Bijdrage BE commissie Beleids­kader OV-concessie Hoeksche Waard en Goeree-Over­flakkee 2025 en Begroting 2024

Beleidskader aanbesteding OV-concessie Hoeksche Waard Goeree-Overflakkee 2025

De Partij voor de Dieren is blij om te zien dat het openbaar vervoer naar kleine kernen een belangrijk onderdeel is van het beleidskader. Desondanks vragen wij ons, net als de insprekers, wel af of de inzet van de provincie voldoende is. De Partij voor de Dieren is namelijk van mening dat het openbaar vervoer, ook in landelijk gebied, een volwaardig alternatief voor de auto moet zijn – en dit zien wij nog niet terug in dit beleidskader.

Zo wordt er gesproken over de ambitie om het aandeel van ov-gebruikers ten opzichte van de auto te versterken, het versterken van het openbaar vervoer in de regio, reizigers permanent te verleiden om het openbaar vervoer te gebruiken en het ‘borgen van de basisbereikbaarheid’. Dit alles laat nog geen concrete inzet zien dat het openbaar vervoer een volwaardig alternatief voor de auto moet worden.

Onze partij zou het zonde vinden als dit niet de inzet is, zeker ook vanwege de samenhang met andere uitdagingen waar de provincie voorstaat. GS ziet dit zelf ook in, want in het beleidskader wordt al gesproken over hoe deze nieuwe concessie in relatie staat met andere provinciale beleidsterreinen, zoals de klimaatambities, stikstofproblematiek, energietransitie en het verbeteren van de leefomgeving. Juist ook vanwege deze uitdagingen lijkt het de Partij voor de Dieren essentieel dat het openbaar vervoer van Zuid-Holland een volwaardig alternatief wordt voor de auto, zeker in de meer landelijke gebieden, zoals de Hoeksche Waard en Goeree Overflakkee.

Aan GS dus de vraag of dit inzet van het beleidskader en de toekomstige ov-concessie is of dit anders kan worden?

Begroting 2024 (Bereikbaarheid en Wonen); Programma Zuid-Hollandse infrastructuur 2024-2039; Statenvoorstel Voorbereidingsbesluit Uitvoerings- en investeringsprogramma Doorstroming OV

Bereikbaarheid

Allereerst ga ik in op ambitie 2 van de begroting, ‘Bereikbaar Zuid-Holland’. De Partij voor de Dieren is, waarschijnlijk niet heel verassend, blij om de inzet te zien wat betreft fiets- en loopverkeer en het openbaar vervoer. Ook niet heel verassend hebben wij wel de kritische kanttekening of deze inzet voldoende is. Het kwam in mijn vorige bijdrage al aan bod, maar ook bij de begroting komt weer de vraag naar boven of de inzet is dat het openbaar vervoer, en in dit geval ook het fiets- en loopverkeer, een volwaardig alternatief wordt voor de auto? Wij vinden namelijk dat de provincie haar invloed moet gebruiken om te stimuleren dat de voetganger prioriteit krijgt, dan de fietser, dan het openbaar vervoer, en daarna pas gemotoriseerde voertuigen. Wat betreft het ‘voorbereidingsbesluit doorstroming ov’ zijn we het voor nu eens, maar zien dus wel graag dat de inzet van GS wordt dat het openbaar vervoer een volwaardig alternatief voor de auto wordt.

Verder, tijdens het lezen van de begroting viel wel een stuk op onder het kopje ‘Duurzame mobiliteit’. Er wordt hier namelijk aangegeven dat er terughoudend wordt omgegaan met nieuwe locaties voor luchtvaart. De deur lijkt dus nog open te staan voor meer luchtvaart in Zuid-Holland – en dit is natuurlijk alles behalve duurzaam.

De Partij voor de Dieren vindt deze coulante houding tegenover de luchtvaart niet te verantwoorden. Denk aan de meest recente klimaat-scenario’s van het KNMI, van afgelopen 9 oktober om precies te zijn. In alle vier de toekomstscenario’s wordt duidelijk dat Nederland grote gevolgen gaat ondervinden door de klimaatcrisis als gevolg van de uitstoot van fossiele brandstoffen. En zelfs deze week nog trokken klimaatwetenschappers aan de bel. Hun boodschap: er is nú actie nodig. In het licht van deze alarmerende rapporten vinden wij het onbegrijpelijk dat de deur op een kier blijft staan voor meer luchtvaart.

Deze coulante houding tegenover sectoren die een groot aandeel hebben in de klimaatcrisis zien we helaas ook terug op andere plekken in de begroting. Zo wordt er aangekaart dat het goederenvervoer moet bijdragen aan, en een oplossing bieden voor, onder andere de leefbaarheid en maatschappelijke opgaven. Allereerst zou de Partij voor de Dieren graag willen weten waarom opgaven als de energietransitie en een duurzame economie hierin niet zijn opgenomen? Graag een reactie van GS. Daarnaast wordt er beschreven dat ‘Zuid-Holland toekomstbestendige, concurrerende en emissievrije internationale goederencorridors wil hebben’; wat heeft hierbij de prioriteit? Dat horen we graag van GS. Voor onze partij is dit in ieder geval duidelijk: emissievrij goederenvervoer zorgt immers voor een gezondere leefomgeving voor de inwoners van Zuid-Holland, en hier zou de prioriteit altijd moeten liggen.

