Bijdrage KNM commissie Start­no­titie Gezond en Veilig Zuid-Holland

Allereerst dank aan het college en de ambtenaren voor deze heldere en goed leesbare startnotitie. Een plezier om te lezen. Complimenten daarvoor. Het is een goed stuk waar we blij mee zijn. En daarnaast de snelle en goede beantwoording van onze technische vragen. Het is voor ons zo verhelderend in complexe materie met veel dwarsverbanden en het helpt ons in het goed begrijpen van dit stuk! Veel dank daarvoor!

Gezondheid is een grondrecht

Het recht op gezondheid is één van grondrechten van onze inwoners (art. 22 Grondwet).

Gezondheid is meer dan afwezigheid van ziekte! Het gaat verder. Bovendien is er steeds meer wetenschappelijk bewijs dat leefstijl ook een effectief medicijn is. Fijn dat het college de meer verdergaande definitie van gezondheid hanteert, namelijk ‘Het gaat ook over het vermogen om te gaan met de fysieke, emotionele en sociale uitdagingen van het leven. Of simpel gezegd: wie ben je en wat wil je? En ben je in staat dat te doen wat je graag wilt doen?’ Daarbij gaat het naast overheidsverantwoordelijkheid ook om een eigen verantwoordelijkheid van mensen zelf.

Gezonde leefstijl en een gezonde leefomgeving

Afwezigheid van langdurige stress is een zeer belangrijk onderdeel van een goede gezondheid. Door steeds meer mensen en vooral ook onder jongeren wordt de toenemende druk op hen als stressvol ervaren en het belemmert een goede fysieke en psychische gezondheid.

Naast het ontbreken van chronische stress houdt een gezonde leefstijl ook gezonde voeding en minder vlees en zuivel eten. Gezonde en meer plantaardige voeding is essentieel voor een gezonde leefstijl en het voorkomen van ziekte.

Ook daar kan de provincie positief op inzetten, zoals het promoten van het eten van groenten, bonen en fruit! 'In de voedselverkenning wordt een integrale provinciale rol onderzocht voor een gezond en veilig voedselsysteem.’ Fijn dat hierbij ook aandacht is voor de eiwittransitie en een meer plantaardig dieet, zoals ook door het voedingscentrum wordt geadviseerd.

Maar ook meer bewegen en meer groen in de omgeving. Het gaat hierbij niet alleen om de kwaliteit van de het groen en de natuur, maar ook de kwantiteit, zeker in onze provincie met een schamele 6% natuur. Een ruime meerderheid van onze inwoners wil meer groen in onze provincie. En ook de coronacrisis bevestigt dit overduidelijk! Daarnaast hebben de gezondste mensen meer ruimte tot hun beschikking. Ruimte scheppen is dus belangrijk! En meer groen kan daarbij helpen.

We vinden het zorgwekkend dat Zuid-Holland van alle provincies de laagste score heeft op het gebied van gezondheid, dus er is veel werk aan de winkel. Hoe denkt het college deze lage score te kunnen verbeteren?

We vinden het goed dat vanuit de brede definitie van positieve gezondheid ook sterk wordt gericht op de fysieke leefomgeving, waarbij ook de relatie naar het sociale domein wordt gelegd. Hier liggen belangrijke raakvlakken in de samenwerking met gemeenten, waar op moet worden ingezet. Wat ons betreft zou de provincie een meer nadrukkelijke rol kunnen pakken op het sociaal domein.

Aanpak Blue Zones

Friesland heeft vanuit het bestuursakkoord ‘Geluk op 1’ een interessante aanpak beschreven met de ‘Blue Zone’ aanpak. Samen werken in de buurttuin, samen bewegen, koken, zorgen voor elkaar, vriendschappen onderhouden: het zijn elementen uit de oorspronkelijke 'blue zones': arme gebieden waar mensen op elkaar zijn aangewezen, Lokale en kleinschalige initiatieven zijn in een tijd van vergrijzing en in krimpgebieden ook bittere noodzaak om de leefbaarheid in stand te houden. De provincie kan hier samen met gemeenten duidelijk veel meer in investeren!

Mensen in de 'blue zones' zijn gezonder en worden gemiddeld veel ouder dan elders. Deze mensen bewegen er meer (in het alledaagse leven), eten gezonder (minder calorieën en minder vlees), hebben een doel in het leven, hebben weinig stress en onderhouden hechte banden met de familie en de gemeenschap. We vinden dit een zeer interessante benadering. Kan de gedeputeerde eens bekijken hoe ze dit in Friesland aanpakken en kijken wat de mogelijkheden voor Zuid-Holland zijn? Graag een reactie.

Vervuiling landbouw, bollenteelt en kassen

Er staat: ‘De provincie Zuid-Holland heeft binnen Nederland momenteel de laagste score op terrein van gezondheid. Met name door de aanwezigheid van grote industriële complexen en relatief veel grote steden met wijken met een lage gezondheidsscore.’

Hierbij wordt vergeten dat juist de grootschalige en intensieve veehouderij en in Zuid-Holland vooral de intensieve melkveehouderij, een nadelige invloed heeft op een schone en gezonde leefomgeving, vanwege de enorme vervuiling van lucht, bodem en water. Maar ook de bollenstreek met haar enorme gifgebruik is een groot gevaar voor een gezonde en veilige leefomgeving, evenals het massale gifgebruik in de kassen, wat leidt tot een enorme milieuvervuiling met nadelige gevolgen voor de leefomgeving. Waarom heeft het college dit niet meegenomen en wat is de aanpak van het college om dit te verbeteren?

Borgen gezonde leefomgeving

Op basis van de Omgevingswet heeft de provincie een regionaal coördinerende en faciliterende rol t.a.v. een gezonde leefomgeving. Er zou een kopje gezondheid en veiligheid in elk beleidsstuk moeten komen! Is de gedeputeerde bereid om dit te bewerkstelligen?

Samengevat, de Partij voor de Dieren heeft een aantal kanttekeningen bij deze startnotitie, maar het document kan wat ons worden vrijgegeven voor inspraak.