Bijdrage KNM commissie notitie Vitale Landbouw

De transitie van de landbouw speelt een cruciale rol bij een betere bescherming van onze aarde en leefomgeving! Via het voedsel dat we eten hebben we een belangrijk instrument in handen om onze aarde beter te beschermen: Minder of geen vlees eten. Ik kom hier later op terug. Producten geproduceerd zonder gifgebruik, op een gezonde en vitale landbouwbodem, een landbouw die bijdraagt aan de versterking van de natuur, aandacht voor dierenwelzijn, waarbij dieren hun natuurlijk gedrag kunnen vertonen, drastische vermindering van het antibioticagebruik. Een forse inkrimping van de veestapel en afschaffing van de intensieve veehouderij is noodzakelijk. We kunnen niet langer de slager, melkboer, bloemist van de wereld zijn. Regionale duurzame productie van voedsel kan helpen om onze kinderen en kleinkinderen een leefbare aarde na te laten en volgens mij zijn we het daar wel over eens.

Kaderstelling transitie

De Partij voor de Dieren vindt het een absolute randvoorwaarde dat er een provinciale kaderstelling is, waarmee de transitie wordt ingegaan. Dat schept duidelijkheid voor de betrokken partners. Binnen de kaders is alle ruimte voor participatie om de transitie inhoud te geven, maar daarbuiten niet meer!

Dus niet alleen op basis van vrijwilligheid meewerken, maar duidelijke kaders stellen, waarbinnen de verandering tot stand komt. En binnen die kaders boeren ondersteunen bij de transitie naar duurzaam geteelde hoofdzakelijk plantaardige gewassen voor mens en dier.

In de notitie staat: ‘Kringlooplandbouw is niet alleen gericht op een goede opbrengst en een zuinig gebruik van grondstoffen en energie, maar ook op zo min mogelijk belasting van klimaat, milieu en natuur. Daarin past ook een verschuiving van productie van dierlijke eiwitten naar meer plantaardige eiwitten, omdat daarvoor veel minder ruimte nodig is.' Dat vinden we een prachtig uitgangspunt, maar binnen vooraf duidelijke kaders!

Er staat in de nota ‘Naast aanmoedigen zal er ook onvermijdelijk moeten worden ingezet op ontmoedigen; ook dat is onderdeel van een transitie.' Eveneens een mooi uitgangspunt, maar niet voldoende. Kaderstelling is noodzakelijk! Graag een reactie.

Dierenwelzijn

Daarnaast is het agrarisch landschap zelf van groot belang. Een natuurrijk landschap, waarin insecten en weidevogels weer kunnen opbloeien en de natuur in die landschappen robuuster wordt, zal ook leiden tot minder schade en overlast door in het wild levende dieren, omdat de natuurlijke balans hersteld kan worden. Vanuit dierenwelzijnsoogpunt vindt de Partij voor de Dieren het van groot belang om hierop in te zetten. We willen dat er, daar waar het toch nog nodig is, wordt ingezet op niet-dodelijke maatregelen. In de notitie wordt hierover niets vermeld. Graag een reactie!

In de nota staat: ‘Hierin past ook een goede zorg voor het welzijn van de landbouwdieren; denk aan voldoende mogelijkheden voor weidegang, een diervriendelijke en veilige inrichting van stalsystemen en aandacht voor dierenwelzijn bij noodzakelijk transport.’ We vinden dat dit nader moet worden uitgewerkt. Er is een enorm dierenwelzijnsprobleem met een overschot aan kalfjes, die een ellendig leven lijden en versleept en gedumpt worden. En we willen bijvoorbeeld dat overal beschutting en schuilmogelijkheden aan weidedieren geboden moet worden tegen extreme weersomstandigheden. Het uitgangspunt moet zijn dat dieren natuurlijk gedrag kunnen vertonen, maar hoe gaat het college dit aanpakken? We willen graag betrokken blijven bij de uitvoering ervan. Kan er bijvoorbeeld een uitvoeringsdocument worden opgesteld, zodat we betrokken blijven bij de uitwerking en resultaten van het beleid? Graag een reactie van de gedeputeerde.

Klimaatbeleid en eiwittransitie

We hebben te maken met klimaatverandering en steeds meer extreme weersomstandigheden (droogte, wateroverlast, hitte en stormen), bodemdaling. De huidige gangbare landbouw put de bodem uit, vergiftigt deze en vervuilt de lucht en het water. Gezien de doelstellingen waar we voor staan, is de transitie in de landbouw noodzakelijk om de milieudoelen te halen. Maar nergens wordt gesproken over de bijdrage van de landbouw aan bijvoorbeeld de stikstofreductie. Waarom niet? Graag een reactie.

