Bijdrage KNM commissie toetsbaar voor­ontwerp Zuid-Hollands Programma Landelijk Gebied ( ZH-PLG )

Gebiedsprocessen

Allereerst hartelijk dank voor de goede beantwoording van onze technische vragen. De PvdD heeft zeer veel waardering voor de goed uitgewerkte gebiedsprocessen voor wat in elk gebied nodig is. Indrukwekkende overzichtskaarten! Dat is een enorme klus geweest. Chapeau voor de ambtenaren en het college! We vragen aandacht om heldere kaders mee te geven voor de uitwerking, zodat daar geen misverstand over kan bestaan. We lezen bijvoorbeeld dat de agrarische sector Voorne-Putten zonder afstemming een eigen gebiedsproces gaat opstellen. Dat vinden we onwenselijk.

Een paar algemene opmerkingen.

We missen de aanpak van de buitendijkse gebieden in het deelgebied Zuid-Hollandse Delta, waar veel moet gebeuren in de uitwerking van de gebiedsprocessen. Graag een reactie.

Het is goed te lezen dat alle sectoren bijdragen aan de doelen in het landelijk gebied.

We vinden het belangrijk dat de brede welvaartsmonitor verder wordt uitgewerkt en toegepast!

Natuur

Het gaat niet goed met de Zuid-Hollandse natuur zo lezen we. Al jarenlang is op veel terreinen een nog steeds dalende trend te zien, zowel binnen als buiten de beschermde natuurgebieden. Het ecosysteem staat voor veel uitdagingen, zoals een biodiversiteitsverlies, stikstofoverschot, klimaatverandering, waterkwaliteit, waterbeschikbaarheid en versnippering van leefgebieden. Onomkeerbare schade dreigt. Ondanks strikte bescherming bevinden circa 90% van de Habitattypen (soorten leefgebieden) en 75% van de Habitatrichtlijnsoorten (planten en dieren) zich in Nederland in een ongunstige staat van instandhouding. In Zuid-Holland staan 19 van de 21 Natura 2000- gebieden er slecht voor. Het roer moet om!

Drie procent van Zuid-Holland bestaat uit bos en ook de inzet op meer bos en bomen vinden we heel belangrijk als oplossing voor de vele problemen! Dat mag van ons nog wel meer dan 400 ha worden tot 2028.

Meer natuur is een essentiële maatregel om heel veel problemen tegelijk aan te pakken en onze leefomgeving weer gezond te maken. Natuur vormt een basisvoorwaarde voor een groot deel van een brede welvaart (werken, wonen) en een gezonde leefomgeving voor mens en dier. De Partij voor de Dieren wil dan ook dat er ingezet gaat worden op de aanleg van de oorspronkelijke Ecologische Hoofdstructuur qua oppervlakte. Meer natuur helpt heel veel problemen tegelijk op te lossen. De Partij voor de Dieren wil dat dit als randvoorwaarde wordt opgenomen in de oplegnotitie richting het Rijk.

Een groot pijnpunt blijft toch wel de realisatie van de 100 km ecologische verbindingen. Het ZH-PLG meldt dat financiering ontbreekt om deze aan te leggen, terwijl ze wel voor 2027 als onderdeel van het NNN moeten zijn gerealiseerd. Hoe gaat het college dit realiseren?

Overgangsgebieden

De Partij voor de Dieren is zeer positief over het realiseren van overgangsgebieden grenzend aan Natura 2000 gebieden, omdat deze gebieden een bijdrage leveren aan de natuurdoelen en spreidingsdruk van recreatie. Zeker rond de gebieden Meijendel, de Hollandse Duinen, Nieuwkoopse Plassen, Linge en Diefdijk Zuid is een overgangsgebied noodzakelijk!

Recreatie

Zuid-Holland heeft het minste areaal groen per inwoner en het aantal inwoners neemt toe. Ook extra recreatieruimte in nieuwe gebieden buiten de Natura 2000-gebieden vindt de Partij voor de Dieren nodig om de Naturagebieden te ontlasten qua recreatiedruk en hierop te sturen.

Landbouw

In de stukken is de focus erg gericht op de instandhouding van het huidige landbouwsysteem en te weinig op natuurherstel. De inzet op de landbouw moet wat de Partij voor de Dieren betreft, zijn gericht op systeemverandering en extensivering en op een natuurinclusieve veehouderij en niet op innovatieve toverstallen met instandhouding van deze intensieve veehouderij. Dat is symptoombestrijding, terwijl het roer echt om moet. Stoppen met de intensieve vee-industrie en boeren daarbij helpen, zowel financieel als zeker ook sociaal-maatschappelijk. Bijna iedereen weet wel dat de huidige intensieve landbouw geen toekomst heeft. Boeren hebben het vertrouwen in de overheid verloren door het zwalkende overheidsbeleid, één van pappen en nathouden. Geef duidelijkheid om de veehouderij een dierwaardig en duurzaam toekomstperspectief te bieden. En dat is er: boeren kunnen namelijk volop plantaardige gewassen telen voor voedsel en vezelgewassen die hard nodig zijn in de bouw, zoals vlas, hennep, miscanthus en zonnekroon. Consumenten willen weten waar hun voedsel vandaan komt en nemen het initiatief om samen met boeren voedselcoöperaties op te richten. Weerstand hoort ook gewoon bij een veranderingsproces. Je kunt niet blijven polderen. We moeten door! Het opbouwen van een duurzame toekomstige sector is belangrijker dan het financieren van de afbraak van een verouderde branche!

