Schrif­te­lijke vragen bos- en bomen­beleid

Indiendatum: 29 nov. 2020
Antwoorddatum: 1 dec. 2020

GS brief

1) Pag.3 GS brief. Er staat: ‘Uit de verkenning en een kaartanalyse blijkt dat de kansen voor uitbreiding van bos en bomen binnen het NNN beperkt zijn.’ Is de grootste belemmering het open landschap en het houden daarvan? Wat is er voor nodig om bijvoorbeeld een deel ervan niet meer open te houden, maar bossen aan te planten?

De grootste belemmering zijn de andere natuurdoelen die gebaat zijn bij een open landschap. De begrenzing van het NNN is hier in Zuid-Holland op afgestemd.

• In bestaand NNN van de duinen willen we bijvoorbeeld de open duingraslanden en natte duinvalleien behouden. Deze herbergen veel Europees zeldzame en beschermde natuurwaarden.

• We hebben binnen het NNN veel weidevogelgrasland. Ook hier willen we geen bomen planten.

• Ook grote delen van de Delta willen we juist open houden voor trekvogels, broedvogels en andere soorten die gebaat zijn bij een open landschap

2) Waar bevinden zich de kansen van de 150 ha binnen NNN-gebied?

We willen dit binnen het bestaande NNN eerst verder met de terreinbeheerders bespreken. In nog te realiseren NNN zien we o.a. kansen in de Groene waterparel (Zuidplaspolder) en in de Binnenduinrand van Goeree

3) Bos draagt eraan bij om bodemdaling tegen te gaan, zo valt te lezen. Welke mogelijkheden zijn er voor extra bosaanplant in de kwetsbare veenweidegebieden, die veel te maken hebben met bodemdaling?

Er zijn bostypen (bijvoorbeeld Elzen of berkenbroekbos) die zich juist goed ontwikkelen in hele natte gebieden. Opzetten van het waterpeil (en dus tegen gaan van bodemdaling) kan dus gecombineerd worden met het ontwikkelen van bos. Mogelijkheden zien we met name rondom dorpen en steden. Omdat hier geen weidevogels broeden en omdat het bos dan goed toegankelijk is voor mensen en bijvoorbeeld schaduw kan geven. We willen de komende tijd onderzoeken waar mogelijkheden zijn. Zo is de gemeente Krimpenerwaard bijvoorbeeld een verkenning gestart voor meer bos in de directe omgeving van woonkernen. Als provincie denken we mee bij deze studie.

4) Pag.3 GS brief. Er staat: ‘We zien kansen om in 2021 al vaart te maken door aan te sluiten bij concrete maatschappelijke initiatieven.’ Op welke manier sluit de provincie aan en welke financiële middelen zijn daarmee gemoeid?

Financiering hiervan is inderdaad nog moeilijk omdat de middelen voor Groen beperkt zijn. In het GS besluit is het volgende aangegeven: Er wordt aan gewerkt om deze investering voor te financieren vanuit de bestaande natuurmiddelen, vooruitlopend op mogelijke dekking via het Programma Natuur. Mocht het zo zijn dat er uiteindelijk geen landelijke middelen beschikbaar komen, dan wordt voor het genoemde bedrag dekking gezocht binnen het gesloten programma Groen. Dan is er naar verwachting ook zicht op de structurele dekking voor langer lopende programma’s die in het coalitieakkoord is afgesproken en via het project Begroting in Evenwicht wordt gezocht.

5) Pag.3 GS brief: Welke plannen liggen er om te verkennen welke mogelijkheden er zijn om te investeren in vitaliteit en biodiversiteit? Wordt hier ook samengewerkt met universiteiten?

Dit pakken wij in eerste instantie samen met de beheerders op. Soms is het inderdaad wenselijk om hierbij advies van Universiteit te ontvangen. Universiteit Wageningen (afdeling bosecologie) is bijvoorbeeld ook vertegenwoordigd in de bosbeheeradviescommissie van Staatsbosbeheer en heeft bijvoorbeeld geadviseerd in de aanpak van Essentaksterfte. Ook bij de verzuring van in de Duinbossen is er een onderzoek gedaan door de Universiteit Wageningen. Dit loopt via de Natura 2000 beheerplannen.

Groeimodel bos en bomenbeleid

6) Op welke wijze wordt agroforestry gestimuleerd?