In de nota staat: ‘Om de landbouw vitaal te houden, ook voor de langere termijn, moet het anders. Want in de huidige vorm is de landbouw onhoudbaar. De sector die voor een aanzienlijk deel gericht is op productie voor Europa en de wereldmarkt, verkeert in een economisch kwetsbare positie en heeft te hoge emissies naar het milieu……Een transitie van de landbouw en het voedselsysteem is daarom noodzakelijk.’ Maar is het niet vreemd dat de provincie de vlees- en zuivelsector, die grootste bijdrage levert aan klimaatverandering, wil helpen klimaatrobuust te worden, en dus beter in staat wil stellen met de klimaatveranderingen om te gaan, terwijl deze sector grotendeels zelf verantwoordelijk is voor deze klimaatverandering?

De Partij voor de Dieren wil dat het Gemeenschappelijk Landbouwbudget van de Europese Unie gebruikt wordt om boeren te helpen omschakelen naar biologische en duurzame landbouw en bij de transitie naar meer plantaardige productie voor menselijk voedsel. Daarnaast willen we dat de provincie de promotie van duurzame plantaardige producten actief gaat ondersteunen, bijvoorbeeld via campagnes, zodat boeren zonder subsidie een goede boterham kunnen verdienen. Graag een reactie van de gedeputeerde hierop!

De provincie kan daarbij zelf het goede voorbeeld geven door zelf deze producten te gebruiken. En dat gebeurt gelukkig ook al veel in het provincierestaurant. Maar ook bij catering mag veel meer worden ingezet op de verstrekking van biologisch en plantaardig voedsel.

Eiwittransitie houdt een verandering in van ons productie- en consumptiepatroon: een verschuiving van dierlijke naar groene, plantaardige eiwitten. Via regelgeving, belastingen en subsidies kunnen we boeren en andere producenten helpen om te innoveren en over te schakelen naar groene eiwitbronnen. Tegelijkertijd kan de provincie een goede communicatie hierover opzetten. Op basis van zeer veel wetenschappelijke rapporten (RLI, PBL, de WRR en het internationale klimaatpanel van de IPPC van de VN) is inmiddels de algemeen geaccepteerde conclusie: een meer gebalanceerde consumptie van veel minder dierlijke en meer plantaardige eiwitten levert op alle gebieden winst: klimaat, gezondheid, natuur. En die winst moeten we pakken!

We vinden dat klimaatdoelen dieper en breder verankerd moeten worden in het provinciale beleid voor een duurzame toekomst, ook in het landbouwbeleid. Met een meer plantaardig voedselpatroon kunnen we veruit de snelste klimaatwinst boeken. Hier liggen ook kansen voor bijvoorbeeld melkveehouders die vanwege de lage prijzen willen stoppen, maar dat financieel niet kunnen. Zij kunnen overstappen op de verbouw van groene eiwitten.

Nog een voordeel: naast directe reducties van methaan en lachgas, leidt de vermindering van vleesconsumptie ook tot een forse afname van het areaal landbouwgrond, zoals ook in de nota staat verwoord. Hierdoor kan land beschikbaar komen voor andere toepassingen, zoals voor natuur en duurzame energie.

Nederland als deltagebied is niet alleen kwetsbaar voor de gevolgen van klimaatverandering, maar draagt via de huidige grootschalige intensieve veehouderij ook bij aan de klimaatproblematiek.

College, mooie uitgangspunten maar laat in de praktijk zien dat het jullie menens is. Tot nu toe is er weinig terecht gekomen van de vele honderden miljoenen euro’s, die in het agrarisch natuurbeleid zijn gepompt. We vinden dit beleid tot nu toe echt dramatisch! Dit moet echt anders: Alleen nog provinciale steun als agrariërs bijdragen aan werkelijke duurzame, diervriendelijke en milieuveilige landbouw zonder gifgebruik, antibiotica en mestoverschotten. Alleen nog ondersteunen binnen de gestelde kaders die werkelijk duurzaam zijn! En dan moet de vrijwilligheid en vrijblijvendheid eraf. We moeten toe naar een eiwittransitie in de landbouw willen we een daadwerkelijke bijdrage leveren aan een toekomstige leefbare aarde voor mens en dier! Dank u wel.