Bijdrage Provin­ciale Staten Begroting 2025

Klimaatcrisis

Ruim een halve eeuw geleden werd door de Club van Rome al grote bezorgdheid uitgesproken over de uitputting van natuurlijke hulpbronnen, vervuiling en lineaire economische groei. Maar 50 jaar later is er niet veel verbeterd en valt de klimaatcrisis niet meer te ontkennen: massale overstromingen met vele doden tot gevolg, droogte en extreme hitte met bosbranden tot gevolg. Onze fractie vindt dat dit de hoogste prioriteit moet krijgen bij alle overheden. We moeten alles op alles zetten om binnen de anderhalve graad opwarming te blijven om desastreuze gevolgen voor ecologie en economie te voorkomen! We tekenen daarom ook van harte de motie van D66 mee.

Natuur en Waterkwaliteit

Ook zullen we alle zeilen moeten bijzetten om onze afgesproken natuur- en waterkwaliteitsdoelen te halen. Binnen de provincie Zuid-Holland is PFAS een belangrijk onderwerp vanwege de schadelijke effecten voor mens, dier, natuur en milieu. Waterschappen hebben een belangrijke taak op het gebied van waterkwaliteit en de zuivering van stedelijk afvalwater. Onlangs is in het waterschap De Dommel een motie aangenomen, waarbij er een brandbrief om de urgentie van vermindering van PFAS wordt gestuurd aan het Rijk. Steeds meer waterschappen, waaronder Rivierenland, Rijnland, Schieland en de Krimpenerwaard, Hollandse Delta en De Stichtse Rijnlanden hebben zich al achter de brandbrief voor een versneld PFAS verbod geschaard. In oktober 2024 heeft een meerderheid van de Tweede Kamer ingestemd met een motie om voor de zomer een verbod op het lozen van PFAS uit te werken. Dit is van groot belang voor het behalen van de Kaderrichtlijn Water-doelen in 2027. We dienen een motie in waarin we als PS en GS uitspreken om de waterschappen te steunen in hun terechte strijd tegen PFAS, waarbij we als provincie de brandbrief van de waterschappen onderschrijven, en daar waar kan samen met de waterschappen op te trekken.

Stilte

Zuid-Holland heeft 16 stiltegebieden. De natuur, maar ook mensen hebben baat bij meer stilte in onze geluidsvolle provincie. Veel mensen hebben last van stress, spanning en drukte en mensen zoeken de natuur juist op om bij te komen en te genieten van rust en stilte. Stilte draagt bij een ontspanning en mentale en psychische gezondheid. In een motie verzoekt onze fractie het college om te onderzoeken of, en zo ja in welke natuurgebieden in Zuid-Holland stiltegebieden kunnen worden toegevoegd.

Gezonde leefomgeving

In het coalitieakkoord is opgenomen dat de coalitie wil werken aan een toekomst waarin boeren trots kunnen zijn op hun vak, een eerlijk inkomen verdienen en bijdragen aan een gezonde leefomgeving. Voor onze inwoners is een gezonde en veilige leefomgeving van groot belang! Bestrijdingsmiddelen kunnen invloed hebben op een gezonde en veilige leefomgeving. In een motie verzoekt onze fractie het college om bij de uitwerking van het beleid over gezonde en veilige leefomgeving te onderzoeken op welke wijze effecten van blootstelling aan een combinatie van gewasbeschermingsmiddelen onderdeel van het provinciale gezondheidsbeleid kan uitmaken en de uitkomsten van het onderzoek met PS te delen.

Mercosur

Zuid-Hollandse boeren maken zich zorgen dat het Mercosur verdrag tot oneerlijke concurrentie zal leiden. Het Mercosur-verdrag tussen de Europese Unie en de Mercosur-landen kan namelijk aanzienlijke negatieve gevolgen hebben voor de agrofoodsector in Nederland en het verdrag kan de gewenste transitie naar een duurzame agrofoodsector negatief beïnvloeden. Het akkoord binnen de EU met de Mercosur-landen houdt een vergaande liberalisatie van de handel in landbouwproducten in. Verwacht wordt om eind 2024 een definitieve deal te sluiten. De Tweede Kamer heeft in 2020 een motie aangenomen om steun voor het Mercosur-verdrag in te trekken vanwege onder meer lagere landbouwstandaarden in de Mercosur-landen en oneerlijke concurrentie voor Europese boeren. Dit gevaar dreigt ook voor de Zuid-Hollandse boeren.