De Partij voor de Dieren heeft moeite met de ‘Low-Regret’ projecten en maatregelen, omdat deze een risico vormen dat zij juridisch, inhoudelijk of financieel niet houdbaar zijn. Deze voorbeelden zijn er al: de PAS, emissiearme vloeren enz. We vinden het onverantwoord richting boeren om hierop in te zetten. Het vertrouwen van boeren in de overheid is al laag en wordt nog veel lager als we inzetten op deze risicovolle innovaties. Het is Russisch roulette spelen met boeren. Niet doen dus!

Dierenwelzijn

In de stukken staat één keer ‘verbeterd dierenwelzijn benoemd’ maar wordt op geen enkele wijze nader uitgewerkt. Innovatieve stalsystemen verbeteren het dierenwelzijn niet! Bij de keuze voor een integrale aanpak hoort ook zeker de verbetering van het dierenwelzijn in de veehouderij. En daar vinden geen aanpak voor. Wordt er ook een KPI dierenwelzijn ingesteld? De veehouderij moeten worden aangepast aan het natuurlijk gedrag van het dier in plaats van het dier aanpassen aan innovatieve stalsystemen. Ook dieren in de veehouderij moeten natuurlijk gedrag kunnen vertonen, zoals verplichte weidegang, niet onthoornen, kalf bij de koe, geen hormonen toedienen om de vruchtbaarheid te bevorderen, omdat dit gepaard gaat met immens dierenleed bij paarden op bloedboerderijen om deze hormonen te produceren); en minder antibioticagebruik. Als laatste niet het dier aanpassen aan het voer, maar het voer aanpassen aan de natuurlijke behoefte van het dier.

KPI’s

De Minister van LNV noemt in zijn brief aan de Kamer uit 2022 de uitwerking van kpi’s, waaronder dierenwelzijn, waarbij drempel- en streefwaarden concreet maken wat dan een goede landbouwpraktijk is. Goed dat er ingezet wordt op de Kritische Prestatie Indicatoren (KPI’S), waardoor het doelbereik meetbaar wordt en duurzaamheidsprestatie gericht beloond kan worden.

Glastuinbouw

Op dit moment teelt slechts 20 procent van de tuinbouwers in Zuid-Holland natuurinclusief. Het streven van de maatregel is dit aandeel te verhogen naar 75%. De PvdD is blij met deze ambitie en ziet uit naar een effectieve inzet hiervoor. Door deze omschakeling naar natuurinclusieve tuinbouw zal de sector minder kunstmest en landbouwgif gaan gebruiken en dat is hard nodig als je naar de waterkwaliteit in de glastuinbouwgebieden kijkt. Intensieve handhaving, kennisontwikkeling en communicatie zijn essentieel om de middels wetgeving af te dwingen fysieke maatregelen effectief te laten zijn.

Bollen- en boomteelt

Als je de kaarten bekijkt moet ook het gifgebruik, fosfaat en nutriëntenuitspoeling bij de bollen en boomteelt drastisch omlaag om de KRW-doelen te behalen. En de tijd dringt.

Water en KRW

Het water- en bodemsysteem loopt tegen zijn grenzen aan. De oppervlaktewaterkwaliteit in Zuid-Holland is niet op orde. Dit komt met name door verhoogde concentraties aan nutriënten en bestrijdingsmiddelen. Er moet fors worden ingezet op versnelling willen we de KRW doelen nog halen We zijn nu 23 jaar verder en nog niet veel opgeschoten.

De knelpunten m.b.t. zoetwater- en drinkwatervoorziening nemen toe. De drinkwatervoorziening kan zelfs op korte termijn al urgent worden zo staat er. De woningbouwopgave in Zuid-Holland leidt tot 2030 al tot een toename in de drinkwatervraag van 30%. Vergroening van stedelijk gebied (voor biodiversiteit, leefbaarheid en voorkomen van hittestress) leidt ook tot toename van de watervraag. Hiervoor is prioritaire aandacht nodig! Er moeten zoetwaterbuffers worden gecreëerd voor de natuur en er zal moeten worden ingezet op wateropvang in natte tijden voor de landbouw. De prioriteit bij urgentie gaat wat de PvdD betreft uit naar drinkwatervoorziening en waterbuffers voor de natuur en landbouw. Deze willen we toevoegen aan de maatregelen.

Klimaatdoelen

De provincie heeft zestien maatregelen uitgewerkt.

Samengevat willen we de volgende toevoegingen van de maatregelen in de oplegnotitie dat meegezonden wordt naar het Rijk.

• Maatregel Verduurzaming veehouderij. We willen dat hieraan wordt toegevoegd:
• Maatregel verbeteren dierenwelzijn in de veehouderij via KPI
• Landschap en natuurversterking
• Maatregel NNN en aanleg oorspronkelijke EHS qua oppervlakte
• Toekomstbestendig watersysteem:

Toevoeging: maatregel drinkwatervoorziening

Toevoeging: maatregel waterbuffers natuur en landbouw

Carla van Viegen
Fractievoorzitter Partij voor de Dieren
Provincie Zuid-Holland