Ten slotte wil ik het nog over de dieren hebben, want ondanks dat ze wel genoemd worden in het kader van ‘Bereikbaar Zuid-Holland’ missen ze op één cruciale plek. In de begroting wordt namelijk gezegd dat elk verkeersslachtoffer er één teveel is en dat de provincie elk jaar wil streven naar minder verkeersslachtoffers – een prachtige streven waar onze partij uiteraard achterstaat. Wij missen hierin echter de dieren. Klopt het dat zij niet zijn meegenomen in dit streven naar minder verkeersslachtoffers? We willen graag inzichtelijk krijgen hoeveel dierlijke slachtoffers er vallen, welke soorten en waar.

Naast een verwijzing naar ecologisch bermbeheer, mist het aan echt concrete punten om het leefgebied van dieren te versterken in samenhang met het verder ontwikkelen van infrastructuur; net zoals dat concrete oplossingen missen die bijdragen aan het streven naar minder verkeersslachtoffers, mens én dier. Concrete oplossingen zouden kunnen zijn faunapassages, ecoducten, ecologische verbindingen of een aangepaste barrière tussen rijwegen zodat dieren hier niet vast komen te zitten. Staat GS open voor dit soort oplossingen?

Wonen

Wat betreft wonen, oftewel ambitie 6, waren er evenzeer passages waar wij blij van worden. Bijvoorbeeld de inzet voor meer betaalbare en sociale woningen, klimaatadaptief en energieneutraal bouwen, de focus op bouwen binnen bestaand stads- en dorpsgebied, verdichting in steden en het transformeren van verouderdere bedrijventerreinen en leegstaande kantoren of winkels.

Ondanks deze laatste twee punten lijkt de overgrote focus nog wel te liggen op het bouwen van nieuwe woningen. De Partij voor de Dieren ziet graag dat juist het beter benutten van bestaande bebouwing als groot onderdeel van het oplossen van de woningbouwopgave moet worden gezien.

Ook zien we de woningbouwopgave in samenhang met de transitie van het landbouwgebied. Door minder dieren in de vee-industrie te houden, komt ruimte vrij om landbouwgrond om te vormen. Het grootste deel vormen we om tot grotendeels natuur en verder kunnen we die grond inzetten voor een klein gedeelte woningbouw. Behalve dat er zo ruimte ontstaat voor de benodigde woningen is er ook sprake van een kwaliteitsimpuls voor het landschap: we verbeteren het leefklimaat, de woonomgeving en de biodiversiteit.

Omwille van het behouden van het open groen buitengebied blijft de Partij voor de Dieren zich ook uitspreken tegen het bouwen van woningen in Gnephoek en Sliedrecht-Noord. Wij willen geen bebouwing ten koste van groen in Zuid-Holland.

Een groot stuk van de begroting zet uiteen hoe de woningbouw in Zuid-Holland versneld gaat worden – en de Partij voor de Dieren begrijpt de urgentie. Als partij hopen wij wel dat dit niet ten koste gaan van andere belangrijke aspecten die komen kijken bij woningbouw en de maatschappelijke opgaven waar we als provincie mee te maken hebben. Zoals de inzet op duurzame, toekomstbestendige, natuurinclusieve, biobased en energieneutrale woningen of het voeren van goed ecologisch onderzoek in gebieden waar huizen worden gebouwd en uiteraard het handelen naar de resultaten die hieruit voortkomen.

Deze zorg lijkt gegrond gelet op het feit dat in de begroting al wordt aangekaart dat snelheid en betaalbaarheid vóór toekomstbestendigheid gaat – mocht het onvermijdelijk zijn om deze keuze te maken. Wat evenzeer onvermijdelijk is zijn de gevolgen van de klimaatcrisis, hier verwijs ik weer graag naar de recent gepubliceerde klimaat-scenario’s van het KNMI en de oproep die klimaatwetenschappers deze week nog deden. Deze wetenschappers geven aan dat juist het uitstellen van klimaatmaatregelen zorgt voor uiteindelijk hogere kosten. Kiezen vóór toekomstbestendigheid is dus juist kiezen vóór betaalbaarheid.

In de snelheid moet ten slotte ook niet een andere groep inwoners van Zuid-Holland vergeten worden: de dieren. Want woningen voor mensen zijn zeker van groot belang, tegelijkertijd kunnen de dieren ook niet zonder hun leefgebied. De Partij voor de Dieren ziet dus graag dat deze groep vierbenige, meerpotige of vliegende inwoners te allen tijde zorgvuldig wordt meegenomen in de bouwplannen van de provincie.

Kirsten Weitering
Fractievolger Partij voor de Dieren
Provincie Zuid-Holland