Bijdrage KNM commissie Stik­stof­d­ossier

Wat is er tot nu toe in de afgelopen 2½ jaar gedaan op het gebied van het verminderen van stikstof in onze provincie?

• Er zijn natuurdoelanalyses opgesteld
• rapporten TNO TROPOMI en SWECO opgaven ZH zijn opgesteld
• opzet stikstofbank HIC; extern salderen ten faveure van het HIC, maar dat is tevens ook bijdrage aan vermindering stikstof veehouderij en 30% teruggeven aan natuur.

Er moet veel meer vaart achter gezet worden; het gaat veel te traag.

Natuur voorop

De stikstofaanpak is bedoeld om de kwaliteit van de natuur te bevorderen, omdat we door vervuilende economische activiteiten decennialang de natuur ernstig hebben aangetast. DAAROM moeten we de stikstofdepositie aanpakken en niet, zoals vermeld, om gelijk weer de ‘economische winst’ ervan te innen! De voorgestelde maatregelen zijn onvoldoende om het probleem aan te pakken en er moeten meer maatregelen genomen worden om de natuur uit te breiden en te versterken, maar vooral ook te verbinden via robuuste netwerken. Maar vooral echte bronmaatregelen vanuit de economie nemen om de stikstofbijdrage van de landbouw van 20% in Zuid-Holland zo snel mogelijk te reduceren! We zullen moeten toewerken naar een economie die binnen de grenzen blijft van wat de aarde en de natuur aan kunnen en dan hebben we nog een hele weg te gaan! Het gevoerde overheidsbeleid beschermt de natuur onvoldoende. Dat heeft ook de Raad van State bepaald in zijn uitspraak van mei 2019 over de PAS en deze heeft dus een boomerangeffect. We krijgen het nog zwaarder terug op ons bord.

In de Position Paper staat: ‘Via de Zuid-Hollandse aanpak stikstof zetten we ons in om de natuur te herstellen, waardoor we ook weer vergunningen kunnen verlenen voor economische en maatschappelijke activiteiten.’ De provincie schenkt aandacht aan natuur, omdat de economische activiteiten door moeten kunnen gaan! Alleen de natuur herstellen om de economie weer te laten groeien in plaats van het prioritaire belang van natuur in te zien. De economie moet werkelijk ‘sustainable’ worden, en niet terug naar het ‘oude normaal’.

De Partij voor de Dieren is voorstander van meer en robuustere natuur, die tegen een stootje kan. Hier moet veel meer in worden geïnvesteerd, want de natuur is het kind van de rekening in onze expansiedrift, maar krijgt nu de zwarte piet toegeschoven, terwijl het ons menselijk handelen is dat moet veranderen.

Even de feiten op een rij.

• Nederland is de grootste uitstoter van stikstof (per ha) van heel Europa. We stoten gemiddeld vier keer zoveel uit dan andere Europese landen.
• De Nederlandse landbouw zorgt voor 45 procent van de stikstofneerslag. In 72 procent van de natuurgebieden daalt te veel stikstof neer met alle nadelige gevolgen van dien.
• Ook al krijgen wij 35 procent van onze stikstof vanuit het buitenland, wij exporteren 2 maal zoveel NAAR het buitenland. Dat maakt ons één van de grootste exporteurs van stikstof in Europa!
• Stikstof is ook slecht voor onze eigen gezondheid. Door luchtvervuiling worden we ziek en gaan we eerder dood. Stikstof kost ons gemiddeld 4 maanden van ons leven.

Brief Gedeputeerde voortgang stikstofdossier

Pas in juli 2023 moeten alle provincies gebiedsplannen stikstof hebben ingediend bij het rijk! En om daar te komen hebben de provincies een routekaart opgesteld! Dat duurt wat onze fractie betreft echt veel te lang en we willen dat de provincie nu maatregelen gaat treffen. Na twee jaar praten is er daadwerkelijk nog nagenoeg niets gebeurd. We vinden dat de overheid haar verantwoordelijkheid moet nemen en niet moet wachten. Zoals we met corona snel maatregelen kunnen treffen, moet dat met een urgent probleem als de stikstofcrisis ook gebeuren!