Op dit moment zijn er geen provinciale middelen en regelingen specifiek gericht op agroforestry. Wel zijn er een (beperkt) aantal mogelijkheden voor het aanleggen van landschapselementen (zoals houtwallen en hagen). Er wordt landelijk aan gewerkt om agroforestry en de aanleg van landschapselementen te stimuleren. We willen hier in ZuidHolland bij aanhaken en dit koppelen aan onze eigen opgaven gericht op verduurzaming van de landbouw, klimaatadaptatie, gezondheid en verbeteren van de biodiversiteit. We willen dit binnen de verschillende gebiedsprocessen die er lopen verder uit werken en per regio een ambitie bepalen. Het Rijk heeft de volgende acties benoemd (zie ook Nationale bossenstrategie hoofdstuk 5.2)

1. Financiële stimulering agroforestry

a) Agroforestry te verankeren in het nieuwe GLB. Dit wordt onderzocht bij het Nationaal Strategisch Plan. Ambitie is om landschapselementen op te nemen als subsidiabele landbouwgrond.

b) Onderzoek naar mogelijkheden om bedrijven die willen omschakelen naar agroforestry te ondersteunen, bijvoorbeeld via voordelige fiscale regelingen en het aangekondigde Omschakelfonds Kringlooplandbouw.

c) Onderzoeken naar mogelijkheden om ecosysteemdiensten (koolstofvastleggingkoolstofcertificaten, water vasthouden) te vergoeden.

*Voor onderdeel c zijn we als Zuid-Holland ook betrokken via het team energie transitie. Bijvoorbeeld door een opdracht aan Stichting Climate Cleanup (voor het bevorderen van extra CO 2 vastlegging in lokale projecten) en samenwerking met de Stichting Nationale Koolstofmarkt

2. Opstellen van taskforce wet- en regelgeving om planologische en juridische belemmeringen weg te nemen

3. Aanpassing van het percelenregister van de Rijkdienst voor Ondernemend Nederland (RVO)

7) Op welke wijze worden tiny forests gestimuleerd?

• Voor de Tiny Forest is vanuit Groenparticipatie een meerjarige subsidie verleend van € 500.000 (vanuit vorige collegeperiode) Hiermee worden 48 Tiny Forest in 16 gemeenten aangelegd. Dit loopt tot eind 2022

• IVN heeft recent een LIFE aanvraag gedaan om tiny forests in stedelijke omgeving aan te leggen en te monitoren. De provincie (gezond en veilig en icoonsoorten) heeft aangegeven 5 van deze tiny forests op bedrijventerreinen te willen co-financieren

8) Pag.7 Zijn er gesprekken geweest met stakeholders over agroforestry? Zo ja, wat was daarvan de uitkomst? Zo nee, gaan deze gesprekken nog plaatsvinden en zo ja wanneer en met wie?

Nee, dit is nog niet structureel opgepakt. Komende tijd willen wij in ieder geval met LTO bespreken welke stappen we gezamenlijk kunnen zetten. Daarnaast hebben een groot aantal agrarische natuurverenigingen aangegeven graag aan de slag te willen met extra landschapselementen, erfbeplanting en of hoogstamfruitbomen. Zij willen dit graag samen met de provincie samen oppakken. Dit heeft ook raakvlakken met agroforestry. (zie verder ook de brede definitie van Agroforestry in de Landelijke bossenstrategie).

9) Pag.9 Hoeveel bos is 'redelijk in de buurt van de landelijke ambitie'? Welke stappen gaat de provincie zetten als blijkt dat de ambitie niet gehaald wordt?

We willen hier nog niet op voor uit lopen. De landelijke ambitie is heel groot. De rijks ambitie is ook niet vertaald naar provinciale doelstellingen.

• Binnen het NNN hebben we als 12 provincies wel al samen goed bekeken wat er mogelijk is en op deze manier zijn we tot 15.000 hectare gekomen. Enkele andere provincies hebben aangegeven veel ruimte te zien. Bijdrage van Zuid-Holland zal, zoals gezegd, binnen het NNN gering zijn.

• Buiten het NNN willen de kansen komende tijd per regio verder onderzoeken en per regio een ambitie bepalen. Mogelijkheden zullen ook afhangen van de Rijksfinanciering.

10) Is het juist dat onder groen erfgoed in Zuid-Holland wordt begrepen: De Slikken van Flakkee (SBB), Beerenplaat (SBB), Oude Kat (SBB), Horsten (Koninklijk huis) en Kijfhoek (Dunea)?

