Bijdrage Provin­ciale Staten Voort­gangs­rap­portage Stikstof

De Zuid-Hollandse natuur lijdt nog elke dag onder de schadelijke gevolgen van te veel stikstof. Daarom vindt de Partij voor de Dieren dat volop moet worden ingezet op forse stikstofreductie om de natuur te herstellen. Een eerste en voor de hand liggende oplossing in de aanpak is het intrekken van langdurig ongebruikte stikstofrechten, zoals ook door de rechter is aangegeven in de zaak van de Amercentrale in Brabant.

Eén derde van de Nederlandse grond gaat op aan het telen van groenvoer voor 4 miljoen koeien. Samen produceren die jaarlijks zo’n 14 miljard liter melk. Het is ruim drie keer zoveel als we in Nederland op kunnen. De rest exporteren we. Voor al die melk betalen we nu de rekening. Nergens ter wereld is het stikstofprobleem zo groot als in Nederland en ook biodiversiteitsverlies is aanzienlijk groter dan elders in Europa en in de wereld. Van beide is de melkveehouderij een belangrijke veroorzaker. Het landbouw SYSTEEM moet op de schop en we moeten toe naar een forse reductie van de intensieve veehouderij.

Extern salderen

Extern salderen is het overnemen van stikstofruimte van een bedrijf dat geheel of gedeeltelijk stopt. Het salderen biedt ruimte aan bijvoorbeeld infra- of woningbouwprojecten die te veel stikstofdepositie veroorzaken. Een groot gevaar is dat het fraude met stikstofuitstootrechten in de hand werkt. Een recente uitspraak van de Raad van State noodzaakt echter tot aanvullende onderbouwing van het extern salderen door de provincie Gelderland en andere provincies zullen mogelijk volgen. De juridische houdbaarheid is niet gegarandeerd. We hebben hierover grote zorgen bij elke vorm van extern salderen en verwachten dat hier hetzelfde zal gebeuren als met de Programmatische Aanpak Stikstof (PAS) en ik zal dit nader toelichten.

Het uitstoten van stikstof is geen recht, maar een Wnb vergunning. En met een vergunning valt niet te handelen, maar is gekoppeld aan een bedrijf of persoon. Je kunt bijvoorbeeld wel je auto uitlenen, maar niet je vergunning om die auto te besturen. Dat is je rijbewijs.

Wnb-vergunningen worden afgegeven voor het verrichten van een activiteit. Een vergunning, en de benodigde emissieruimte voor het verrichten van de activiteit die daarmee onlosmakelijk is verbonden, is niet apart overdraagbaar. Een dergelijke vergunning geeft geen recht op verhandelbare stikstofemissie. Dat er geen emissierechten bestaan heeft de rechtbank in Den Haag vorig jaar bevestigd. Bij externe saldering laat een vergunninghouder diens toestemming (gedeeltelijk) intrekken of wijzigen en staat het hem als saldogever vrij om een vergoeding te vragen van de saldo-ontvanger. Omdat er geen emissierechten bestaan, is het niet mogelijk om een inschatting te maken van de waarde van stikstofruimte in afgegeven natuurvergunningen. Ook onderzoekers van de Universiteit Wageningen stellen in een wetenschappelijke toets van de provinciale opkoopregeling dat het de doeltreffendheid ten goede komt als je de mogelijkheid van extern salderen NIET open laat en adviseren daarmee natuurvergunningen te laten vervallen.

De Partij voor de Dieren vraagt het college te stoppen met extern salderen zolang de juridische houdbaarheid ervan niet is gegarandeerd. Want anders zullen ondernemers juist de dupe zijn van deze regeling. Graag een reactie en we houden hiervoor een motie achter de hand.

Intern salderen

De €678 miljoen die het demissionaire kabinet heeft uitgetrokken om met technische maatregelen de stikstofuitstoot uit de veehouderij te verminderen, zullen weggegooid belastinggeld blijken. In het gunstigste geval blijft de uitstoot gelijk, en in het ergste, en meest waarschijnlijke, geval neemt die zelfs toe. En beide gevallen zijn in strijd met de Wet Natuurbescherming. Veehouders mogen hun aantal dieren uitbreiden, mits ze ervoor zorgen dat de stikstofuitstoot - door technische maatregelen zoals een ‘emissiearme’ stalvloer, of ander voer - niet toeneemt. Dat wordt intern salderen genoemd. Sinds begin 2021 is hiervoor geen nieuwe natuurvergunning meer nodig. De Partij voor de Dieren vindt dit zeer zorgwekkend, want daarmee heeft de overheid nog minder zicht op wat veehouders doen, in een tijd dat stikstof juist onder een loep moet liggen. Hierdoor neemt de fraudegevoeligheid toe met meer natuurschade en dierenleed als gevolg.

Bovendien stapelen de rapporten zich op waaruit blijkt dat technische stalmaatregelen, zoals luchtwassers of emissiearme stalvloeren, leiden tot een hoger risico op explosiegevaar en stalbranden. Daarbij reduceren de maatregelen structureel minder stikstof dan wat de producenten beloven. Er zijn ‘emissiearme’ stallen die zelfs voor meer uitstoot zorgen dan gangbare stallen. En daarmee blijft de overheid in overtreding van de wetten voor natuurbescherming, die voorschrijft dat de natuur niet mag verslechteren. Door experts is bovendien vastgesteld dat de stikstofuitstoot op korte termijn 70 procent moet verminderen om de verslechtering van de natuur een halt toe te roepen.

Qua dierenwelzijn vinden we dat om het stikstofprobleem op te lossen dieren niet moeten worden aangepast aan het economisch systeem door bijvoorbeeld ander voer of een ander stalsysteem, maar dat het economisch systeem moet worden aangepast aan het natuurlijk gedrag van dieren. En daar is nog een wereld te winnen! Dieren moeten kunnen leven naar hun aard, het voer krijgen dat ze van nature nodig hebben en hun gezondheid bevordert en niet het voer dat in het belang is van het economisch systeem om stikstof te verminderen.

We vragen het college te stoppen met intern salderen, zolang niet is gegarandeerd dat de stikstofdepositie zal afnemen. We houden hiervoor een motie achter de hand.

Carla van Viegen
Statenlid Partij voor de Deren
Provincie Zuid-Holland