Per 2035 moeten bestaande bronnen 50 procent minder stikstof uitstoten en vanaf 2025 moet er voldoende stikstof ontwikkelruimte zijn. Hoe stelt het college zich dat voor als er in 2025 meer ontwikkelruimte moet komen, terwijl we nu nog moeten starten met de maatregelen en het alsmaar vooruit schuiven? Graag een reactie.

Landbouw

Het is niet uit te leggen waarom we in Nederland de slager en de melkboer van de wereld willen zijn, die kaas exporteert naar Canada en varkens naar China, terwijl er te weinig ruimte overblijft voor de Nederlandse bevolking om te wonen en te recreëren en de biodiversiteit dramatisch afneemt. Maar liefst twee derde van alle grond in Nederland wordt gebruikt voor landbouw. In veel gevallen voor het verbouwen van veevoer dat daarmee niet alleen de beschikbare ruimte letterlijk opslokt, maar ook enorme uitstoot van fijnstof, stikstof en broeikasgassen faciliteert. Al die grote groene vlaktes met Engels raaigras en snijmais, waar verder niets groeit, ontnemen mensen, dieren, en de natuur de ruimte voor een natuurlijke leefomgeving. De Partij voor de Dieren wil niet alleen kringlooplandbouw, maar wil toewerken naar biologische kringlooplandbouw, die natuurinclusief is.

Dan de pilot Nieuwkoop: Voor deze pilot worden indicatoren als het aantal gerealiseerde emissiearme vloeren en het aantal gesloten contracten voor verleasen van stikstofruimte gehanteerd. Daar is de PvdD al helemaal geen voorstander van!

Technische maatregelen om ammoniak te reduceren via bijvoorbeeld andere stalsystemen zijn onvoldoende effectief gebleken. Bovendien leveren de hoog-technische stalsystemen geen bijdrage aan de biodiversiteit, weidegang, dierenwelzijn, een prettige leefomgeving en tal van andere maatschappelijke pluspunten die extensieve veeteeltbedrijven wél kunnen leveren. Daarnaast leiden deze technische ‘end of pipe’ oplossingen vaak tot hoge investeringen voor boeren, terwijl de effectiviteit onzeker is.

De omslag naar een natuurvriendelijke landbouw is alleen mogelijk als de inspanningen die boeren hiervoor moeten leveren voldoende worden beloond en gewaardeerd. Om dit te kunnen realiseren is het noodzakelijk de kosten en publieke waarden van biodiversiteit in de hele keten te verankeren. Bijvoorbeeld via het internaliseren van milieukosten, het realiseren van een betere prijs voor natuurvriendelijk geproduceerd voedsel, een omslag van kwantiteit naar kwaliteit van productie, stimulerend beleid voor boeren die willen omschakelen en strenge regelgeving om achterblijvers te dwingen verder verlies tegen te gaan. De snelheid waarmee deze transitie tot stand wordt gebracht is bepalend voor ons welzijn en de welvaart, het toekomstperspectief voor agrarische ondernemers en de kwaliteit van het landelijk gebied. Voor stoppers mag een perspectief niet ontbreken, omdat daarmee grond beschikbaar komt voor bedrijven die willen extensiveren.

Kortom minder vee en geen greenwash maatregelen en technische aanpassingen. En zeker niet het verleasen van stikstof! Dat helpt het stikstofprobleem niet op te lossen!

Haven Industrieel Complex

Ik steun de oproep van de heer Schonewille om het SWECO en TNO rapport meer uit te leggen. Bij de actielijnen wordt voorrang gegeven aan het HIC. En dat zijn voornamelijk de vervuilende bedrijven als Shell, BP, Exxon etc (ruim 2400 bedrijven houden zich bezig in of met het HIC!). We vragen ons af waarom. Graag een antwoord van de gedeputeerde.