Nee niet al deze gebieden maken onderdeel uit van ons Groen erfgoed. Groen erfgoed zijn locaties waar al voor 1850 bos aanwezig was. Bovengenoemde gebieden zijn (deels) aangewezen als bosreservaten. Dit betekent dat er met de beheerder afspraken zijn gemaakt om de natuurlijke ontwikkeling in deze gebieden te volgen en niet in te grijpen door bomen te kappen (behalve als dit vanuit veiligheid echt niet anders kan). Er zijn over deze gebieden afspraken met beheerders gemaakt, maar we willen dit ook bij de toelichting van verordening expliciet benoemen. Het gebied de Slikken van Flakkee is bijvoorbeeld betrekkelijk jong bos. In delen van dit gebied is sinds de jaren 70 van de vorige eeuw bos ontstaan doordat platen en slikken droog vielen en spontane bosontwikkeling op gang kwam. De Horsten en Beerenplaat zijn ook oude bossen en maken onderdeel uit van het Groen erfgoed. Overigens is niet hele landgoed de hosten aangewezen als bosreservaat.

11) Wordt groen erfgoed toegevoegd aan het Zuid-Hollands erfgoed en als zodanig beschermd?

We kijken hoe we dit met de actualisatie van beleidsregel compensatie Natuur, Recreatie en Landschap Zuid-Holland mee kunnen nemen. Deze wordt in de loop van vorig jaar geactualiseerd.

12) Welke mogelijkheden zijn er om monumentale bomen buiten mogelijke gemeentelijke bescherming een provinciale bescherming te geven?

De gemeentelijke bescherming geldt binnen de gehele gemeente dus ook buiten de bebouwde kom Wet Natuurbescherming (voor 2017 de boswet). De Wet Natuurbescherming geeft bescherming aan oppervlakte (Daarom werd de Boswet ook wel de areaalwet genoemd). De verordening van de gemeente geeft ook bescherming aan de kwaliteit van individuelen bomen. Het is dus niet logisch om via provinciale verordening de bescherming van individuele monumentale bomen regelen.

13) Hoe wordt meer groen in de steden en op bedrijventerreinen gestimuleerd?

• In algemene zin stimuleren we meer groen in bebouwd gebied door actief kennis op dit onderwerp te delen en verspreiden. Daarnaast willen we de ontwikkeling tot meer groen in bebouwd gebied verder versterken door aansprekende voorbeelden (mede) mogelijk te maken.

• Zo is de provincie (Bureau Economische Zaken, Water en Groen, Gezond en veilig) is met partners buiten een (r)evolutie “Groene gezonde bedrijventerreinen” aan het opzetten samen met partners als IVN natuureducatie en Stichting Steenbreek. Dit moet in 2021 van start gaan. Het doel van deze revolutie is om bedrijventerreinen die energie hebben op dit onderwerp, of op basis van data kansrijke gebieden zijn, te ondersteunen en op weg te helpen (kennis, netwerk) of over een hobbel te helpen met laagdrempelige inspirerende activiteiten/maatregelen. Het is de bedoeling dat bedrijventerreinen daarna de weg weten om grotere maatregelen door te voeren.

• De huidige subsidieregeling energie op bedrijventerreinen wordt ingetrokken. Per 2021 hebben we een nieuwe regeling verduurzaming bedrijventerreinen met subsidies voor maatregelen energie, klimaatadaptatie en biodiversiteit. Hier is dus vergroening in meegenomen en dit loopt via het bureau Economische Zaken

• Via het programma De Groene Motor (ZHL) worden burgerinitiatieven om de directe woonomgeving te vergroenen ondersteund o.a. met adviezen en gratis gereedschaps-uitleen.

• Aanvullend hierop is op dit moment een voucherregeling opengesteld waarmee deze burgerinitiatieven een bedrag kunnen ontvangen om o.a. plantmateriaal aan te schaffen.

• Ook via het programma Mens en Natuur (IVN) worden bewoners, scholen, zorginstellingen en bedrijven geactiveerd om te vergroenen.

14) Wordt hierbij de ‘checklist biodiversiteit en bedrijventerreinen’ uit 2009, opgesteld door het IPO vanuit de provinciale taakstelling en verantwoordelijkheid bedrijven te stimuleren’ gehanteerd?

Voor de opzet van de (r)evolutie groene en gezonde bedrijventerreinen, maar ook voor groen n bebouwd gebied, werken we samen met diverse kennisnetwerkpartners (naast IVN Natuureducatie en Stichting Steenbreek bijvoorbeeld ook Naturalis en de WUR). We maken daarbij ook gebruik van relevante kennis via diverse beschikbare checklisten, toolboxen, websites en rapportages, en proberen daarbij zoveel mogelijk aan te haken bij de laatste ontwikkelingen op de vlak.

15) De rijksadviseurs hebben een voorbeelduitwerking voor de westelijke Randstad gemaakt (zie paragraaf 3.4). Dit advies is nog niet met Provinciale Staten gedeeld. Het is zeer recent verschenen en wij willen dit eerst ook met de nieuwe Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit bespreken. Waarom wilt u dit eerst met de PARK bespreken alvorens dit advies met PS te delen?

