijgen met een afwijzing alleen op basis van POP3 artikel 1.13, lid 1g, alsnog financieel tegemoet te komen, wanneer hun aanvraag aan alle verdere criteria voldoet? Zo nee, waarom niet?

13. In de lijst van subsidiabele investeringen in het kader van POP3 staan o.a. luchtwassers, emissiearme vloeren en stallen vermeld. [4] Uit meerdere onderzoeken blijkt dat die technieken niet of nauwelijks bijdragen aan verduurzaming of dierenwelzijn, terwijl ze wel veel geld kosten.[5]
a) Klopt het dat de provincies de eigen lijst van subsidiabele investeringen kunnen aanpassen?
b) Zijn GS bereid om POP3 subsidies voor technieken zoals luchtwassers en emissiearme stalsystemen te schrappen, in ieder geval totdat er zekerheid is over de duurzaamheid ervan? Zo nee, hoe rijmt u dit dan met de Europese milieubeginselen van voorzorg, vervuiler betaalt en bronaanpak?
c) Subsidies voor mestvergisters lijken niet efficiënt, dragen nauwelijks bij aan de energietransitie, maar vormen wel een prikkel voor mestfraude en leiden tot verzet van omwonenden. Het OM slaat al jaren alarm.[6] Zijn GS bereid om ook breder en kritisch te kijken naar de lijst van subsidiabele zaken in het kader van POP3, dus ook naar de mogelijkheid om subsidies voor mestvergisting uit te sluiten? Zo nee, hoe rijmt u dit dan met de Europese milieubeginselen van voorzorg, vervuiler betaalt en bronaanpak?

14. Het GLB wordt herzien. In Nederland wordt er nu gewerkt aan een Nationaal Strategisch Plan (NSP), waarin wordt uitgewerkt hoe de nieuwe GLB-verordeningen van EU zullen worden ingevuld in Nederland.
a) Wat gaan GS doen om te voorkomen dat discriminerende uitsluiting van landbouwers zoals nu door artikel 1.11, onder 1g gebeurt, niet terugkomen in de NSP?
b) Wat vindt u van het feit dat er miljoenen euro’s aan belastinggeld via Europese subsidies naar promotie van consumptie van dierlijke producten gaat, terwijl de Nederlandse overheid en wetenschappers zeggen dat we juist minder dierlijke eiwitten zouden moeten produceren?
c) Deelt u onze mening dat zulke subsidies de plantaardige ontwikkelingen op de vrije markt en de nodig transities richting meer plantaardige, duurzame kringlooplandbouw kunnen verstoren, belemmeren en vertragen? Zo nee, waarom niet?
d) Zijn GS bereid om deze herzieningen van GLB en de uitwerking binnen NSP aan te grijpen om zich sterk te maken voor echt duurzame invulling van Europese subsidiemogelijkheden, met bijvoorbeeld zoveel mogelijk nadruk op eiwittransitie en duurzame, natuurinclusieve kringlooplandbouw binnen NSP?

15. Plantaardige eiwitten leveren vele voordelen op voor natuur, gezondheid, milieu en dierenwelzijn. Daarom heeft provincie Gelderland de ambitie om koploper te worden in de eiwittransitie. Samen met provincie Overijssel, ondernemers en wetenschappers zet de provincie zich via bijv. The Protein Cluster in op een gezond lokaal plantaardig eiwitklimaat. Ketenbrede ondersteuning staat hierbij centraal. Zijn GS bereid om in gesprek te gaan met provincie Gelderland, met het doel om te leren, te kijken waar samenwerkingsmogelijkheden liggen en om ideeën uit te wisselen over hoe we de eiwittransitie verder het beste kunnen vormgeven? Zo nee, waarom niet?

16. Zuid-Holland heeft veel te maken met Europese wetten en regels. Daarom investeert de provincie veel in lobbyactiviteiten richting de EU. De provincie werkt daarbij zoveel mogelijk samen met andere provincies en andere regio’s in Europa, bijvoorbeeld in het Huis van de Nederlandse Provincies, Regio Randstad en CPMR.
a) Zijn GS bereid om in de toekomst alle kansen binnen deze verschillende netwerken aan te grijpen om zich sterk te maken voor echt duurzame invulling van Europese subsidiemogelijkheden, met bijvoorbeeld zoveel mogelijk nadruk op eiwittransitie en duurzame, natuurinclusieve kringlooplandbouw? Zo nee, waarom niet? Zo ja, hoe wilt u dit aanpakken?
b) Zijn GS bereid om stevige ambities op het gebied van eiwittransitie en duurzame, natuurinclusieve kringlooplandbouw straks te verwerken in de nieuwe Europastrategie? Zo nee, waarom niet?
c) Kunnen GS de Provinciale Staten actief betrekken bij en informeren over de provinciale lobbyactiviteiten aangaande het voorgaande richting EU?

Carla van Viegen

Fractievoorzitter Partij voor de Dieren
Provinciale Staten Zuid-Holland

[1] https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/vergroeningsbeleid-van-de-europese-unie-is-mislukt~b0dcfae4/
[2] http://decentrale.regelgeving.overheid.nl/cvdr/xhtmloutput/Historie/Noord-Holland/CVDR382297/CVDR382297_5.html
[3] https://www.bbc.com/news/science-environment-46654042|
[4] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/prb-2019-7565.html
[5] https://www.trouw.nl/duurzaamheid-natuur/de-zogenaamd-schone-stal-is-net-zo-vervuilend-als-de-traditionele-stal~b3db3590/
https://files.wakkerdier.nl/app/uploads/2017/09/04093030/rapport-luchtwassers-2015.original.pdf
[6] https://www.nrc.nl/nieuws/2018/11/12/minder-mestfraude-dat-is-dus-minder-vee-a2754958; https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/mestfabrieken-zijn-omgeven-met-fraude-en-verzet-waarom-wil-de-overheid-ze-dan-zo-graag-openen~b157902d/