Wij vinden het onbegrijpelijk dat voor het HIC het verleasen van stikstofruimte wordt gebruikt via een stikstofdepositiebank. Dat werkt het gegoochel met cijfers en fraude in de hand. We hebben het gezien met de PAS en zijn behoorlijk teruggefloten. We begeven ons hiermee weer op dezelfde glijdende schaal en dat moeten we zeker niet willen! We verwachten hiermee hetzelfde probleem.

Ik begrijp dat het HIC een begin heeft gemaakt met de energietransitie en dat ontwikkeling dan dus nodig is. Maar wordt er überhaupt wel gekeken naar wat de werkelijke bijdrage aan stikstofdepositie is van het HIC? Dat willen we graag weten! Graag een reactie van het college.

Bij de actielijn HIC is het doel: op de lange termijn, inrichten robuust kader voor effectief gebruik stikstofruimte binnen natuurdoelstellingen. In de uitvoeringsagenda stikstof wordt gesproken over HIC maatregelen in Q2,Q3 en Q4 2021. Is het juist dat deze nog helemaal niet zijn uitgevoerd? En zo nee, wanneer dan wel?

Het Haven Industrieel Complex valt buiten de scope van stikstofonderzoek. Over de stikstofruimte die benodigd is voor ontwikkeling van Maasvlakte 2 is het college in overleg met het Rijk. Dit gesprek is door het Rijk verbonden aan de kabinetsformatie en wordt beïnvloed door het voornemen bij de beoordeling van projecten de doorrekening van de stikstofeffecten tot 25 km te begrenzen. Dit kan toch niet waar zijn! Graag nadere uitleg van het college! Er loopt voor het havenindustriecomplex een traject om te werken aan stikstofreductie én aan het kunnen blijven verlenen van vergunningen voor activiteiten in de haven. Maar kan dat nog steeds dan? En wat is dan dus de uitstoot?

Woningbouwopgave

De een paar jaar geleden opgetuigde PAS is de reden dat de woningbouw nu verder is vastgelopen. Wordt er ook onderzocht op welke wijze woningbouw minder stikstofuitstoot kost?
De PvdD vindt dat gemeenten de CO2-uitstoot moeten meenemen in de businesscase van grondexploitatie voor nieuwbouw en/of mee laten wegen als EMVI-criteria bij gebiedsaanbestedingen voor woningbouw. Bouwers en leveranciers van materialen zouden direct financieel beloond kunnen worden als ze woningen maken die minder CO2. Het is wat ons betreft daarom niet alleen maar bouwen, bouwen, bouwen, maar actie, actie, actie voor meer CO2 neutrale woningen en emissieloos bouwmateriaal. Ook moet de CO2-emissie van woningen gecompenseerd worden door het financieren van de aanleg van een evenredig nieuw bos. Buck Consultants is gevraagd om drie mogelijke scenario’s uit te werken voor de rol die een overheid (gemeente) zou kunnen hebben in het proces van het realiseren van efficiënte en schone bouwlogistiek en bouwhubs . Is het college bereid om dit met de partners te bespreken?

Samenvatting

De PvdD stelt de volgende maatregelen voor:

• Investeer in robuuste en verbonden natuurgebieden en natuurherstel
• Werk gericht toe naar economische activiteiten, die passen binnen de draagkracht van de aarde en de natuur
• Maak een actieplan met langetermijnbeleid en concrete afrekenbare doelen
• Voer regie op een transitie naar grondgebonden biologische, natuurinclusieve kringlooplandbouw, waarbij wordt toegewerkt naar de duurzame productie van meer plantaardig voedsel
• Werk i.s.m. andere overheden beleid uit in een gebiedsgerichte aanpak nabij Natura 2000-gebieden.
• Aanpak vliegverkeer

Carla van Viegen
Statenlid Partij voorde Dieren
Provincie Zuid-Holland