Het rijksadvies zelf is openbaar toegankelijk. https://www.collegevanrijksadv... Speerpunten van dit advies zijn ook benoemd in de notitie Groeimodel Bos- en bomenbeleid (zie paragraaf 3.4). We willen dit advies betrekken bij de nadere uitwerking van kansen voor het Bos- en bomenbeleid en in de relevante gebiedsprocessen en daarbij onze provinciaal adviseur (PARK) betrekken

16) De Omgevingsdienst Zuid-Holland Zuid houdt toezicht op de uitvoering van vellingen (kapwerkzaamheden) en herplantverplichtingen. Hoeveel controles de afgelopen vier jaar uitgevoerd en hoeveel overtredingen zijn er geconstateerd? Hoe vaak is er proces-verbaal opgemaakt?

Dit antwoord is nagevraagd bij de omgevingsdienst:

• Er zijn de afgelopen 4 jaar ongeveer 200 controles gedaan

• Jaarlijks maakt de omgevingsdienst 1 a 2 keer per jaar een proces verbaal / bestuurlijke strafbeschikking op voor overtreding van artikel 4.2 / 4.3 van de Wet Natuurbescherming (deze artikelen gaan over illegale vellingen en houtkap)

• In de afgelopen 4 jaar is er ook een keer het bestuurlijke handhavingstraject geheel doorlopen voor het niet willen herplanten, te weten een waarschuwingsbrief, vervolgens Last onder dwangsom en ten slotte 3 x inning van verbeurde bedragen. Uiteindelijk is de herplant elders gerealiseerd.

• Daarnaast is een handhavingstraject doorlopen (waarschuwing en last onder dwangsom) waarbij bezwaar werd gemaakt en op advies van de Awb commissie een mediation traject werd gestart. Dit resulteerde uiteindelijk tot een overeenkomst waarbij in de toekomst alsnog de herplant zal worden uitgevoerd.

17) Bij plannen die gemaakt worden hoort een financiële dekking. Hoe kan het zijn dat het groeimodel bos en bomenbeleid wordt voorgesteld zonder dat er voldoende financiële dekking voor is?

Het groeimodel moet worden gezien als start om aan de slag te gaan met bos en bomen. We zien mogelijkheden om kansen voor bos en bomen aan diverse andere provinciale opgaven te koppelen, en als onderdeel binnen het Programma Natuur uit te werken. We hebben inderdaad geen specifiek provinciaal budget om extra bos te realiseren. Er is, zoals bij vraag 4 aangegeven 250.000 euro nodig om kansen van de grond te krijgen en aan te sluiten bij initiatieven en zo de financiering te regelen. Deze middelen zijn momenteel niet beschikbaar binnen hoofdstuk 5.1 van de Begroting. De bedoeling is dat met die financiering ook deze eerste impuls kan worden gedekt. Landelijk is er ook nog veel onbekend over financieringsmogelijkheden. Er ligt een landelijke bossenstrategie die op veel steun kan rekenen, maar naar verwachting in deze kabinetsperiode niet meer van aanvullende middelen zal worden voorzien . Wel is er al 51 miljoen beschikbaar vanuit het Klimaatakkoord en er is 210 miljoen gereserveerd voor boscompensatie. De hoop is verder dat een nieuw Kabinet de bossenstrategie ook zal omarmen. Wij willen daarop aanhaken en daarom is het komende tijd vooral belangrijk om de mogelijkheden en concrete locaties goed in beeld te hebben.

18) Is er inzicht te geven of de kwaliteit van de Zuid-Hollandse bossen de laatste decennia achteruit is gegaan? En zo ja, in welke mate?

Over het algemeen is het zo dat de bossen in Zuid-Holland steeds ouder worden en hierdoor neemt de kwaliteit voor veel flora en fauna toe. Zie bijvoorbeeld dit artikel: https://www.naturetoday.com/in... Maar er zijn ook problemen zoals essentaksterfte, ongemengde populieren bossen en verzuring in duinbossen. Zie verder het groeimodel (hfst 4 en bijlage 2)

19) Worden bomen die verwijderd worden na stormschade ook gecompenseerd? Zo nee, zijn er mogelijkheden om dit op te nemen in de provinciale verordening?

De herplantplicht is ook van toepassing op tenietgaan van de houtopstand (bijvoorbeeld stormschade) Dit is vastgelegd in de Wet Natuurbescherming. Als er in een bos stormschade is dan bekijkt de beheerder of het bos zich na de storm weer kan herstellen. Als er voldoende natuurlijke bosverjonging is, is extra compensatie niet nodig. Als de beheerder na de stormschade door kapwerkzaamheden grote gaten maakt is ook een kapmelding noodzakelijk.