De Tweede Kamer heeft ook in 2023 een motie aangenomen waarin het kabinet wordt verzocht in Europa duidelijk te maken dat Nederland een Mercosur-verdrag waarin de landbouw is opgenomen, zal blokkeren. Aansluitend hierop is in het Zuid-Hollandse coalitieakkoord opgenomen dat bij het toekomstperspectief van de landbouw ook een verdienvermogen voor de landbouw op lange termijn hoort. Onze fractie vindt dat boeren in Zuid-Holland beschermd moeten worden tegen oneerlijke concurrentie. Onze fractie dient een motie in waarbij we GS oproepen om:

• voor eind 2024 de mening van Provinciale Staten kenbaar te maken aan de Tweede Kamer en het Kabinet;
• zich bij het Kabinet respectievelijk de verantwoordelijke ministeries actief te verzetten tegen het Mercosur-verdrag;
• verslag uit te brengen van de verrichte inspanningen.

Woningbouw

De Partij voor de Dieren vindt evenals veel andere fracties woningbouw belangrijk. Voor onze fractie zijn natuurinclusief en duurzaam bouwen wel belangrijke randvoorwaarden, evenals niet bouwen in de groene ruimte met extra aandacht voor starters, senioren en één- of twee persoons huishoudens. In de begroting zien we ook de ambities voor toekomstbestendig bouwen terug. Wat ons betreft zijn dit goede ambities en willen we GS met klem vragen zich hiervoor optimaal in te blijven zetten. Het is essentieel dat nu wordt ingezet op toekomstbestendige bouw om zo hogere kosten in de toekomst te voorkomen.

Duurzaamheid

De provincie heeft landbouwgronden in eigendom en verpacht deze aan agrariërs. Buiten het NNN-netwerk worden er geen nadere eisen gesteld aan het agrarisch gebruik van gronden die in bezit zijn van de provincie, zo bleek uit de beantwoording van onze technische vragen. Maar wil sterk inzetten op verduurzaming van de landbouw en verbetering van de waterkwaliteit in Zuid-Holland en heeft hiervoor vele miljoenen euro’s vrijgemaakt. Het is belangrijk dat de provincie hierbij zelf het goede voorbeeld kan stellen door duurzaamheidseisen, zoals voorwaarden met betrekking tot bloem- en kruidenrijk grasland, maaibeleid, maaidata, waterpeil, mestgebruik e.d., te stellen bij het verpachten van landbouwgronden, die provinciaal eigendom zijn. In een motie verzoeken we het college om duurzaamheidseisen ten aanzien van het landbouwgebruik te stellen bij nieuwe pachtovereenkomsten met agrariërs van landbouwgronden, die in eigendom van de provincie Zuid-Holland zijn;

Voorzitter. We willen nog een ander punt aankaarten met betrekking tot duurzaamheid. De provincie Zuid-Holland geeft nog niet altijd duurzame geschenken. Duurzaamheid is een belangrijk onderdeel van het coalitieakkoord zoals dat bij de provinciale inkoop en bedrijfsvoering duurzaamheid, innovatie, sociale aspecten en circulariteit randvoorwaardelijk zijn. Hiermee geeft de provincie als organisatie het goede voorbeeld. In een motie verzoekt onze fractie het college dat de provincie Zuid-Holland vanaf 2025 alleen nog duurzame geschenken geeft.

P&C cyclus

Als laatste dienen we een motie in om de P&C cyclus te verbeteren en dan met name de evaluatie en mogelijk volgende bijsturing van beleid. We verwachten dat in de eerstvolgende Voorjaarsnota waar nodig aanpassingen worden opgenomen om doelen wel te bereiken.

Voorzitter tot slot. De meeste politieke partijen stellen de mens centraal en het dier telt niet mee. Alles richt zich op de medemens. En vanuit een liefdevolle houding zullen we verder moeten kijken dan alleen de menselijke belangen. Dieren hebben net als wij, recht op leven en welzijn. Het is tijd dat we onze blik verruimen. Om met Albert Schweitzer te spreken: ‘Ik ben leven dat leven wil, te midden van leven dat leven wil.’ Dank u wel.

Carla van Viegen
Fractievoorzitter Partij voor de Dieren
Provincie Zuid-Holland